Σκαλτσούνια
Από τα πιο γνωστά νηστίσιμα γλυκά. Νηστίσιμο με τη βοήθεια του ταχινιού αλλά όχι και τόσο λιτό αφού έχει μέλια, μαρμελάδες, αμύγδαλα, καρύδια… Για τη ζύμη χρειάζεσαι αλεύρι, ταχίνι, μέλι και μπέικιν πάουντερ. Ζυμώνεις και ανοίγεις ένα χοντρό φύλλο. Για τη γέμιση ανακατεύεις σταφίδες, μέλι, μαρμελάδα πορτοκάλι, καρύδι και αμυγδαλόψιχα. Κόβεις τη ζύμη σε μισοφέγγαρα και κλείνεις τη γέμιση μέσα σε δύο από αυτά, ένα επάνω, ένα κάτω. Η ονομασία προέρχεται από το ιταλικό (s)calzone, δηλαδή παλιάς κοπής κάλτσα!
Βετούλι ή βεργάδι;
Αν πρέπει να αποφασίσεις ανάμεσα στα δύο, πρέπει πρώτα να ξέρεις τι είναι το καθένα από αυτά. Και τα δύο αφορούν κρέας και μάλιστα από κατσίκι. Το βετούλι ή μιλιόρι είναι κατσικάκι μεγαλύτερο του ενός έτους αλλά μικρότερο από δύο, δεν έχει γεννήσει και ζυγίζει ήδη πάνω από 15-20 κιλά. Το βεργάδι ή δευτερομίλιορο είναι κατσίκι μεγαλύτερο των 2 ετών. Και με τα δύο πάντως κάνεις το γνωστό πιάτο κατσικάκι με χυλοπίτες. Το μαγείρεμά τους δεν έχει κάποιο μυστικό. Οταν σχεδόν γίνει το κρέας το βγάζουμε από την κατσαρόλα και στη σάλτσα θα προσθέσουμε λίγο νερό. Εκεί θα βράσουν οι χυλοπίτες και στο τέλος θα επαναφέρουμε το κρέας και αδελφωμένα θα πάνε μαζί ως το τραπέζι.
Αθερινόπιτα
Εδώ το όνομα δεν κρύβει πολλά, όμως πώς φτιάχνεται κάτι τέτοιο; Στη Σύμη τουλάχιστον, που τα νερά της θρέφουν ακόμη ψάρια, φτιάχνουν έναν χυλό από αλεύρι, αβγό και κρεμμύδι. Ρίχνουν την αθερίνα μέσα να κολυμπήσει και μετά στο τηγάνι δίνουν ένα σχήμα τηγανίτας με τα ψαράκια να είναι κολλημένα μεταξύ τους χάρη στον χυλό. Τρώγεται προτού προλάβει να κρυώσει.
Γιαλίτικο
Αν δεν το ξέρεις, δεν το μαντεύεις. Πρόκειται για παστουρμά κατσικίσιο σε αιγαιοπελαγίτικο σκηνικό. Στην Κάρπαθο και στην Αμοργό γνωρίζουν καλά να το φτιάχνουν με τη βοήθεια μπόλικου αλατιού και με την επίδραση του θαλασσινού αέρα που θα στεγνώσει το κρέας μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα. Το όνομα προέρχεται μάλλον από την Αιγιάλη>Γιάλη, το όμορφο αμοργιανό λιμάνι.
Λαδένια
Τι έχει μέσα η λαδένια, με ρώτησαν φίλοι από το εξωτερικό καθώς διαβάζαμε τον κατάλογο σε εστιατόριο ξενοδοχείου κάτω από την Ακρόπολη που έχει εντάξει στα προσφερόμενα φαγητά και μερικά από την παραδοσιακή νησιώτικη κουζίνα. Ξεροκατάπια, αλλά όσο και αν προσπάθησα να θυμηθώ δεν μπόρεσα να τους φωτίσω εκείνη τη στιγμή. Ευτυχώς το έκανε η κυρία που ήρθε για την παραγγελία. Τελικά η λαδένια μοιάζει με πίτσα χωρίς τυρί και προέρχεται από την Κίμωλο. Με 750 γρ. αλεύρι, 1 φακελάκι μαγιά και 4 κουταλιές λάδι φτιάχνεις πρώτα μια ζύμη και την αφήνεις να ανέβει. Εν τω μεταξύ κόβεις ντομάτες σε φέτες, πιπεριές και κρεμμύδια σε όμορφα δαχτυλίδια. Αλείφεις με λάδι το ταψί, κολλάς καλά τη ζύμη ακόμη και στα τοιχώματα, αλείφεις με λάδι, αραδιάζεις τα υλικά, αλατίζεις και ψήνεις.
*Δημοσιεύθηκε στο BΗΜΑ GOURMET την Κυριακή 8 Μαρτίου 2015.
