Η πορεία του Αϊρτον Σένα ντα Σίλβα στον μηχανοκίνητο αθλητισμό μοιάζει με συρραφή από highlights δραματικής κινηματογραφικής ταινίας: ο εξαιρετικά ταλαντούχος νεαρός που γίνεται πρωταθλητής περνώντας διά πυρός και σιδήρου κόντρα στο κατεστημένο, αποθεώνεται από το κοινό και καταλήγει σε ένα τραγικό φινάλε. Η έξοδός του από τη στροφή Ταμπουρέλο της Ιμολα, και ταυτόχρονα από τη ζωή, την Πρωτομαγιά του 1994, έπαιξε αναμφισβήτητα το ρόλο της στην ανύψωσή του στη σφαίρα του θρύλου. Ομως η τελευταία σκηνή στο κόκπιτ δεν ήταν παρά το ελεγειακό επιστέγασμα μιας δεκαετούς καριέρας στην F1 κατά την οποία ο Αϊρτον απέδειξε επανειλημμένα ότι ήταν μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση χαρισματικού όχι μόνο πιλότου, αλλά και ανθρώπου.

Ο ταχύτερος όλων

Την πρώτη φορά που ο Σένα οδήγησε δοκιμαστικά μονοθέσιο της F1, τη Williams FW08C στο Ντόνιγκτον Παρκ το 1983, ήταν πιο γρήγορος από τον Κέκε Ρόσμπεργκ, επίσημο οδηγό της ομάδας και παγκόσμιο πρωταθλητή της προηγούμενης χρονιάς. Στην πρώτη του χρονιά στη McLaren, το 1988, o Σένα βρέθηκε στην pole position 13 φορές, σε 16 αγώνες, έχοντας ως ομόσταυλό του τον ήδη δύο φορές παγκόσμιο πρωταθλητή Αλέν Προστ, τον οποίο στις κατατακτήριες δοκιμές του Μονακό άφησε σχεδόν ενάμιση δευτερόλεπτο πίσω. Σε 65 από τους 162 αγώνες του βρέθηκε στην πρώτη θέση της εκκίνησης – ένα ποσοστό που ξεπερνάει το 40%.

Τα μονοθέσια στα χέρια του Σένα έμοιαζαν να χορεύουν, οι διορθώσεις στην πορεία τους ήταν συνεχείς, ακριβώς γιατί κινούνταν πέρα από τα όριά τους – αυτό το εντυπωσιακό στυλ οδήγησης, άλλωστε, ήταν που τον έκανε τόσο αγαπητό. Ο Βραζιλιάνος είχε μια έκτη αίσθηση για το σε ποιο σημείο της πίστας βρίσκεται η πρόσφυση και αυτό γινόταν ιδιαίτερα εμφανές όταν έβρεχε. Ενώ όλοι οι υπόλοιποι προσπαθούν να αποφύγουν τις μπαριέρες στο Μονακό το 1984, ο νεαρός Αϊρτον με την ασήμαντη Toleman γλιστράει στους μουσκεμένους δρόμους του πριγκιπάτου από την 13η θέση ως την 2η, προτού οι διοργανωτές διακόψουν τον αγώνα. Σε ένα εξίσου βροχερό Ντόνινγκτον, το 1993, ο Σένα προσπερνά με την αναιμική McLaren στον πρώτο γύρο τον φέρελπι τότε Σουμάχερ, τον Βέντλινγκερ, τον Χιλ και τον Προστ: θα τερματίσει πρώτος, με όλους τους υπόλοιπους – πλην του δεύτερου Χιλ – τουλάχιστον έναν γύρο πίσω.

Τα πρωταθλήματα

Από το 1988 έως το 1991 ο Σένα κέρδισε τρία παγκόσμια πρωταθλήματα με τη McLaren – και στερήθηκε άλλο ένα αδίκως – κανένα εκ των οποίων δεν ήταν περίπατος. Το 1988 παίρνει τη νίκη που χρειάζεται στη Σουζούκα (και το πρωτάθλημα από τα χέρια του ομόσταυλού του Αλέν Προστ), αν και στην εκκίνηση το μονοθέσιό του σβήνει και πέφτει στις πίσω θέσεις. Την επόμενη χρονιά, που ο τίτλος κρίνεται και πάλι στη Σουζούκα ανάμεσά τους, Σένα και Προστ συγκρούονται, αποτέλεσμα που δίνει τον τίτλο στον Γάλλο. Ο Σένα, όμως, καταφέρνει να συνεχίσει, προσπερνάει τον Νανίνι και τερματίζει πρώτος. Με την παρέμβαση του πρόεδρου της FIA και φίλου του Προστ, Ζαν-Μαρί Μπαλέστρ, ο Σένα σκανδαλωδώς ακυρώνεται, γιατί χρησιμοποίησε την έξοδο διαφυγής (που υπάρχει για αυτόν ακριβώς τον λόγο) μετά τη σύγκρουση και το πρωτάθλημα χαρίζεται στον Γάλλο…

Για τρίτη συνεχή χρονιά το πρωτάθλημα κρίνεται στη Σουζούκα, ανάμεσα στον Σένα και τον Προστ: ο Γάλλος βρίσκεται τώρα στη Ferrari και είναι εκείνος που πρέπει να πάρει τη νίκη για να γίνει πρωταθλητής. Ο Σένα είναι ταχύτερος στα δοκιμαστικά: με μια ακόμη απίθανη απόφαση, όμως, οι αγωνοδίκες αφήνουν την pole position στο ακάθαρτο τμήμα της πίστας, έπειτα από παρέμβαση του Μπαλέστρ. Ο Προστ ξεκινάει καλύτερα, όμως ο Σένα δεν κάνει τον κόπο να φρενάρει στην πρώτη στροφή, τα μονοθέσια συγκρούονται, καταλήγουν στην αμμοπαγίδα και ο Αϊρτον είναι για δεύτερη φορά πρωταθλητής. Δεν είναι χαρούμενος: ο Σένα μαθαίνει ότι η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο, αλλά δεν είναι απαραιτήτως νόστιμο.

Αν και η McLaren δεν ήταν το κορυφαίο μονοθέσιο την επόμενη χρονιά – οι Williams ήταν τουλάχιστον ισάξιες – ο Σένα κέρδισε το τρίτο του πρωτάθλημα αποκλειστικά χάρη στο μοναδικό ταλέντο και στην επιμονή του, κόντρα μάλιστα σε έναν εξαιρετικό Νάιτζελ Μάνσελ.

Πίσω από το κράνος

Η προσωπικότητα του Σένα είχε δύο κυρίαρχες εκφάνσεις: του ανηλεούς μαχητή μέσα στα σιρκουί και του χαμηλών τόνων ανθρώπου εκτός. Προσηλωμένος απόλυτα στο στόχο του, την κατάκτηση της νίκης, ασχολούταν μεθοδικά με κάθε λεπτομέρεια που σχετιζόταν με τους αγώνες: από το χαρακτηριστικό κίτρινο κράνος, που παρήγγειλε την εποχή που έτρεχε στα καρτ στον Σιντ Μόσκα, τον άνθρωπο που είχε διακοσμήσει τα κράνη των βραζιλιάνων πρωταθλητών της F1 Εμερσον Φιτιπάλντι και Νέλσον Πικέ, ως την πρόσληψη προπονητή για τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης και τη μύησή του στον διαλογισμό για την μεγιστοποίηση της αυτοσυγκέντρωσής του κατά τη διάρκεια των Grand Prix. Το πείσμα και η επιμονή του ήταν επίσης ξεχωριστά: όταν το 1991 στο Ιντερλάγκος κόλλησε η 6η ταχύτητα στο κιβώτιο, ο Σένα, σε αντίθεση με οποιοδήποτε άλλον πιλότο που θα εγκατέλειπε, συνέχισε για αρκετούς γύρους, ώσπου να δει πρώτος την καρό σημαία. Από το κόκπιτ τον έβγαλαν ημιλιπόθυμο, υπό τις επευφημίες 200.000 συμπατριωτών του.

Η μοιραία Πρωτομαγιά

Μετά το σοβαρό ατύχημα του Γκέρχαρντ Μπέργκερ στη στροφή Ταμπουρέλο της Ιμολα το 1989, ο Αυστριακός με τον φίλο του Αϊρτον Σένα επισκέφθηκαν την πίστα για να δουν πως μπορούν να κάνουν το σημείο πιο ασφαλές. Η αρχική σκέψη τους ήταν να προτείνουν ο προστατευτικός τοίχος να μεταφερθεί πιο πίσω, όμως διαπίστωσαν ότι από πίσω περνάει ένα ποταμάκι και κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον, οπότε έφυγαν άπραγοι.

Τα ελεύθερα δοκιμαστικά της Παρασκευής για το Grand Prix του Αγίου Μαρίνου το 1994 σημαδεύτηκαν από την «απογείωση» της Jordan του Ρούμπενς Μπαρικέλο και τα χρονομετρημένα του Σαββάτου από το τραγικό δυστύχημα του Ρόλαντ Ρατζενμπέργκερ, στην τρίτη του μόλις εμφάνιση στην F1. O Σένα φαινόταν εμφανώς επηρεασμένος και, για πρώτη φορά, χωρίς διάθεση να αγωνιστεί. Ομως αισθανόταν με την πλάτη στον τοίχο όντας χωρίς βαθμούς στους προηγούμενους δύο αγώνες. Η Williams που οδηγούσε, αν και κορυφαία τις προηγούμενες χρονιές, δεν είχε προσαρμοστεί ικανοποιητικά στις αλλαγές των κανονισμών, με αποτέλεσμα να είναι νευρική και απρόβλεπτη.

Την Κυριακή, ο Σένα ξεκινάει από την pole position – για 8η φορά στις 10 επισκέψεις του στην Ιμολα – και οδηγεί τον αγώνα ως τον 6ο γύρο: στη στροφή Tαμπουρέλο, όμως, η Williams αρνείται να στρίψει, συνεχίζει ευθεία εκτός πίστας, ενώ τρέχει με 307 χλμ./ώρα, και προσκρούει στον τοίχο που βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα μακριά. Η συγκλονιστικά απότομη επιβράδυνση, αλλά και ένα μικρό τμήμα της ανάρτησης που πέρασε από τα ελάχιστα εκατοστά της ζελατίνας του κράνους, προκάλεσαν τον θάνατο του «magic» Σένα. Αιτία του δυστυχήματος, η αστοχία της κολόνας του τιμονιού που δεν επέτρεψε στον βραζιλιάνο θεό της οδήγησης να «πάρει» τη σημαντικότερη στροφή της ζωής του.

*Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑmen Απριλίου 2014.