O Mπεν Ζάιτλιν μένει στη Νέα Ορλεάνη παρέα με τα πέντε σκυλιά του. Το ένα γαβγίζει πολύ δυνατά και σταματά συχνά τη συνομιλία μας. Ο Μπεν κάθε τόσο απολογείται για τη συμπεριφορά του «συγκατοίκου του» και συνεχίζει, με την αγέρωχη και στεντόρεια φωνή που έχει ένας 30χρονος Νεοϋορκέζος που άφησε την πόλη του για τη Νέα Ορλεάνη, να μιλά για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το Beasts of The Southern Wild – αυτή που τον έκανε ξαφνικά γνωστό στους ανεξάρτητους κινηματογραφικούς κύκλους παγκοσμίως. Η ταινία του ήταν η αποκάλυψη δύο μεγάλων κινηματογραφικών φεστιβάλ. Κέρδισε το Grand Jury Prize στο φετινό φεστιβάλ του Sundance και το Camera d’Or στις Κάννες. Ξαφνικά όλος ο κινηματογραφικός κόσμος έμαθε το όνομα του Μπεν Ζάιτλιν. Επηρεασμένος από τον Τέρι Γκίλιαμ και τον Γουές Άντερσον με παιδικότητα και αφέλεια δημιουργεί το δικό του γκοθ παραμύθι με προϊστορικά τέρατα, στην ταλαιπωρημένη και χτυπημένη από τον τυφώνα Κατρίνα περιοχή της Νέας Ορλεάνης. Μυστηριώδης, ονειρική αλλά πολύ δυνατή συναισθηματικά η ταινία του θα προβληθεί για πρώτη φορά στην Αθήνα στην τελετή λήξης του φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας COSMOTE, την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου.
Μόνο o Στίβεν Σόντερμπεργκ, ο Κουέντιν Ταραντίνο και εσύ έχετε καταφέρεινα πάρετε βραβείο για την πρώτη σας ταινία στο φεστιβάλ του Sundance και σε αυτό των Καννών. Πως νιώθεις που είσαι σε αυτή την τριάδα;
Είναι κάτι το οποίο είναι πέρα για πέρα κολακευτικό. Δεν ξέρω τι να πω, δεν το περίμενα να σου πω την αλήθεια. Σίγουρα είναι πολύ ωραίο να είσαι στην ίδια κατηγορία με κάποια ονόματα-θρύλους του σύγχρονου σινεμά. Το πιο σημαντικό για μένα πάντως είναι το ότι η ταινία θα προβληθεί σε όλο τον κόσμο. Αυτό είναι που με νοιάζει, να το δει ο κόσμος.
Το περίμενες κάτι τέτοιο;
Oχι καθόλου. Δεν ήταν στο μυαλό μου όταν ξεκινούσα τα γυρίσματα. Η ταινία έγινε με πολύ μικρό μπάτζετ, ήταν η πρώτη μου μεγάλου μήκους, ο κόσμος δε με ήξερε, οι παραγωγοί δεν είχαν κάνει ποτέ παραγωγή ταινίας, οι ηθοποιοί δεν είχαν ξαναπαίξει σε ταινία, κανένας από εμάς δεν είχε ιδέα που μπορεί να πάει όλο αυτό που κάναμε όταν θα ολοκληρωνόταν. Ήταν μια διαδικασία που έγινε πρωτίστως για τους εαυτούς μας. Όταν το φιλμ πήγε στο Sundance, κατάλαβα πως υπήρχε η δυνατότητα για να γίνει κάτι καλό.
Που είσαι αυτή τη στιγμή; Στη Νέα Ορλεάνη;
Ναι αυτή είναι η βάση μου αυτή την περίοδο.
Πως είναι η Νέα Ορλεάνη εφτά χρόνια μετά την Κατρίνα και δύο μετά το Treme (σειρά του αμερικάνικου καλωδιακού δικτύου ΗΒΟ);
Είναι φανταστικά εδώ. Δε θα ήθελα να μείνω πουθενά αλλού αυτή την περίοδο. Τα πρώτα χρόνια που ήμουν εδώ ένιωθα το άσχημο αίσθημα που άφησε η Κατρίνα. Τα πρώτα τρία χρόνια ήταν βαρύ το κλίμα. Ωστόσο ο κόσμος δεν πτοήθηκε. Δεν τον πήρε από κάτω. Και τώρα το βλέπουμε σαν μια νέα περίοδο. Αν και είναι δύσκολα, όλα είναι διαφορετικά.
Είναι καλύτερα στη Νέα Ορλεάνη από ότι στη Νέα Υόρκη;
Είμαι Νεοϋορκέζος αλλά έχω αποφασίσει να ζω εδώ, οπότε για μένα είναι καλύτερα. Αυτή την περίοδο ταξιδεύω πολύ και κάνω promotion στην ταινία. Είμαι συνεχώς στο δρόμο και γράφω διάφορες ιδέες που μπορεί να γίνουν σενάριο σε κάποια φάση μελλοντικά και παράλληλα ασχολούμαι με τη μουσική. Μου αρέσει να διαλέγω και να γράφω από την αρχή μουσική για τις ταινίες μου. Αυτό έκανα και στο Beasts of Southern Wild.
Πες μου για το Beasts of Southern Wild. Πως σου ήρθε η ιδέα να κάνεις αυτή την ταινία;
Στην ταινία υπάρχει έντονη δημιουργικότητα από διαφορετικούς μεταξύ τους ανθρώπους που τυχαίνει να διασταυρώνεται η μοίρα τους. Η ιστορία ξεκίνησε από εμένα που ήθελα να κάνω μια ένα φιλμ για το πώς είναι να ταξιδεύουν περιθωριακοί άνθρωποι μέχρι την άκρη του δρόμου στην Λουζιάνα – υπάρχουν κάτι σαν πέντε δρόμοι που καταλήγουν στο βάλτο και φτάνουν σε μια ζωηρή σειρά πόλεων ακριβώς εκεί που η γη πέφτει μέσα στο νερό. Αυτή ήταν η αρχική ιδέα χωρίς να έχω στο μυαλό μου μια ιστορία με χαρακτήρες. Την ίδια περίοδο δούλευα με τη φίλη μου Lucy Alibar για ένα θεατρικό που ετοίμαζε, το Juicy and Delicious, και σκεφτόμασταν να το γυρίσουμε κιόλας σε ταινία μικρού μήκους. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως η ιστορία του μικρού κοριτσιού που έχει χάσει τον πατέρα της και η ιστορία της κοινότητας που έχασε τα σπίτια της, ήταν πολύ συγκινητική και μάλιστα υπήρχε μια λεπτή γραμμή που ένωνε αυτές τις δύο ιστορίες. Αυτή η μικρή ιστορία ξεκλείδωσε μέσα μου διάφορες άλλες που σκεφτόμουν και έγινε ολόκληρη ταινία.
Και πως ήξερες πως το σενάριο ήταν το σωστό; Που ήξερες ότι θα πετύχει;
Hταν μια ιστορία που ξεκινούσε με ερωτήσεις. Δεν ήξερα πως θα πήγαιναν στη συνέχεια τα πράγματα. Όταν άρχισαν να δίνονται απαντήσεις στις ερωτήσεις, ήταν σαν ένα κουβάρι που ξετυλιγόταν μπροστά μου με έτοιμες τις λύσεις. Όλα είχαν τη θέση τους. Τότε άρχισα να συνειδητοποιώ που θα πήγαινε η ταινία. Ήθελε χρόνο για να σου δημιουργηθεί η ισχυρή αίσθηση του τι ακριβώς είναι αυτό που κάνεις.
Aπό τις ταινίες πού έχεις γυρισει έχω δει μόνο το 25λεπτο ντοκιμαντέρ που έκανες το 2008, το Glory At Sea – με έκανε να νομίζω ότι βλέπω ένα μεγάλο video clip. Για το Beasts of the Southern Wild απλά έχω διαβάσει το στόρι. Μου έκανε εντύπωση το γεγονός πως βάζεις σε πρώτο πλάνο νεαρά παιδιά δίνοντας τους φωνή. Πως τα βγάζεις πέρα μαζί τους;
Είμαι συνηθισμένος στο να έχω επαφή μαζί τους. Δίδασκα σε παιδιά ηλικίας 6-10 χρονών. Είναι φοβερός ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά αυτής της ηλικίας βλέπουν τον κόσμο. Είναι αρκετά ευαίσθητα και συναισθηματικά. Οι ιστορίες και στις δύο ταινίες είναι επίσης πολύς συναισθηματικές, όπως και η προοπτική με την οποία τις είδα. Μου άρεσε που δούλεψα με παιδιά. Είναι πιο καθαρή η σκέψη τους, πιο αθώα, πιο διαφορετική και έξυπνη. Σε ακούνε, ρουφάνε σα σφουγγάρι αυτά που τους λες, μαθαίνουν εύκολα και είναι λες και δουλεύεις με ενήλικες που δε σου κάνουν τη ζωή δύσκολη.
Ναι αλλά όπως είπες κι εσύ δεν είχαν ξαναπαίξει σε κάποια ταινία, δεν είχαν εμπειρία. Ήταν δύσκολο για σένα να τα σκηνοθετήσεις;
Hταν μια κατάσταση που μου άρεσε πολύ. Το να δουλεύεις με έναν ηθοποιό που δεν έχει εμπειρία είναι μια ωραία διαδικασία, ενδιαφέρουσα. Του μαθαίνεις να δημιουργεί συναισθήματα και τον γνωρίζεις καλά σαν άνθρωπο. Βλέπεις πράγματα που χρησιμοποιεί στη ζωή του και τα χρησιμοποιείς και εσύ στην ταινία. Είναι, θα έλεγα, μια προσωπική διαδικασία. Ακόμα και αν δούλευα με επαγγελματίες ηθοποιούς θα το έκανα με τον ίδιο τρόπο. Στη συγκεκριμένη πήγε καλά και είμαι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα.
Είχες έρθει στην Ελλάδα το 2005 στην προβολή της μικρού μήκους σου, το Egg. Τι θυμάσαι από την Αθήνα;
Είχα περάσει ωραία με την κριτική επιτροπή, είχα κάνει φίλους από διαφορετικές χώρες, με θυμάμαι έντονα να κάνω βόλτες στην αγορά από το Μοναστηράκι μέχρι το Θησείο, το καθαρό Μετρό, την υπέροχη αίθουσα που βλέπαμε τις ταινίες. Έχει τόσο ωραία ενέργεια η πόλη σας. Η εμπειρία μου από την Αθήνα ήταν τόσο ωραία που σκεφτόμουν να έρθω εδώ για να γυρίσω αντί για τη Νέα Ορλεάνη το Beasts of the Southern Wild αλλά δεν τα κατάφερα.
Γιατί έτσι; Τι συνέβη;
Ξέμεινα από λεφτά και συνειδητοποίησα πως θα ήταν αδύνατο να γυρίσω μια ταινία χωρίς χρήματα και στέγη σε μια ξένη και μακρινή χώρα. Οπότε πήγα στη Νέα Ορλεάνη που είχα φίλους εκεί, την γύρισα σε αυτό το μέρος και ξαφνικά αυτό το μέρος έγινε το σπίτι μου.
Διάβασα σε μια συνέντευξη που έδωσες σε αμερικάνικο μέσο πως βλέπεις τις ταινίες που θα γυρίσεις στα όνειρα σου.
Χεχε, ισχύει. Ας σου πω λοιπόν τι είδα τις προάλλες. Το τελευταίο μου όνειρο είχε να κάνει με μια ταινία που διαδραματίζεται μέσα στο νερό σε μια εξέδρα άντλησης πετρελαίου. Αλλά όπως καταλαβαίνεις είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο. Πρέπει να σκεφτώ καλά και το σενάριο (γέλια).
Αν ξέμενες σε ένα νησί και είχες τη δυνατότητα να πάρεις μόνο πέντε ταινίες μαζί σου, ποιες θα ήταν αυτές;
Αυτή είναι δύσκολη ερώτηση. Μάλλον θα έπαιρνα μόνο κομεντί μαζί μου για να μη με πάρει από κάτω. Θα έπαιρνα σίγουρα το Annie Hall του Γούντι Άλεν, το E.T. του Στίβεν Σπίλμπεργκ, το Wayne’s World της Πενέλοπι Σφίρις, το Young Frankenstein του Mελ Μπρουκς και το You Can’t Take It With You του Φρανκ Κάπρα.
Τι έχει η συνέχεια για σένα; Η μήπως είναι πολύ νωρίς να μιλήσεις για κάτι τέτοιο;
Το επόμενο φιλμ είναι ακόμα μυστικό αλλά θα κάνω ένα ακόμα πριν από αυτό ακολουθώντας την ίδια διαδικασία. Μικρό budget, DIY γυρίσματα, γυρισμένο α λα guerilla style χωρίς επαγγελματίες ηθοποιούς.
Aρα θα μείνεις ανεξάρτητος. Δεν έχεις όνειρα για το Χόλιγουντ;
Ανεξάρτητος. Aυτό είναι το μόνο σίγουρο. Το μέσο που χρησιμοποιούμε για να κάνουμε τις ταινίες είναι μοναδικό και διασκεδαστικό για εμένα και το συνεργείο. Δεν ταιριάζουμε τόσο στο στιλ του Χόλιγουντ. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε εμείς έχει τελείως διαφορετική νοοτροπία και λογική από αυτά που θέλουν εκεί. Οπότε για να κάνουμε αυτό που μας αρέσει και ικανοποιεί πρέπει να μείνουμε ανεξάρτητοι. Επομένως δεν σκέφτομαι κάτι άλλο αυτή τη στιγμή παρά μόνο να κάνω τα όνειρα μου ταινίες.
Η ταινία Beast of the Southern Wild (Tα Μυθικά Πλάσματα του Νότου) θα προβληθεί στην Τελετή Λήξης του Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας COSMOTE, την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου, στον κινηματογράφο Δαναό 1, στις 20.00.
