Τάδε έφη Μπόρις Τζόνσον

Eβρεχε καταρρακτωδώς στο Λονδίνο εκείνο το απόγευμα και αν σήκωνες το χέρι σου θα άγγιζες το βαρύ γκρίζο σύννεφο που σκέπαζε τον ουρανό. Είχα όμως μια διαβολεμένα καλή διάθεση καθώς πήγαινα να συναντήσω τον Μπόρις Τζόνσον, τον δημοφιλή δήμαρχο του Λονδίνου, που ανέλαβε τη βρετανική πρωτεύουσα τον Μάιο του 2008, ύστερα από μια ευρεία εκλογική νίκη η οποία θεωρήθηκε προπομπός της επιστροφής των Συντηρητικών και του Ντέιβιντ Κάμερον στην εξουσία της χώρας. «Ξέρετε, υπάρχουν αιτήματα για συνέντευξη από όλον τον κόσμο που περιμένουν εδώ και έναν χρόνο» μου είχε δηλώσει η γραμματέας του δημάρχου. Τελικά τα καταφέραμε. Πέρασα λοιπόν την πόρτα αυτού του κεκλιμένου στρογγυλού κτιρίου όπου στεγάζονται οι υπηρεσίες του δήμου, απέναντι ακριβώς από την Τάουερ Μπριτζ. Αφού πήρα το καρτελάκι του επισκέπτη και έπειτα από σύντομη αναμονή η γραμματέας με ανέβασε στο γραφείο του δημάρχου στον ένατο όροφο. Δεν πίστευα αυτό που έβλεπα: ένα απλό, απλούστατο γραφείο. Καμία σχέση με τα γραφεία των «χρεοκοπημένων» δημάρχων της Ελλάδας με τη ναπολεόντεια επίπλωση και τους χώρους για ανάπαυση και περισυλλογή. Με υποδέχεται ο 46χρονος δήμαρχος, «ο Μπόρις», όπως τον αποκαλούν όλοι, με τα κατάξανθα μαλλιά μονίμως ανακατεμένα και ένα πλατύ χαμόγελο, χωρίς ίχνος επιτήδευσης. Του δίνω ένα δώρο για το γραφείο του, ένα μικρό χρυσό στεφάνι ελιάς, και εκείνος με σχεδόν παιδιάστικο ενθουσιασμό μού λέει: «Α, πρέπει να σου δώσω κάτι και εγώ» και ψάχνει βιαστικά στην άλλη άκρη του γραφείου του. Μου δίνει το τελευταίο βιβλίο του και μου γράφει μια φιλική αφιέρωση. Από ένα μόνιτορ παρατηρεί τη ροή των αυτοκινήτων στους δρόμους του Λονδίνου. «Βλέπετε», μου λέει, δείχνοντάς μου την οθόνη. «Σε αυτό το σημείο παρατηρείται πάντοτε συμφόρηση. Πρέπει να γίνει κάτι αμέσως»…
Η γραμματέας του που παρακολουθεί μου υπενθυμίζει ότι ο χρόνος του δημάρχου Τζόνσον είναι περιορισμένος. Στο τέλος της συνέντευξης ο χρόνος είχε διπλασιαστεί. Οταν άλλωστε μιλάει ο Μπόρις – που μέχρι πριν από δέκα χρόνια ήταν ακόμη δημοσιογράφος, έχοντας μια επιτυχημένη καριέρα στους «Times», στην «Telegraph» και στο «Spectator» – είναι τόσο περιεκτικός ώστε είναι σαν να συζητάει κανείς για ώρες μαζί του.

Κύριε δήμαρχε, αισθάνεστε περισσότερο δημοσιογράφος ή πολιτικός;
«Κοιτάξτε, η πρώτη μου δουλειά ήταν σύμβουλος διοίκησης. Και ήμουν πολύ καλός σε αυτό. Αργότερα ωστόσο έγινα δημοσιογράφος και μου άρεσε πολύ – θα σας πω γιατί. Νομίζω ο Κλαούζεβιτς ήταν που είχε πει ότι “η δημοσιογραφία είναι πολιτική”. Επομένως καταλαβαίνετε…».

Στην πολιτική λοιπόν: Προτίθεστε να θέσετε υποψηφιότητα κάποια στιγμή για την αρχηγία των Συντηρητικών; Να γίνετε ενδεχομένως ο επόμενος πρωθυπουργός;
«Αυτό είναι μια απίστευτα αστεία υπόθεση! Νομίζω ότι οι πιθανότητες να γίνω πρωθυπουργός είναι τόσες όσες να ανακαλυφθεί το τέρας του Λοχ Νες. Εχω μια θαυμάσια δουλειά ως δήμαρχος του Λονδίνου και είμαι σε θέση να κάνω μεγάλο έργο όντας πιο ανεξάρτητος».

Οι επόμενες δημοτικές εκλογές είναι τον Μάιο του 2012, λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αν επανεκλεγείτε, ποια είναι τα σχέδιά σας για το Λονδίνο;
«Το Λονδίνο έχει τεράστιες δυνατότητες να χρησιμοποιήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες και όλη την ενέργεια που απορρέει από αυτούς. Να χρησιμοποιήσει επίσης τις επενδύσεις που θα γίνουν για να μεταμορφώσει μέρος του Ανατολικού Λονδίνου, το οποίο ήταν υποβαθμισμένο για αρκετά χρόνια. Ηδη μπορεί να δει κανείς σε αυτήν την περιοχή όχι μόνο έναν μεγάλο αριθμό κατοικιών αλλά και το υψηλό επίπεδο των κατασκευών. Η Τζόρτζιαν Σκουέαρ, για παράδειγμα, η οποία ήταν τόσο δημοφιλής τον 18ο αιώνα με τις πανέμορφες ταράτσες της, αναμορφώνεται και πάλι. Δεν πρόκειται να γίνουν υψηλές κατασκευές. Θα έχουμε επίσης τον σιδηροδρομικό σταθμό του Στάνφορντ, o οποίος θα συνδέεται με διάφορους προορισμούς. Το νέο και πολύ μεγαλύτερο Γκριν Παρκ, νέες αίθουσες για συγκεντρώσεις και τελετές, καινούργιο στάδιο. Ολα αυτά θα αναβαθμίσουν την περιοχή».

Σκέφτεστε καθόλου τη λεγόμενη «μεταολυμπιακή μελαγχολία», η οποία έπληξε άλλες πόλεις που διοργάνωσαν Αγώνες;
«Στο Λονδίνο εξετάζουμε πολύ προσεκτικά όλη αυτήν την εμπειρία από τις προηγούμενες πόλεις των Ολυμπιακών Αγώνων. Εξετάζουμε όλη αυτήν την “κληρονομιά” για το τι πρόκειται να γίνει μετά. Εχω λοιπόν ιδρύσει μια εταιρεία ανάπτυξης και συνεργασίας, η οποία ανήκει στον δήμο και αναζητεί σε όλον τον κόσμο επενδυτές που θέλουν να έλθουν και να επενδύσουν στο Ολυμπιακό Πάρκο. Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι οι επενδύσεις στο Στάνφορντ μακροπρόθεσμα θα έχουν μεγάλη αξία. Μια μεγάλη διαφορά από τις άλλες πόλεις είναι ότι στο Λονδίνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα γίνουν στην καρδιά της πόλης: Το Στάνφορντ απέχει μόλις 20 λεπτά από το Γουεστμίνστερ. Ετσι δημιουργείται μία ακόμη αστική περιοχή. Δεν θα είναι ένα ξεχασμένο Ολυμπιακό Πάρκο και ένα εγκαταλελειμμένο στάδιο. Η πρόθεσή μας είναι να δημιουργήσουμε μία ακόμη αστική περιοχή για τον συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό, ο οποίος χρειάζεται υψηλής ποιότητας στέγη και άρτιο δίκτυο μεταφορών. Νομίζω ότι όλο αυτό θα λειτουργήσει θαυμάσια. Θα πρέπει εδώ να αναφέρω επίσης ότι θα αρχίσει και πάλι να λειτουργεί η “Crossrail” από το 2018, μια τεράστια γραμμή του μετρό με υψηλής ταχύτητας τρένα, που θα ενώνει τα ανατολικά προάστια με τα δυτικά, όπως και η “Thameslink”, η οποία θα ενώνει Βορρά και Νότο».
{{{ moto }}}

Ξέρετε, επιμένω στο «μετά» των Ολυμπιακών Αγώνων, διότι υπάρχει το παράδειγμα της Αθήνας, όπου οι περισσότερες ολυμπιακές εγκαταστάσεις εγκαταλείφθηκαν…
«Αυτό συνέβη στην Αθήνα! Εμείς είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε να συμβεί στο Λονδίνο. Θέλουμε να είμαστε βέβαιοι για αυτό. Το Ολυμπιακό Πάρκο ήδη χρησιμοποιείται, οι κατοικίες επίσης και όλα τα άλλα πρότζεκτ θα χρησιμοποιηθούν. Κατασκευάζουμε, για παράδειγμα, ένα θεματικό πάρκο όπου στο κεντρικό του σημείο θα υπάρχει ένα γλυπτό του διάσημου γλύπτη Ανις Καπούρ. Ενα γιγάντιο τρομπόνι, ύψους 115 μέτρων, κάτι σαν τον Πύργο του Αϊφελ, με μία πλατφόρμα γύρω από αυτό όπου οι επισκέπτες θα θαυμάζουν τη θέα του Λονδίνου από μεγάλο ύψος. Εκεί γύρω δημιουργούμε μια λίμνη με τεράστιο πάρκο, πόλο έλξης για επισκέπτες, κάτι σαν το Τίβολι της Κοπεγχάγης».

Είστε δήμαρχος του Λονδίνου, μιας πόλης 7,5 εκατ. κατοίκων, παγκόσμιου, οικονομικού, επιχειρηματικού και πολιτιστικού κέντρου. Πώς βλέπετε το παρόν και κυρίως το μέλλον του;
«Η φιλοδοξία μου για το Λονδίνο είναι να κεφαλαιοποιήσω όλη την εκ φύσεως δυναμική της πόλης προς όφελος της νεότερης γενιάς του πληθυσμού της. Θα πρέπει να τονίσω ότι στο Λονδίνο υπάρχει η μεγαλύτερη συγκέντρωση νέων ανθρώπων, αντίθετα από άλλες ευρωπαϊκές πόλεις των οποίων ο πληθυσμός γερνάει. Αποτελεί επίσης πλεονέκτημα για το Λονδίνο το ότι βρίσκεται ανάμεσα στην Ασία και στην Αμερική, έχοντας την κατάλληλη ώρα και μιλώντας τη διεθνή γλώσσα όσον αφορά τα τραπεζικά, χρηματιστηριακά και κάθε είδους επιχειρήσεις. Πιστεύω ότι με τη σωστή υποδομή, αν επενδύσουμε στο να κάνουμε αυτό το μέρος πιο ασφαλές – και εδώ θα πρέπει να πω ότι ο αριθμός των ανθρωποκτονιών είναι ο χαμηλότερος από το 1978 –, θα έχουμε πετύχει να είναι το Λονδίνο ένα απίστευτα ελκυστικό μέρος για να ζεις και να επενδύεις».

Ακούγεται πολύ ωραίο…
«Αν το θέλετε σε μια φράση, η φιλοδοξία μου για το Λονδίνο είναι “να φέρουμε το χωριό στην πόλη”, όπου οι κάτοικοι θα έχουν σχέσεις καλής γειτονίας, θα εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον και η ζωή τους θα κυλά ήρεμα και ευχάριστα. Σκεφθείτε τη διαφορά να πάρει κανείς ένα ποδήλατο και να κάνει μια βόλτα? θα δει μια διαφορετική εικόνα της πόλης και θα απολαμβάνει το τοπίο, από το να κυκλοφορεί μέσα σε ένα αυτοκίνητο με άσχημα διάθεση, άγχος και εκνευρισμό. Αυτό το μέτρο που πήραμε με τα ποδήλατα, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς σε διάφορα σημεία της πόλης, ήταν απόλυτα επιτυχές. Στους έξι μήνες λειτουργίας του, ενώ γίνεται ευρεία χρήση, έχουν κλαπεί λιγότερα από έξι ποδήλατα, τα οποία βεβαίως έχουν βρεθεί. Αυτό εννοώ λέγοντας “να φέρουμε το χωριό στην πόλη”».

Το Λονδίνο δεν είναι κατά κάποιον τρόπο κορεσμένο; Εξυπηρετείται ήδη από τέσσερα αεροδρόμια, για παράδειγμα.
«Το όραμά μου είναι να λύσω το πρόβλημα του Λονδίνου όσον αφορά τις αεροπορικές συγκοινωνίες. Δεν νομίζω ότι θα συνεχιστεί επ’ άπειρον να συνωστίζονται όλα τα αεροπλάνα στο Χίθροου. Το Λονδίνο χρειάζεται ένα ακόμη αεροδρόμιο-κόμβο, και αυτό το ζήτημα θα συζητηθεί τις επόμενες ημέρες. Το αεροδρόμιο-κόμβος είναι ένας κεντρικός αερολιμένας από τον οποίο τα αεροπλάνα διακλαδίζονται προς άλλες κατευθύνσεις εσωτερικού, κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό για την οικονομική διασύνδεση. Από το Χίθροου στο Μπέρμιγχαμ η απόσταση καλύπτεται σε 40 λεπτά. Μία ιδέα είναι να γίνει ένα αεροδρόμιο στη θάλασσα, όπως έκαναν στο Χονγκ Κονγκ και στη Σιγκαπούρη».

Μιλήσατε προηγουμένως για τον αριθμό των νέων στο Λονδίνο. Πρόσφατα η πόλη έζησε βίαιες διαδηλώσεις με τη νεολαία στην πρώτη γραμμή. Ποιο είναι το σχόλιό σας δεδομένου ότι δεν είχε υπάρξει προηγούμενο τέτοιας βίας στο Λονδίνο…
«Θα έλεγα ότι πηγαίνοντας πίσω στον Μεσαίωνα το Λονδίνο έχει μακρά ιστορία σε διαδηλώσεις πολύ πιο βίαιες από τις πρόσφατες που είδαμε. Ναι, υπήρξε αυτή η φοιτητική διαδήλωση και βεβαίως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εικόνες σαν και αυτές που μεταδόθηκαν σε όλον τον κόσμο είναι αρνητικές και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Αλλά, στην πραγματικότητα, κανείς δεν τραυματίστηκε σοβαρά, είχαμε μόνο μικροτραυματισμούς. Οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, έχουν το δικαίωμα να θέτουν τα αιτήματά τους. Η συντριπτική πλειονότητα διαδήλωσε ειρηνικά. Το Λονδίνο γενικά είναι μια ειρηνική, ήσυχη πόλη. Είχαμε 5.000 διαδηλωτές και η αστυνομία δεν χρησιμοποίησε ούτε δακρυγόνα ούτε σφαίρες καουτσούκ. Και σε καμία περίπτωση η αστυνομία δεν επιτίθεται πρώτη. Εχουμε ένα πολύ ήπιο σύστημα. Φυσικά καταδικάζω αυτούς που χρησιμοποίησαν βία οι οποίοι είναι μια πολύ μικρή μειονότητα».

Τι πιστεύετε για το μεταναστευτικό ζήτημα; Απασχολεί πολύ τις άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις…
«Η μετανάστευση σε όλη την Ευρώπη είναι εκτός ελέγχου, για να είμαι ειλικρινής. Και αυτό συμβαίνει γιατί όλες οι ευρωπαϊκές χώρες απέτυχαν εντελώς να κατανοήσουν πώς θα απαλλαγούν από αυτό το πρόβλημα, πώς θα δώσουν λύσεις, πώς θα έχουν πιο αυστηρούς ελέγχους στα σύνορά τους και έτσι υπήρξαν πολύ σοβαρές συνέπειες. Το Λονδίνο, από την άλλη, είναι μια πόλη που στηρίζεται στα διεθνή ταλέντα και πολλοί προικισμένοι άνθρωποι έρχονται εδώ για να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Θέλω να είμαι σίγουρος ότι δεν θα κλείσουμε την πόρτα μας σε αυτούς».

Κύριε δήμαρχε, πρόσφατα το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως βραβεύτηκε από τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης ως το καλύτερο στον κόσμο. Ποια είναι η γνώμη σας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα;
«Ω, λοιπόν, τα “Ελγίνεια” (σ.σ.: προφέρει τη λέξη “Ελγίνεια” στα ελληνικά). Είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση… Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση αποκατάστασης των μετοπών και των αετωμάτων στην αρχική τους θέση στον Παρθενώνα. Για προφανείς λόγους, λόγους αρχιτεκτονικής. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν θα έπρεπε τα “Ελγίνεια” να βρίσκονται στο Μουσείο της Αθήνας ή του Λονδίνου. Φυσικά, δεν μπορώ να μη συμφωνήσω ότι τα Γλυπτά του Φειδία θα έπρεπε να βρίσκονται συγκεντρωμένα το ένα κοντά στο άλλο. Πρέπει να πω όμως ότι ως δήμαρχος Λονδίνου ασκώ το… σοβινιστικό μου δικαίωμα (γέλια) και δηλώνω ότι κάναμε μια πραγματικά θαυμάσια δουλειά και τα προστατεύσαμε με τον καλύτερο τρόπο. Για να είμαι ειλικρινής μαζί σας, για εμάς, για τη Βρετανία, το να χάσουμε τα “Ελγίνεια” από το Μπλούμσμπερι, την περιοχή, ξέρετε, όπου βρίσκεται το Βρετανικό Μουσείο, ισοδυναμεί με εθνική καταστροφή. Ισως στο μέλλον να υπάρξει περίπτωση να επαναπατριστούν ή να τα ανταλλάξουμε ή να τα μοιράσουμε. Πραγματικά, δεν θα ήθελα να είναι αυτό κεντρικό σημείο αυτής της συνέντευξης ούτε θα ήθελα να διαφωνήσουμε πάνω σε αυτό το θέμα, διότι καταλαβαίνω απόλυτα τα αισθήματα του ελληνικού λαού. Κάποτε, όταν ήμουν φοιτητής, προσκάλεσα τη Μελίνα Μερκούρη να έρθει στο πανεπιστήμιό μου και να μιλήσει για αυτό το θέμα. Πράγματι, έκανε μια θαυμάσια ομιλία και νομίζω ότι όλοι συμφώνησαν μαζί της. Είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση, αλλά μιλώ ως δήμαρχος μιας μεγάλης πόλης με μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά, όπως είναι το Λονδίνο. Θα ήταν μια μεγάλη απώλεια».

Στο παρελθόν όμως, κύριε δήμαρχε, όποτε ετίθετο από ελληνικής πλευράς, το επιχείρημα για την αρνητική απάντηση των βρετανικών αρχών ήταν ότι δεν υπάρχει χώρος κατάλληλος για τη φύλαξη των Γλυπτών. Τώρα υπάρχει το μουσείο, το καλύτερο στον κόσμο.
«Α, ναι, βέβαια! Λοιπόν αυτό ήταν μια δικαιολογία, ίσως όχι μια ικανοποιητική δικαιολογία. Αλλά όσο και αν αγαπώ την Ελλάδα, όσο και αν θα ήθελα οι άνθρωποι να θαυμάζουν τα Γλυπτά στην αρχική τους θέση, ακόμη και στην περίπτωση που θα μπορούσατε να τα τοποθετήσετε πίσω στον Παρθενώνα, ακόμη και τότε, λοιπόν, θα έπρεπε να σκεφτώ την πόλη μου, τη δουλειά μου, το καθήκον μου, το Λονδίνο, και θα ήθελα να έχουμε μια πιο έξυπνη συνεργασία: Να ενωθούν τα Γλυπτά της Ακρόπολης χωρίς απώλειες για το Βρετανικό Μουσείο. Το Βρετανικό Μουσείο δημιουργήθηκε γύρω από τα “Ελγίνεια”. Πραγματικά, μου είναι δυσάρεστο να έρχομαι σε αντιπαράθεση για αυτό το θέμα. Ετσι λοιπόν θα το αφήσω στον Νιλ (Μακ Γκρέγκορ, τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου). Η ειλικρινής θέση μου είναι ότι δεν θα μπορούσα να σκεφτώ τα “Ελγίνεια” να εγκαταλείπουν το Λονδίνο. Αλλά θα το αφήσω αυτό στον Νιλ, ο οποίος είναι πολύ ευρηματικός, και είμαι σίγουρος ότι με τους συναδέλφους του στην Αθήνα θα βρουν τρόπους ώστε να μοιραστούμε αυτήν την εμπειρία».

* Αυτή συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜagazino στις 13 Φεβρουαρίου 2011.