Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη συμμετοχή του Παναθηναϊκού στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών με αντίπαλο τον μεγάλο Αγιαξ (0-2) στις 2 Ιουνίου 1971 στο «Γουέμπλεϊ» του Λονδίνου. Οι βάσεις για την ανεπανάληπτη πορεία των Πρασίνων _ το «έπος του Γουέμπλεϊ » για τους φίλους του Τριφυλλιού _ είχαν τεθεί σε ένα άλλο αγγλικό γήπεδο, στο «Γκούντισον Παρκ» του Λίβερπουλ όπου σαν σήμερα, 9 Μαρτίου 1971, υποχρέωσαν την τότε πρωταθλήτρια Αγγλίας Εβερτον σε ισοπαλία 1-1.
Την πορεία του Παναθηναϊκού μέχρι εκείνο το πρώτο παιχνίδι με την Εβερτον θυμάται και αφηγείται στο «Βήμαonline» ο τότε αμυντικός άσος των Πρασίνων Αριστείδης Καμάρας.

«Ο Παναθηναϊκός το 1969 προς γενική κατάπληξη κατέκτησε Πρωτάθλημα και Κύπελλο Ελλάδος. Είχε προηγηθεί η περίφημη ανανέωση. Από την προηγούμενη ομάδα είχαμε μείνει τέσσερις παίκτες. Οι υπόλοιποι ήταν νέα παιδιά. Πρωταθλητές Ελλάδας αναδειχτήκαμε και την επόμενη χρονιά, αποδεικνύοντας ότι πατούσαμε σε γερές βάσεις. Προπονητή είχαμε τον αείμνηστο Λάκη Πετρόπουλο ο οποίος είχε εισαγάγει τον θεσμό των διπλών προπονήσεων. Επειτα από δύο χρόνια ο Πετρόπουλος έδειχνε κουρασμένος από την υπερπροσπάθεια και η διοίκηση προσέλαβε στη θέση του τον διάσημο Φέρεντς Πούσκας. Ηταν σαν να ήρθε η Κίρκη με το μαγικό ραβδί. Ο Ούγγρος βρήκε μια ομάδα έτοιμη αγωνιστικά, η οποία απέδιδε όμως σύμφωνα με τα προδιαγεγραμμένα ελληνικά όριά της.

Με τον Πούσκας απελευθερωθήκαμε και όλοι αρχίσαμε να βγάζουμε στο γήπεδο αρετές τις οποίες ούτε γνωρίζαμε πως διαθέτουμε. Και αυτό οφειλόταν κυρίως στην ελευθερία και την εμπιστοσύνη με την οποία μας περιέβαλε. Τις πρώτες μέρες του Πάντσο στην Ελλάδα δώσαμε έναν φιλικό αγώνα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με τη βελγική Αντερλεχτ. Ηττηθήκαμε 4-2. Εκεί που όλοι είμαστε κατηφείς καθώς δεν είχαμε μάθει να χάνουμε και μάλιστα με διαφορά στην έδρα μας, ο Πούσκας δήλωσε πανευτυχής. «Παρότι επιστρέψατε πριν λίγες μέρες από τις θάλασσες, σημειώσατε δύο γκολ και δεχτήκαμε μόνο τέσσερα από μία έτοιμη ομάδα», μας είπε.

Ο Πούσκας, η Ζενές και η Σλόβαν
Ο προερχόμενος από τη Ρεάλ Μαδρίτης Πούσκας κανόνισε και η προετοιμασία για τους αγώνες της πρώτης φάσης του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών με τη Ζενές Ες Λουξεμβούργου έγινε στη Μαδρίτη, στις αθλητικές εγκαταστάσεις της Ρεάλ. Εκτός των άλλων αντιμετωπίσαμε τη Ρεάλ σε φιλικό αγώνα στο Μπερναμπέου παρουσία 105.000 θεατών. Κάναμε μια λαμπρή εμφάνιση, αποσπάσαμε ισοπαλία 1-1 και χειροκροτηθήκαμε από το κοινό. Ηταν το εφαλτήριο των μετέπειτα καλών μας εμφανίσεων στην Ευρώπη.

Από τη Μαδρίτη πήγαμε στο Λουξεμβούργο όπου νικήσαμε 2-1 τη Ζενές Ες και με το 5-0 του επαναληπτικού περάσαμε στην επόμενη φάση. Ο Παναθηναϊκός είχε αρχίσει να ανοίγει περπατησιά. Τα πρώτα καλά μηνύματα ήρθαν όμως στις αναμετρήσεις με τη Σλόβαν Μπρατισλάβας η οποία τον προηγούμενο χρόνο είχε κατακτήσει το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης. Η Σλόβαν αποτελούσε τη βάση της ενιαίας τότε Εθνικής Τσεχοσλοβακίας. Νικήσαμε 3-0 στην Αθήνα με τον Μίμη Δομάζο να σημειώνει ένα τρομερό γκολ από 30 μέτρα, ενώ σκόραραν επίσης ο Αντώνης Αντωνιάδης και ο Κώστας Δεληγιάννης.

Στην Μπρατισλάβα στη μνήμη των φιλάθλων αποτυπώθηκαν κάποιες δραματικές εικόνες με τον δικό μου τραυματισμό στη φάση που ο Τσάπκοβιτς έκανε το 1-0. Βούτηξα με το κεφάλι στα πόδια του να προλάβω πριν σουτάρει, αλλά τελικά με πρόλαβε εκείνος και εκτός από το γκολ με χτύπησε στον αυχένα και στο πιγούνι με αποτέλεσμα να χάσω τις αισθήσεις μου.

Ο Πούσκας κράτησε τότε την ομάδα 12 λεπτά χωρίς αλλαγή μέχρι να πληροφορηθεί στο ημίχρονο αν μπορούσα να συνεχίσω. Στην επανάληψη πέρασε στο γήπεδο ο Βίκτωρας Μητρόπουλος και τη θέση μου κάλυψε ο Γιάννης Τομαράς. Ο Αντωνιάδης έβαλε ένα θαυμάσιο γκολ έπειτα από υπέροχη ενέργεια του Γιάννη Καλιγέρη από αριστερά. Χάσαμε 2-1 αλλά τα σαλόνια της Ευρώπης είχαν ανοίξει για εμάς.

Στο Λίβερπουλ με τον Ν. Γουλανδρή!
Η κλήρωση των αγώνων της προημιτελικής φάσης μας έφερε απέναντι στην πρωταθλήτρια Αγγλίας Εβερτον. Ο πρώτος αγώνας θα διεξάγονταν στις 9 Μαρτίου στο Λίβερπουλ και ο επαναληπτικός δύο εβδομάδες μετά στην Αθήνα. Κανείς δεν μας έδινε την παραμικρή ελπίδα πρόκρισης. Θεωρούνταν αδιανόητο τότε, να κερδίσει η πρωταθλήτρια Ελλάδας την πρωταθλήτρια Αγγλίας.

Η Εβερτον είχε φοβερούς και έμπειρους ποδοσφαιριστές. Τον Αλαν Μπολ, τον Χέρβεϊ, τον Κένταλ που διετέλεσε και προπονητής της Ξάνθης, τον Ρόιλ, τον Λέιμποντ, παίκτες όλοι της Εθνικής Αγγλίας. Στο Λίβερπουλ μάς ακολούθησε πάρα πολύς κόσμος ο οποίος βρήκε την ευκαιρία να βγει εκτός συνόρων αλλά και να δει τον Παναθηναϊκό σε ένα μεγάλο παιχνίδι. Ξεχωριστή ήταν η παρουσία του προέδρου του Ολυμπιακού Νίκου Γουλανδρή. Ηρθε στο ξενοδοχείο, μας χαιρέτησε, μας υποσχέθηκε πριμ, πράγματα εντελώς απίστευτα για τη σημερινή ελληνική ποδοσφαιρική πραγματικότητα.

Το σύστημα «κλώτσα και όρμα»…
Το παιχνίδι με την Εβερτον μας έμεινε αξέχαστο για πολλούς λόγους. Στα αποδυτήρια ο Πούσκας μας είπε το εξής εκπληκτικό. «Αυτοί γνωρίζουν μόνο το «κικ εν ραν» δηλαδή κλώτσα και όρμα. Τρέχουν ασταμάτητα, αλλά δεν παίζουν με μυαλό. Θα βάλετε την μπάλα κάτω και θα την κρατήσετε με κοντινές γρήγορες πάσες».

Σε επίπεδο τακτικής έκανε την μεγάλη κίνηση περνώντας εμένα μπροστά από τα δύο σέντερ μπακ, βάζοντας τον Ανθιμο Καψή που ήταν ψηλό και γερό παιδί να μαρκάρει τον Ρόιλ ο οποίος στις κεφαλιές ήταν αχτύπητος. Ο Ανθιμος έγινε βδέλλα στον Ρόιλ, ο Φραγκίσκος Σούρπης είχε έναν ελεύθερο ρόλο στο κέντρο της άμυνας και εγώ όταν αμυνόμαστε έπαιζα τελευταίος σε θέση λίμπερο και όταν βγαίναμε στην επίθεση πέρναγα στη μεσαία γραμμή ανάμεσα στον Δομάζο, τον Κώστα Ελευθεράκη και τον Τότη Φυλακούρη που έπαιζε αριστερά. Μπροστά αγωνίζονταν ο Αντωνιάδης με τον Χάρη Γραμμό.

Η πίεση που δεχτήκαμε ήταν μεγάλη, αλλά το σχέδιο του Πούσκας πέτυχε. Οταν βγαίναμε μπροστά δείχναμε αδύναμοι. Είμαστε όμως όλοι σε μια φοβερή βραδιά. Με τον Ελευθεράκη να κρατάει την μπάλα ανάμεσα σε τόσα ξυράφια, τον Δομάζο να ντριμπλάρει και εμένα με τον Φυλακούρη να βοηθάμε ανασταλτικά, οι Εγγλέζοι αιφνιδιάστηκαν. Νόμιζαν ότι είχαν απέναντί τους μια ομάδα πάνω από την οποία θα πέρναγαν σαν οδοστρωτήρας.

Ετσι βάλαμε το χρυσό γκολ με τον Αντωνιάδη
Από πλευράς υπεροχής όντως ήταν σαρωτικοί, όμως ειδικά στο α’ ημίχρονο δεν επιτρέψαμε να δημιουργηθούν σοβαροί κίνδυνοι μπροστά στην εστία μας. Ηταν και ο Τάκης Οικονομόπουλος εξαιρετικός. Αναζητούσαμε ευκαιρία να βγούμε στην αντεπίθεση. Το γκολ του Παναθηναϊκού ξεκίνησε από δικό μου ελεύθερο χτύπημα. Ο Αντωνιάδης υποδέχτηκε την μπάλα με το κεφάλι λίγο πριν την περιοχή της Εβερτον, την πέταξε στον Γραμμό, ο τελευταίος του τη γύρισε επίσης με τη μία αριστερά στην περιοχή και ο ψηλός με κατευθείαν βολέ άνοιξε το σκορ. Με τέσσερις αλλαγές η μπάλα βρέθηκε στα δίχτυα της Εβερτον χωρίς να σταματήσει πουθενά.

Ο Αντώνης έχει να λέει για το παιχνίδι της μοίρας καθώς φορούσε τη φανέλα με το Νο 9, το γκολ σημειώθηκε στις 9 Μαρτίου, στις 9 το βράδυ και 9 λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα. Μας αδίκησε βέβαια στις καθυστερήσεις ο ανατολικογερμανός διαιτητής Γκλέκνερ μετρώντας το γκολ της Εβερτον. Ο Οικονομόπουλος μπλόκαρε την μπάλα έφαγε όμως κλωτσιά από τον Τζόνσον στο κεφάλι, του σκίστηκε το μέτωπο, του έφυγε η μπάλα και ο διαιτητής αντί για φάουλ έδειξε σέντρα.

Η αποθέωση στην κατάμεστη Λεωφόρο
Στα αποδυτήρια κολυμπούσαμε σε πελάγη ευτυχίας. Πού να κοιμηθείς το βράδυ. Αξέχαστη είναι η επιστροφή της αποστολής από το Λίβερπουλ. Ηρθε το πούλμαν και μας παρέλαβε από την πίστα του αεροδρομίου. Χιλιάδες φίλαθλοι είχαν κατακλύσει τους χώρους. Κάναμε 3,5 ώρες να φτάσουμε από το Ελληνικό στους Αμπελοκήπους. Πράσινες σημαίες ανέμιζαν παντού και χιλιάδες κόσμος καθ’ οδόν προσπαθούσε να ακουμπήσει το πούλμαν.

Πήγαμε κατευθείαν στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας το οποίο ήταν κατάμεστο. Παραταχθήκαμε στο κέντρο και χαιρετήσαμε τον κόσμο. Στο μέτρο του δυνατού κρατήσαμε πάντως χαμηλούς τόνους γιατί είχαμε φέρει ένα μεγάλο αποτέλεσμα εκτός έδρας με την πρωταθλήτρια Αγγλίας, αλλά η πρόκριση δεν είχε ακόμη κερδιθεί. Αυτό έμελλε να γίνει στις 24 Μαρτίου».