Εκλεισαν δέκα χρόνια από τη 16η Μαρτίου 1995 και το τρίτο παιχνίδι του Ολυμπιακού με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας (79-54) στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας για την προημιτελική φάση της Ευρωλίγκας, το οποίο οι πέντε από τους δέκα μπασκετμπολίστες της ομάδας του πρώην Κόκκινου Στρατού παρακολούθησαν δηλητηριασμένοι από το νοσοκομείο. H ρωσική εφημερίδα «Σπορτ Εξπρές» άνοιξε τώρα τον φάκελο εκείνου του αγώνα, που αποτελεί ασφαλώς την πιο μελανή σελίδα στην (εξωαγωνιστική) ιστορία της ελληνικής καλαθοσφαίρισης. Παίκτες και των δύο ομάδων και κυρίως το τεχνικό τιμ της ΤΣΣΚΑ, αλλά και ο κομισάριος του αγώνα, επαναφέρουν στη μνήμη τους τα όσα δραματικά βίωσαν εκείνη την ημέρα. Οι Ρώσοι είναι κατηγορηματικοί ότι στα μπουκάλια με το νερό τα οποία υπήρχαν στον πάγκο τους στη διάρκεια του δεύτερου αγώνα ανιχνεύθηκε μεγάλη δόση του ψυχοφάρμακου αλοπεριντίν ή αλοπεριδόλη, το οποίο – σύμφωνα με τους γιατρούς – χορηγείται σε περιπτώσεις οξείας διεγερτικής κατάστασης του (ψυχ)ασθενούς και έχει παρενέργειες ανάλογες με εκείνες που προκαλεί η λήψη στρυχνίνης. Ο Μοργκουνόφ, ο Κουντέλιν, ο Κόρνιεφ, ο Καράσεφ και ο Πανόφ υποστηρίζουν ότι εκτός των άλλων κινδύνεψε η ζωή τους και από την αδυναμία των ελλήνων γιατρών να τους βοηθήσουν. Ο τότε προπονητής της ΤΣΣΚΑ Στάνισλαβ Ερέμιν δηλώνει ότι υποχρεώθηκε να αγωνισθεί με τους υπόλοιπους πέντε παίκτες που είχε στη διάθεσή του επειδή η ομάδα του απειλήθηκε ακόμη και από τον βούλγαρο κομισάριο του αγώνα με μεγάλο για την εποχή πρόστιμο. Ο κομισάριος αντιτείνει ότι οι έλληνες γιατροί τον διαβεβαίωσαν προφορικά ότι οι ρώσοι… ασθενείς δεν είχαν τίποτε σπουδαίο και θα έδιναν κανονικά το παρών στο παιχνίδι. Δέκα χρόνια αργότερα θα είναι ψέμα να ισχυριστεί κανείς ότι γνωρίζει ολόκληρη την αλήθεια. Σημειώνεται όμως ότι πέρυσι υπήρξε ανάλογη υπόθεση με τα μολυσμένα νερά του Ακράτητου στο ποδοσφαιρικό ματς με τον Ηρακλή και στα οποία ανιχνεύθηκε το ίδιο ψυχοφάρμακο. Από την άποψη αυτή, η γνώμη των πρωταγωνιστών και των παθόντων τη 16η Μαρτίου του 1995 έχει ακόμη και σήμερα ιδιαίτερη αξία.


Με πέντε παίκτες της μοσχοβίτικης ομάδας στο νοσοκομείο, θα αναρωτηθεί κανείς γιατί δεν αναβλήθηκε το παιχνίδι Ολυμπιακός – ΤΣΣΚΑ έστω για δύο-τρία εικοσιτετράωρα. Σύμφωνα με τον τότε διευθυντή της ΤΣΣΚΑ Γιούρι Γιουρκόφ, την ημέρα του αγώνα έγινε σύσκεψη στο ξενοδοχείο στην οποία, εκτός από τον ίδιο, συμμετείχαν ο προπονητής της ομάδας Στάνισλαβ Ερέμιν, ο πρόεδρος του συλλόγου Μιχαήλ Ρέζνικοφ και ο πρώην προπονητής της ομάδας Αλεξάντρ Γκομέλσκι.


«Ολοι μας συμφωνήσαμε ότι κάποιοι είχαν δηλητηριάσει τους παίκτες, όμως, προφανώς για πατριωτικούς λόγους, επικράτησε η άποψη ότι πρέπει να αγωνισθούμε» είπε τώρα στην «Σπορτ Εξπρές» ο κ. Γιουρκόφ. Ο κ. Ερέμιν υποστηρίζει ότι η απόφαση να αγωνισθούν ήταν αποτέλεσμα του φόβου ότι θα υπάρξουν οικονομικές κυρώσεις. Ο προπονητής της ΤΣΣΚΑ κατηγορεί τη FIBA ότι «επέμενε πρώτα να γίνει το παιχνίδι και μετά να διερευνηθούν τα αίτια».


* Το συμβόλαιο και η απειλή για πρόστιμο


Ο βούλγαρος κομισάριος του αγώνα κ. Βαλεντίν Λαζάροφ φορτώνει την ευθύνη για τη διεξαγωγή του ματς στους έλληνες γιατρούς. «Το μεσημέρι με ενημέρωσαν ότι κάποιοι παίκτες της ΤΣΣΚΑ είναι στο νοσοκομείο, μάλλον με δηλητηρίαση. Ο Γκομέλσκι μου είπε ότι ενδεχομένως η ΤΣΣΚΑ δεν θα μπορεί να συμπληρώσει ούτε πεντάδα. Επικοινώνησε μάλιστα με τον γενικό γραμματέα της FIBA κ. Στάνκοβιτς, ο οποίος του είπε ότι η FIBA δεν θέλει να ασχοληθεί με το θέμα. Επικοινώνησα τότε με τους έλληνες γιατρούς οι οποίοι με διαβεβαίωσαν ότι οι παίκτες της ΤΣΣΚΑ δεν έχουν τίποτε σοβαρό. Πρότεινα στον Ολυμπιακό να μεταφερθεί κατά ένα-δύο εικοσιτετράωρα το παιχνίδι. Ο μάνατζερ της πειραϊκής ομάδας μού έδειξε το τηλεοπτικό συμβόλαιο, θέτοντας το ερώτημα ποιος θα πληρώσει τις συνέπειες σε περίπτωση καταγγελίας του. Πιστέψτε με, μίλησε για πολύ μεγάλο ποσό. Επειτα από αυτό δεν μπορούσα να μεταθέσω το παιχνίδι» υποστηρίζει τώρα ο κ. Λαζάροφ.


Την άποψη ότι οι κκ. Ρέζνικοφ και Γκομέλσκι επέμεναν στη διεξαγωγή του αγώνα υποστηρίζει και ο γιατρός της ΤΣΣΚΑ Ολεγκ Παρφιόνοφ. Οπως λέει, «οι προπονητές της ΤΣΣΚΑ δεν ήθελαν να κατεβάσουν την ομάδα στο γήπεδο, όμως οι Ρέζνικοφ και Γκομέλσκι, παρά το ότι δεν ήθελαν να χρεωθούν την ευθύνη, επέμεναν ότι ο σύλλογος κινδυνεύει με πρόστιμο από 50.000 ως 100.000 δολάρια».


Οι πέντε παίκτες, τους οποίους είχε ο κ. Ερέμιν στη διάθεσή του, είναι αλήθεια ότι πάλεψαν ηρωικά. Μάλιστα στο 16ο λεπτό προηγήθηκαν 28-27. Στο 5ο λεπτό του δευτέρου ημιχρόνου ο Κουρασόφ αποβάλλεται με πέντε φάουλ. Εξι λεπτά και δέκα δευτερόλεπτα πριν από το τέλος τραυματίζεται ο Σπιριντόνοφ και η ΤΣΣΚΑ συνεχίζει με τρεις παίκτες! Σύμφωνα με τη «Σπορτ Εξπρές», ο (τότε) προπονητής του Ολυμπιακού Γιάννης Ιωαννίδης «απαντάει με πρέσινγκ. Πέντε εναντίον τριών. Οταν η διαφορά φτάνει στους 20 πόντους, ο Ιωαννίδης αποφασίζει να παίξει το παιχνίδι στα ίσια, τρεις εναντίων τριών».


Οπως ομολογεί ο προπονητής της ΤΣΣΚΑ, είχε σκεφθεί το ενδεχόμενο να μείνει η ομάδα του με δύο παίκτες και να διακοπεί το παιχνίδι. Στην περίπτωση αυτή «το σκάνδαλο για τον Ολυμπιακό θα ήταν δεδομένο και με το παιχνίδι θα ασχολούνταν όλη η Ευρώπη αλλά και η Πειθαρχική Επιτροπή της FIBA. Εδωσα εντολή στον Βαντέεφ να υποπέσει σε πέμπτο φάουλ για να διακοπεί το παιχνίδι. Ο Σπιριντόνοφ δεν είχε αντιληφθεί όμως την εντολή μου και βλέποντας την ομάδα να μένει με δύο παίκτες σηκώνεται και συνεχίζει τραυματίας».


* Οι μαρτυρίες Τόμιτς, Βολκόφ και Σιγάλα


Αποψη στην έρευνα της ρωσικής εφημερίδας για το τι συνέβη σε εκείνο το παιχνίδι εξέφρασαν και μπασκετμπολίστες του Ολυμπιακού. «Οταν μάθαμε ότι θα παίζαμε δέκα εναντίον πέντε, δεν αισθανθήκαμε καλά. Ο Ιωαννίδης ήταν ιδιαίτερα ενοχλημένος από την απόδοσή μας και στο ημίχρονο ακούσαμε τα εξ αμάξης» θυμάται ο Μίλαν Τόμιτς.


Παίκτης του Ολυμπιακού ήταν τότε και ο Ουκρανός Αλεξάντρ Βολκόφ. «Φοβήθηκα για τους παίκτες της ΤΣΣΚΑ, οι οποίοι βρίσκονταν μεταξύ ζωής και θανάτου. Ζήτησα από τον Ιωαννίδη να μην αγωνισθώ. Στο πρώτο ημίχρονο δεν με άκουσε. Βλέποντας όμως την έκφραση στο πρόσωπό μου με κάθισε στον πάγκο και δεν με ξαναέβαλε στο παιχνίδι» θυμάται τώρα.


Το ενδεχόμενο να διακοπεί το παιχνίδι είχε όμως συζητήσει και ο τότε αρχηγός του Ολυμπιακού Γιώργος Σιγάλας με τον κ. Ιωαννίδη. «Δεν καταλήξαμε σε κάποια απόφαση. Ισως θα έπρεπε αμέσως να παίξουμε με ίδιο αριθμό παικτών. Ο αντίπαλος με την απόδοσή του δεν μας έδωσε όμως αυτή τη δυνατότητα. Βγάζω το καπέλο στους παίκτες της ΤΣΣΚΑ. Αυτό που έκαναν ήταν κατόρθωμα» λέει σήμερα ο Σιγάλας.


Παραισθήσεις, μυϊκοί πόνοι και συμπτώματα παράλυσης


Παραθέτουμε ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις τωρινές μαρτυρίες παικτών, γιατρών και παραγόντων της ΤΣΣΚΑ για το τι ακριβώς (τους) συνέβη στις 16 Μαρτίου του 1995:


Ερέμιν (προπονητής): «Στη Μόσχα είχαμε διαλύσει τον Ολυμπιακό 95-65. Για να προκριθούμε στο φάιναλ φορ χρειαζόμασταν μία νίκη στα δύο παιχνίδια της Αθήνας. Ο δεύτερος αγώνας έγινε στις 14 Μαρτίου. Ο Ολυμπιακός νίκησε πολύ δύσκολα και όχι χωρίς τη βοήθεια των διαιτητών με 86-77. Την παραμονή του τρίτου αγώνα συνέβη το απίστευτο…».


Μπαρτσό (μασέρ): «Πριν από το πρώτο παιχνίδι οι γηπεδούχοι, ως είθισται, τοποθέτησαν στον πάγκο της ομάδας μας μπουκάλια με νερό τα οποία ήταν σφραγισμένα. Στην προθέρμανση και κατά τη διάρκεια του αγώνα ήπιε από αυτά όλη η ομάδα. Μετά τον αγώνα ζήτησα από τους παίκτες να πάρουν μερικά μπουκάλια στο ξενοδοχείο. Ο Μοργκουνόφ πήρε ένα και όπως το πίεσε για να το σηκώσει, είδε ότι υπήρχε διαρροή. Κανείς μας δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία».


Κισούριν (παίκτης): «Το πρωί με τον Καράσεφ πήγαμε για καφέ. Περπατήσαμε 50 μ. ως την καφετέρια και αισθανθήκαμε κατάκοποι. Καθήσαμε στην καρέκλα. Αν είναι δυνατόν, σκεφθήκαμε. Χθες το βράδυ πετούσαμε. Ο Βασίλι αρχίζει να έχει συσπάσεις στο πρόσωπο. Επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο και πήγαμε κατευθείαν στον γιατρό της ομάδας. Μας έκανε κάποια ένεση η οποία προς στιγμήν μας ανακούφισε. Αμέσως μετά το παιχνίδι αισθανόμουν κατάθλιψη, μελαγχολία. «Αν είχα πιστόλι αυτή τη στιγμή θα αυτοκτονούσα» μου λέει ο Καράσεφ. «Και εγώ το ίδιο» του απάντησα».


Κουντέλιν (παίκτης): «Στο ξενοδοχείο άρχισα να έχω παραισθήσεις. Τη μια το δωμάτιο κουνιόταν σαν λάστιχο, την άλλη εμφανίζονταν μπροστά μου κάτι αρχαία βάζα. Εκείνη τη στιγμή αισθανόμουν ότι είχα πάθει εγκεφαλική παράλυση. Δεν μπορούσα να εκπνεύσω, είχα πρόβλημα στους πνεύμονες και οι κόρες των ματιών μου κόντευαν να πεταχτούν έξω».




Μοργκουνόφ (παίκτης): «Πριν από την προπόνηση όλη η ομάδα έδειχνε νυσταγμένη. Προσωπικά αισθανόμουν ότι στιγμές στιγμές δεν έλεγχα τον εαυτό μου. Κατά την προθέρμανση αρχίζω τα σουτάκια στο ταμπλό, όταν ακούω τον Ερέμιν: «Νικίτα, σταμάτα να κάνεις βλακείες». Τότε συνειδητοποιώ ότι το κεφάλι μου έχει γύρει στον ώμο. Ακολούθησαν συσπάσεις στους μυς των ποδιών και της μέσης. Μπορούσαμε να αναπνεύσουμε, όχι όμως και να εκπνεύσουμε. Σοκαρίστηκα. Το νοσοκομείο στο οποίο μας μετέφεραν (σ.σ.: Γενικό Κρατικό Νίκαιας), θύμιζε κλινική σοβιετικής περιόδου. Οι γιατροί όταν μας είδαν πανικοβλήθηκαν. Στην αρχή νόμισαν ότι ήμαστε ναρκομανείς και άρχισαν να μας ρωτάνε κάποια γελοία πράγματα. Στη συνέχεια έκριναν ότι κάτι είχαμε καταπιεί και μας πήγαν για ακτινογραφίες».


Κόρνιεφ (παίκτης): «Εμένα με μετέφεραν στο νοσοκομείο λίγες ώρες πριν από την έναρξη του αγώνα. Κατά τη διαδρομή προς το στάδιο αισθάνθηκα σπασμούς στους μυς της πλάτης».


Αβραμένκο (γιατρός): «Για πρώτη φορά στην καριέρα μου αντιμετώπιζα ένα τέτοιο περιστατικό. Είχαν διπλώσει η μέση και τα χέρια του Κουντέλιν και του Μοργκουνόφ, ενώ και οι δύο αισθάνονταν ασφυξία. Οι έλληνες γιατροί τα είχαν χαμένα. Κανείς δεν ήξερε τι να κάνει».


Γιουρκόφ (διευθυντής ΤΣΣΚΑ): «Μετά την προπόνηση ο Πανόφ ήταν ο τρίτος τον οποίο μετέφεραν με τις πρώτες βοήθειες στο νοσοκομείο. Δεν γνωρίζαμε σε ποιο νοσοκομείο είχαν μεταφερθεί ο Κουντέλιν με τον Μοργκουνόφ και τον πήγαν σε κάποιο άλλο (σ.σ.: Ερυθρός Σταυρός). Ο Πανόφ εκτός των άλλων, έβγαζε αφρούς από το στόμα. Αναγκάστηκα να φωνάξω με όλη μου τη δύναμη βοήθεια για να ασχοληθούν έγκαιρα μαζί του. Στη Μόσχα μάς εξήγησαν αργότερα ότι μπορούσε να είχε πάθει αναπνευστική ανεπάρκεια, να πέσει σε κώμα και να σταματήσει η καρδιά του».


Τα σενάρια για τους αυτουργούς


«Οι Ελληνες ως σήμερα αρνούνται ότι είχαν κάποια σχέση με τη δηλητηρίαση. Ομως η ουσία αλοπεριντίν πώς μπήκε στα μπουκάλια με το νερό; Δεν νομίζω βέβαια ότι έγινε από τον Ολυμπιακό. Θα ήταν ευκολότερο να αγοράσει τους διαιτητές. Εξάλλου ήταν τότε μία από τις πλουσιότερες ομάδες. Κατά τη γνώμη μου, τη ζημιά την έκαναν οι οπαδοί» υποστηρίζει ο γιατρός της ΤΣΣΚΑ Βιτάλι Αβραμένκο.


Ο κ. Ερέμιν υποστηρίζει με βεβαιότητα ότι δεν είχε καμία σχέση ο επίσημος Ολυμπιακός και ρίχνει την ευθύνη σε εκείνους «οι οποίοι θα έχαναν χρήματα σε περίπτωση ήττας του Ολυμπιακού». ο κομισάριος του αγώνα επισημαίνει ότι αργότερα έφτασε στα αφτιά του η άποψη ότι οι παίκτες της ΤΣΣΚΑ δηλητηριάστηκαν σε κάποιο εστιατόριο όπου πήγαν για φαγητό. Ο κ. Λαζάροφ συμπληρώνει επίσης ότι υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι «οι παίκτες της ΤΣΣΚΑ δηλητηριάστηκαν μόνοι τους και για πάρα πολλά χρήματα»…


Τέλος, ενδιαφέρον έχουν οι (τωρινοί) ισχυρισμοί δύο Ρώσων. Ο παίκτης Σπιριντόνοφ λέει ότι υποχρεώθηκε να βάλει τέλος στην καριέρα του νωρίτερα του αναμενομένου, επειδή αντιμετώπισε προβλήματα στα νεφρά και στο συκώτι μετά τα όσα έγιναν στον Πειραιά και παρά το γεγονός ότι τότε ο οργανισμός του είχε αντέξει και δεν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Επίσης ο διευθυντής της ΤΣΣΚΑ κ. Γιουρκόφ αναφέρει ότι την επίμαχη ημέρα τούς πλησίασαν άνθρωποι του Παναθηναϊκού οι οποίοι προσφέρθηκαν να τους βοηθήσουν ώστε να γίνουν στην Ελλάδα οι αναλύσεις του νερού από το οποίο υποστηρίζουν οι Ρώσοι ότι δηλητηριάστηκαν.


 Με δέκα εναντίον πέντε!


Ιδού για την ιστορία και το «φιλμ» του τρίτου και… φαρμακερού αγώνα της 16ης Μαρτίου 1995: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ – ΤΣΣΚΑ 79-54 (ημίχρ. 37-32). Οι συνθέσεις των ομάδων και οι πόντοι:


ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Τζόνσον 24, Βολκόφ 6, Φασούλας 9, Τόμιτς 5, Σιγάλας 3, Τάρλατς 7, Νάκιτς 17, Λημνιάτης 4, Παπαδάκης 2, Σταμάτης 2.


ΤΣΣΚΑ ΜΟΣΧΑΣ: Γκρέζιν 8, Σπιριντόνοφ 21, Κουρασόφ 5, Βαντέεφ 6, Κισούριν 14.


Διαιτητές: Ντάγκαν (Ισραήλ) – Κατσάρο (Ιταλία).