Η οικονομική κρίση έπληξε ανεπανόρθωτα το ελληνικό ποδόσφαιρο. Τα έσοδα των ομάδων μειώθηκαν δραματικά. Αν δεν έκλεινε τα μάτια η αθλητική ηγεσία, τουλάχιστον 6 ομάδες δεν θα συμμετείχαν στο πρωτάθλημα της Σούπερ Λίγκας λόγω χρεών. Η οικονομική κρίση έπληξε όμως εξίσου την Πορτογαλία, η οποία έχει ίδιο πάνω – κάτω πληθυσμό και βιοτικό επίπεδο με την Ελλάδα. Οι δύο χώρες εντάχθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα στον μηχανισμό στήριξης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αποκτώντας ελεγκτική τρόικα. Ωστόσο εκ διαμέτρου αντίθετες ήταν οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στο ποδοσφαιρικό οικοδόμημά τους.

Στην Ελλάδα οι περισσότερες ομάδες αδυνατούν να κρατηθούν όρθιες. Στην Πορτογαλία εξακολουθούν να προσφέρουν θέαμα και να είναι ανταγωνιστικές, θαρρείς και η κρίση δεν τις έχει αγγίξει. Η Πορτογαλία συνεχίζει στις δύο διοργανώσεις της UEFA με Πόρτο, Μπενφίκα, Μπράγκα (Τσάμπιονς Λιγκ), Σπόρτινγκ, Ακαδέμικα, Μαρίτιμο (Γιουρόπα Λιγκ). Η Ελλάδα έχει μείνει με τον Ολυμπιακό (Τσάμπιονς Λιγκ) και τον Παναθηναϊκό (Γιουρόπα Λιγκ).

Οι διαφορές των δύο χωρών πρέπει να αναζητηθούν στην κρατικοδίαιτη δομή του ελληνικού ποδοσφαίρου και στην υγιή επιχειρηματικότητα με την οποία λειτουργούν επί δεκαετίες οι πορτογαλικές ομάδες. Την περασμένη αγωνιστική περίοδο ο πρωταθλητής Ολυμπιακός είχε έσοδα 55 εκατ. ευρώ και η δευτεραθλήτρια Μπενφίκα 148 εκατ. ευρώ. Διαφορά 93 εκατ. ευρώ!
Οι λόγοι για το οικονομικό χάσμα που χωρίζει τις ελληνικές από τις πορτογαλικές ομάδες έχουν τις ρίζες τους στη φιλοσοφία με την οποία αντιμετωπίζουν το ποδόσφαιρο. Στην Πορτογαλία η ενασχόληση με το άθλημα έχει κανόνες. Οι ομάδες, καλώς ή κακώς, είναι επιχειρήσεις. Και καμία επιχείρηση δεν μπορεί να επιβιώσει επί μακρόν κλείνοντας τον ετήσιο ισολογισμό της με χρέη.

Ενεργά μέλη
Η Μπενφίκα έχει 226.000 ενεργά μέλη σε 70 χώρες. Η μηνιαία συνδρομή τους είναι από 3 ως 12 ευρώ, ανάλογα με τα έσοδα και την οικογενειακή κατάσταση καθενός. Πατέρας με ανήλικο παιδί πληρώνει 3 ευρώ. Τα ετήσια έσοδά της από τις συνδρομές ισοδυναμούν με τις εισπράξεις από την UEFA σε περίπτωση πρόκρισης στην προημιτελική φάση του Τσάμπιονς Λιγκ. Ο Ολυμπιακός ξεκίνησε πριν από μία δεκαετία να γίνει σύλλογος με εκατοντάδες χιλιάδες μέλη, τα οποία θα εξέλεγαν μάλιστα τη διοίκηση. Δεκάδες χιλιάδες άτομα πρόσφεραν τον οβολό τους τον πρώτο χρόνο, αλλά στη συνέχεια η ερυθρόλευκη ΠΑΕ αναθεώρησε την πολιτική της. Σήμερα τα έσοδα από τις συνδρομές είναι τόσο λίγα που δεν αξίζει τον κόπο να δημοσιοποιηθούν.

Πόροι μεταγραφών
Τα τελευταία χρόνια η Μπενφίκα πούλησε τον Κοεντράο και τον Ντι Μαρία στη Ρεάλ Μαδρίτης, τον Τσάβι Γκαρσία στη Μάντσεστερ Σίτι, τον Νταβίντ Λουίς στην Τσέλσι και προσφάτως τον Βιτσέλ στη ρωσική Ζενίτ για 40 εκατ. ευρώ. Πέρυσι ενέγραψε στα έσοδά της από την πώληση παικτών 34 εκατ. ευρώ.
Ο Ολυμπιακός πούλησε εφέτος τον Κέβιν Μιραλάς στην Εβερτον και έβαλε στο ταμείο του 7 εκατ. ευρώ. Τα προηγούμενα χρόνια το μεταγραφικό «συν – πλην» ήταν πάντοτε ελλειμματικό. Οι ακαδημίες του πειραϊκού συλλόγου δεν παράγουν ταλέντα ικανά να διεκδικήσουν θέση στην ενδεκάδα. Για να διατηρηθεί στην κορυφή του ελληνικού πρωταθλήματος και σε ένα επίπεδο στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, ο Ολυμπιακός δαπανά ετησίως περίπου το 20% των εσόδων του για την απόκτηση παικτών από το εξωτερικό.

Δικαιώματα από TV
Η Μπενφίκα αντλεί το 25% (37 εκατ. ευρώ) των εσόδων της από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Καθώς δεν υπάρχει κεντρική διαχείριση, συνεργάζεται με το τηλεοπτικό κανάλι Sport TV. Η μηνιαία συνδρομή για την παρακολούθηση των αγώνων της ομάδας ανέρχεται σε 26 ευρώ.
Ο Ολυμπιακός από τα 43 εκατ. ευρώ που εισπράττει ετησίως η Σούπερ Λίγκα, η οποία διαχειρίζεται τα τηλεοπτικά δικαιώματα του ελληνικού πρωταθλήματος, βάζει στο ταμείο του περίπου 5 εκατ. ευρώ. Με την κατάσταση που επικρατεί στην τηλεοπτική αγορά, δεν προβλέπεται τίποτε καλύτερο τα επόμενα χρόνια.

Η πίτα των χορηγιών
Οι Αετοί της Λισαβόνας εισπράττουν ετησίως από χορηγίες, διαφήμιση και δικαιώματα από την UEFA το 30%-35% των εσόδων τους (περίπου 45 εκατ. ευρώ). Το ποσό αντιστοιχεί στο 90% των συνολικών εσόδων του Ολυμπιακού, στο 200% του Παναθηναϊκού και το 300% της ΑΕΚ.
Ο Ολυμπιακός εισέπραξε πέρυσι από την UEFA για την πορεία που είχε στο Τσάμπιονς και στο Γιουρόπα Λιγκ περίπου 32 εκατ. ευρώ. Το ποσό αντιστοιχεί περίπου στο 60% του προϋπολογισμού του. Τα έσοδα από χορηγίες και διαφήμιση είναι περιορισμένα και υπολογίζονται σε 5-7 εκατ. ευρώ.
Εν ολίγοις, σε δύο χώρες με τα ίδια εν πολλοίς οικονομικά προβλήματα, η Μπενφίκα έχει τριπλάσια έσοδα από τον Ολυμπιακό. Οχι επειδή οι οπαδοί της είναι πλουσιότεροι, ούτε γιατί το εισιτήριο είναι ακριβότερο (10-70 ευρώ). Απλώς στην Πορτογαλία εδώ και χρόνια επικρατεί τάξη στα ποδοσφαιρικά δρώμενα, η ποδοσφαιρική αγορά δεν είναι κρατικοδίαιτη, η επιχειρηματικότητα έχει κυριαρχήσει στη φιλοσοφία των ομάδων και οι ακαδημίες τους τροφοδοτούν με ποιοτικά «προϊόντα» τις πλούσιες ποδοσφαιρικές αγορές της Αγγλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας, αλλά και με παίκτες δεύτερης επιλογής τις ομάδες της Ελλάδας, του Βελγίου, της Τουρκίας, της Κύπρου, της Αυστρίας…

Εισιτήρια διαρκείας, προϊόντα και υπηρεσίες
Φθηνή βενζίνη και €2 το γκολ
Η Μπενφίκα αντλεί το ποσό των 30-35 εκατ. ευρώ των εσόδων της από τους οπαδούς της, από τα εισιτήρια, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που τους παρέχει. Την τρέχουσα αγωνιστική περίοδο πούλησε 25.000 κάρτες διαρκείας, ενώ κατά μέσον όρο διαθέτει στους αγώνες της 39.000 εισιτήρια. Το 2010 που κατέκτησε για τελευταία φορά το πρωτάθλημα είχε μέσον όρο 50.000 εισιτήρια (11η θέση στην Ευρώπη). Παράλληλα συνεργάζεται με 900 καταστήματα σε όλη τη χώρα, τα οποία προσφέρουν μεγάλες εκπτώσεις στα άτομα που διαθέτουν την κάρτα μέλους της ομάδας. Με την ίδια κάρτα τα μέλη της Μπενφίκα αγοράζουν βενζίνη από την εταιρεία EZC φθηνότερη κατά 6 λεπτά το λίτρο. Πέρυσι 56.000 μέλη του συλλόγου αγόρασαν με την επίδειξη της κάρτας μέλους 50 εκατ. λίτρα βενζίνη. Επιπλέον τράπεζα-χορηγός της Μπενφίκα πιστώνει στον λογαριασμό κάθε μέλους που διαθέτει και τη δική της πιστωτική κάρτα 2 ευρώ για κάθε γκολ που σημειώνει η ομάδα τους στο πρωτάθλημα.
Ο Ολυμπιακός διέθεσε πέρυσι κατά μέσον όρο στους αγώνες πρωταθλήματος 21.462 εισιτήρια αντλώντας περίπου το 10%-15% των εσόδων του. Εφέτος, επί του παρόντος, ο μέσος όρος είναι μικρότερος περίπου κατά 4.000 εισιτήρια. Για εμπορικά δικαιώματα ούτε λόγος να γίνεται. Η πειραϊκή ΠΑΕ πριν από 15 χρόνια δημιούργησε καταστήματα πώλησης των προϊόντων της σε πολλές πόλεις της χώρας. Στην πορεία τα πάντα κατέρρευσαν και με ευθύνη των οπαδών, οι οποίοι συναγωνίστηκαν στο ποιος θα καταστρέψει περισσότερα καταστήματα του αντιπάλου. Σήμερα οι φανέλες και τα σήματα της ομάδας πωλούνται μόνο σε καταστήματα του γηπέδου «Γ. Καραϊσκάκης».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ