Το βιβλίο σας «Η φυσική της μεταφυσικής» (εκδ. Αρμός) εκφράζει το παράπονό σας για την Ελλάδα. Οπου και να ταξιδέψετε σας πληγώνει; «Εγραφα κείµενα για να εκφράσω τα συναισθήµατά µου για την κατάσταση της χώρας. Το πρώτο γράφτηκε για το κλείσιµο της ΕΡΤ, το τελευταίο Αύγουστο του 2015».
Συμπεριλάβατε, όμως, και ποιήματα. Δεν είναι λίγο οξύμωρο αυτό για έναν καθηγητή βραβευμένο με Τιούρινγκ; (σ.σ.: βραβείο αντίστοιχο του Νομπέλ για τον χώρο της Πληροφορικής) «Νοµίζω ότι για να γράφεις ποίηση χρειάζεται µια λίγο-πολύ έµφυτη ποιητική διάθεση. Διαβλέπω και µια σύνδεση της ποίησης µε τα Μαθηµατικά».
Πώς συνδέονται; «Για µένα η ποίηση πρέπει να έχει κάτι από την «πυκνότητα» και την αυστηρότητα των Μαθηµατικών. Τα Μαθηµατικά µε µάγευαν πάντα, το ίδιο και η ελληνική γλώσσα. Αλλωστε, το θέµα της νοηµοσύνης είναι συµφυές µε τη δηµιουργία των γλωσσών».
Είστε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας. Με τόσο δυνατό επιστημονικό προσωπικό, η έρευνα γιατί δεν αποδίδει στην Ελλάδα; «Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Ως πρόεδρος του ΕΣΕΤ έχω µιλήσει δηµόσια για τις ριζικές µεταβολές που απαιτούνται. Δυστυχώς, από ό,τι φαίνεται, ούτε µε το νέο νοµοσχέδιο θα έχουµε αποτέλεσµα».
Τις πταίει; «Τα κόµµατα πάντα ήθελαν δυστυχώς να χειραγωγήσουν κατά κάποιον τρόπο τον πανεπιστηµιακό χώρο. Την ίδια στιγµή, δεν αξιοποιείται το κεφάλαιο της επιστηµονικής διασποράς».
Δηλαδή; «Ενα τεράστιο δυναµικό επιστηµόνων του εξωτερικού θέλει να βοηθήσει, αλλά δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να το κάνει. Κατ’ αρχάς, όταν πηγαίνεις στο ελληνικό πανεπιστήµιο πρέπει να σε δέχονται και όχι να σε κοιτούν περίεργα. Στο Ισραήλ, για παράδειγµα, υπάρχει η δυνατότητα να είσαι τρεις µήνες καθηγητής στο Τελ Αβίβ και τους υπόλοιπους µήνες στην Αµερική. Επισκέφθηκα το Ιραν. Μολονότι ήταν σε εµπάργκο στηρίχθηκε βαθιά στην επιστηµονική διασπορά».
Η Ελλάδα μπορεί να παίξει το χαρτί της καινοτομίας; «Φυσικά. Για να καινοτοµήσεις δεν χρειάζεται να είσαι υπερδύναµη. Πάρτε παράδειγµα το Ισραήλ, την Ταϊβάν, την Ελβετία. Χρειάζονται κίνητρα για την ανάπτυξη της επιχειρηµατικότητας και την προσέλκυση επενδύσεων».
Αλήθεια, τι σας μάγεψε στην Πληροφορική; «Εφυγα στο εξωτερικό αρχικά για να σπουδάσω Φυσική. Γοητεύτηκα από τους υπολογιστές. Στην Ιστορία της ανθρωπότητας υπήρξαν δύο πολύ µεγάλες τεχνολογικές επαναστάσεις. Στην πρώτη, ο άνθρωπος έφτιαξε µηχανές για να καταφέρει αυτά που δεν µπορεί µε τις µυϊκές του δυνάµεις. Στη δεύτερη, κατασκεύασε υπολογιστές για να επιτύχει αυτά που δεν µπορεί µόνο µε τις νοητικές του δυνάµεις».
Οι υπολογιστές θα μας ξεπεράσουν νοητικά; «Είναι απλώς µηχανές που ενισχύουν τις νοητικές µας ικανότητες, αλλά δεν θα αποκτήσουν ποτέ τη δηµιουργικότητά µας. Ξέρετε, ο ίδιος ο άνθρωπος, πέρα από τη φυσική διάσταση, έχει και µια άυλη, την πληροφορική διάσταση. Δηλαδή, αν χάσετε τη µνήµη σας, αν σβηστεί ο «σκληρός δίσκος» σας, δεν θα είστε το ίδιο πρόσωπο».
Την ίδια στιγμή, όμως, αυξάνεται η εξάρτηση από την τεχνολογία… «Ο κόσµος θα αλλάξει άρδην. Πιθανόν να έχουµε γενιές µαθητών που δεν θα γνωρίζουν προπαίδεια γιατί θα χρησιµοποιούν µόνο µηχανές. Ναι, όσο χρησιµοποιούµε την τεχνολογία, τόσο θα µεγαλώνει αυτή η εξάρτηση. Το θέµα είναι πώς θα κρατήσουµε βαθµούς ελευθερίας παίρνοντας τις σωστές πολιτικές αποφάσεις».
Το πρόβλημα είναι ηθικό κατά μία έννοια. «Οπως έχουµε µελετήσει τον φυσικό κόσµο και καταλάβαµε τους νόµους του, πρέπει να αφοµοιώσουµε και τους ηθικούς νόµους, για να φτιάξουµε έναν καλύτερο κόσµο. Στο βιβλίο µου γράφω «Κατά βάθος, η Ηθική είναι ζήτηµα υγιεινής. Βουρτσίζω τακτικά τα δόντια µου, απέχω από λιπαρά και προπάντων δεν ψεύδοµαι ιδιοτελώς»».
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
