Το πόρισμα που αποκαλύπτει πώς στήθηκε το σκάνδαλο της UNICEF Ελλάδος

Ο λόγος ύπαρξης των εθνικών επιτροπών για τη UNICEF ήταν να συγκεντρώνουν χρήματα και να στέλνουν στη Γενεύη όπου σχεδιάζονταν τα προγράμματα τα έσοδα για τη σωτηρία των παιδιών.

Η Ελληνική Εθνική Επιτροπή κάποιες χρονιές συγκέντρωνε μέχρι και πέντε εκατομμύρια ευρώ. Από τα έσοδα αυτά, όλες οι εθνικές επιτροπές είχαν την υποχρέωση να αποδίδουν το 70% στη Γενεύη και το 30% να πηγαίνει στα λειτουργικά τους έξοδα.

Στο ελληνικό τμήμα της UNICEF συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Από το σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, προκύπτει ότι το 70% των εσόδων πήγαινε στις τσέπες μιας μικρής παρέας ανθρώπων, οι οποίοι για δεκαετίες απομυζούσαν τα χρήματα της οργάνωσης για να πλουτίζουν οι ίδιοι και οι στενοί συγγενείς τους.

«Το Βήμα» έχει στη διάθεσή του ολόκληρο το πόρισμα της εταιρείας Deloitte που διενήργησε τον έλεγχο για λογαριασμό της ελληνικής πλευράς, καθώς και τα ονόματα όλων όσοι εμπλέκονται στο σκάνδαλο, τα οποία δεν δημοσιεύουμε για ευνόητους λόγους.

Υπέρογκοι μισθοί, προκαταβολές και δάνεια χωρίς επιστροφή, αυθαίρετα μπόνους, παράνομες προσλήψεις χωρίς αξιοκρατία, οικογενειοκρατία, κακοδιαχείριση είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα που εντόπισαν οι ορκωτοί λογιστές.

Αποκαλυπτικά είναι τα ποσά που μοιράζονταν αυθαίρετα τα διευθυντικά στελέχη, πέρα από τις υπερβολικά υψηλές αποδοχές τους. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι ο μισθός οικονομικού διευθυντή ήταν 5.685 ευρώ τον μήνα και ο ίδιος ελάμβανε επιπλέον κάθε χρόνο δύο μισθούς ως επίδομα ισολογισμού, ύψους 11.370 ευρώ.

Οι προκαταβολές και τα δάνεια που έχουν αντληθεί από στελέχη της οργάνωσης από το 2013 μέχρι το 2015 ανέρχονται σε 169.028 ευρώ. Από αυτά τα 86.650 δεν επέστρεψαν ποτέ στα ταμεία της οργάνωσης.

Η έρευνα κατέδειξε ζημιά από την καταστροφή παγίων περιουσιακών στοιχείων της UNICEF που ανέρχεται περίπου σε 350.000 ευρώ χωρίς να υπάρχουν πρακτικά στο συμβούλιο.

Επίσης ζημιά που υπολογίζεται σε 30.000 έως 50.000 ευρώ τον χρόνο από εμπορεύματα (ρούχα), αντικείμενα και άλλα είδη με το λογότυπο του οργανισμού, τα οποία η μητρική εταιρεία είχε ζητήσει να καταστραφούν, αλλά οι ιθύνοντες τα διέθεταν προς πώληση εισπράττοντας το αντίτιμο.

Ολες οι προμήθειες γίνονταν, πάντα, χωρίς διαγωνισμό και με τον ίδιο συνεργάτη. Εχουν εντοπιστεί για παρεχόμενες υπηρεσίες αμοιβές κατά 40% υψηλότερες από τις τιμές που υπήρχαν εκείνο το διάστημα στην αγορά. Από το 2016 και μετά το σωματείο άρχισε να κάνει διαγωνισμούς με διευρυμένη μάλιστα επιτροπή για να υπάρχει διαφάνεια.

^l Οικονομικός διευθυντής, έκανε σε τακτά χρονικά διαστήματα «ανάληψη» χρηματικών ποσών από τα ταμεία της UNICEF, τα οποία συνολικά ξεπέρασαν τα 133.000 ευρώ. Από αυτά, τα 48.500 τα είχε πάρει ως άτοκο δάνειο το 2002 μετά από έγκριση του ΔΣ, με τους εξής όρους: Να παρακρατείται ένα ποσό 600 ευρώ τον μήνα από τον μισθό του που ήταν 5.685 ευρώ και να έχει εξοφληθεί όλο το ποσό μέχρι το 2010, πράγμα που δεν έγινε, γιατί κάποια στιγμή σταμάτησε η παρακράτηση των χρημάτων.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι το ίδιο άτομο εν όψει της αποχώρησής του, τον Μάρτιο του 2017, ζητούσε αποζημίωση 150.000 ευρώ –βάσει μιας προηγούμενης απόφασης που είχε περάσει από προηγούμενο ΔΣ. Από τα χρήματα της αποζημίωσης, αφαιρέθηκε το ποσό που είχε δανειστεί και δεν είχε επιστρέψει, ύψους 85.950 ευρώ. Η αποζημίωσή του έτσι έπεσε στα 54.050 ευρώ, ποσό το οποίο και πάλι κρίθηκε ως υπερβολικό. Το θέμα μπήκε στο ΔΣ αλλά η πλειοψηφία δεν δέχθηκε να ακυρωθεί η απόφαση αυτή που όριζε το υπέρογκο ύψος της αποζημίωσης και του ζήτησαν να τους κάνει μια καλύτερη προσφορά! (υπάρχει σχετική επιστολή του Συμβουλίου με την οποία τον παρακαλούν σχετικά).

Το πόρισμα ακόμη εντοπίζει υπέρογκες αμοιβές και αδικαιολόγητα μπόνους ύψους 5.000 ευρώ που δίνονταν χωρίς έγκριση από το Συμβούλιο σε άλλο διευθυντικό στέλεχος και στη σύζυγό του που εργάζονται μαζί, στον ίδιο τομέα.

Μέχρι και για αποστολή του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης που έγινε τον Ιούνιο του 2014 στο Τσαντ, για την εκπαίδευση και τον υποσιτισμό, δεν ντράπηκε υψηλόβαθμο στέλεχος να εισπράξει μπόνους πάνω από 3.000 ευρώ για τον κόπο που έκανε να σχεδιάσει την αποστολή από την ασφάλεια του γραφείου του. Ολα τα μέλη της αποστολής που έβαλαν σε κίνδυνο τη ζωή τους, καθώς επρόκειτο για υψηλού βαθμού επικινδυνότητας ταξίδι, συμμετείχαν ως απλοί εθελοντές.

Από τα στοιχεία που ήρθαν στο φως για τις μισθοδοσίες εκτός από τους δύο επιπλέον μισθούς που ελάμβανε κάθε χρόνο οικονομικός διευθυντής για τον ισολογισμό, πέντε ακόμη εργαζόμενοι έπαιρναν έναν έξτρα μισθό ως μπόνους, αν και δεν εμπλέκονταν όλοι στον ισολογισμό. Να σημειωθεί ότι –μάλλον όχι τυχαία –από το 2000 και μετά ήταν πάντα η ίδια εταιρεία και πάντα ο ίδιος oρκωτός λογιστής που έκανε τους ισολογισμούς, στον οποίο μάλιστα είχε παραχωρηθεί και γραφείο.

^l Στέλεχος στο τμήμα πωλήσεων αμειβόταν με 5.500 ευρώ τον μήνα. Οταν προσελήφθη είχε υπογράψει ότι ήταν κάτοχος πτυχίου Πανεπιστημίου ενώ όπως αποδείχθηκε κατείχε πτυχίο από το Deree.

^l Μέχρι το 2014 στην οργάνωση δεν υπήρχαν συμβάσεις για τις προσλήψεις των εργαζομένων και αυτές γίνονταν με αναγγελία.

^l Η μισθοδοσία για 30 εργαζομένους ξεπερνούσε ετησίως το 1.100.000 ευρώ. Υπάρχουν στις καταστάσεις οδηγοί και καθαρίστριες που αμείβονταν με 2.000 ευρώ τον μήνα. Εντοπίστηκαν επίσης ασυνήθιστες δαπάνες για βενζίνες, έξοδα κίνησης, έξοδα φθοράς προσωπικών αυτοκινήτων, αγορά υπέρογκων ποσοτήτων διαφόρων υλικών.

^l Οικονομικός διευθυντής είχε προσλάβει τον γιο του ως λογιστή. Κάθε φορά που προέκυπτε ανάγκη πρόσληψης εποχικών υπαλλήλων, όπως την περίοδο των Χριστουγέννων και τον Σεπτέμβριο που ανοίγουν τα σχολεία, οι θέσεις δίνονταν πάντα σε συγγενείς του ιδίου (σύζυγο και νύφη).

^l Ανάμεσα στα ευρήματα εντοπίστηκαν μισθοδοτικές καταστάσεις του 2014 που αναγράφουν έκτακτες αποδοχές από το ποσό που εμφανίζεται ως κόστος στη Γενική Λογιστική κατά 10.499 ευρώ. Πρόκειται για έκτακτες αποδοχές που αποδόθηκαν σε εργαζομένους στο πλαίσιο δύο επιδοτούμενων προγραμμάτων από την ΕΕ (ΕΣΠΑ, ECHO). Για τις έκτακτες αποδοχές θα έπρεπε να υπάρχει σχετική απόφαση Εκτελεστικού Συμβουλίου.

^l Εντοπίστηκαν εντάλματα πληρωμής που παραπέμπουν σε δαπάνες φιλοξενίας και εξοδολόγια τα οποία όμως δεν αφορούν ταξίδια αλλά κάλυψη προσωπικών δαπανών.

^l Εντοπίστηκαν επίσης εργαζόμενοι που ενώ περιλαμβάνονται στη μισθοδοσία (μισθοδοτική κατάσταση Δεκεμβρίου 2014), δεν περιλαμβάνονταν στον ετήσιο πίνακα προσωπικού ενώ δεν προσκομίστηκαν για αυτούς ατομικοί πίνακες προσωπικού.

^l Για τις μισθοδοτικές καταστάσεις εντοπίστηκε ότι τις συντάσσει εν λευκώ ο οικονομικός διευθυντής και αυτές δεν ελέγχονται από δεύτερο πρόσωπο.

^l Ακόμη διαπιστώθηκαν λάθη στον τρόπο υπολογισμού των υπερωριών, εκκαθαρίσεις ταξιδιών για τις οποίες υπολείπονταν παραστατικά του ποσού πληρωμής, αποζημιώσεις εκτός έδρας σε άτομα που δεν δικαιούνταν, τιμολόγια αγοράς καυσίμων για μεταφορικά μέσα που δεν ανήκαν στην οργάνωση.

^l Εντοπίστηκαν δαπάνες άνω των 10.000 ευρώ για αναλώσιμα χωρίς να υπάρχει έντυπο προέγκρισης.

Από την έκθεση εντοπίστηκε μη τήρηση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας σε συγκεκριμένα σημεία, ανεπάρκεια του ισχύοντος εσωτερικού κανονισμού. Μη επαρκής ενημέρωση του Εκτελεστικού Συμβουλίου επί οικονομικών και διαχειριστικών θεμάτων. Μη επαρκής διατύπωση των μηχανισμών ελέγχου των υφιστάμενων δικλείδων ασφαλείας. Μη θέσπιση σαφών ορίων και περιορισμών στη φύση των δαπανών της Επιτροπής. Ο έλεγχος έδειξε ότι κατά παράβαση του εσωτερικού κανονισμού, είχε δοθεί εξουσία στον οικονομικό διευθυντή να μπορεί μόνο με δική του υπογραφή να οπισθογραφεί επιταγές προς είσπραξη. Ακόμη οι κωδικοί e-banking είχαν παραχωρηθεί σε μη εξουσιοδοτημένο υπάλληλο του λογιστηρίου για τη διενέργεια πληρωμής μισθοδοσίας, πληρωμής προμηθευτών και την εξαγωγή ημερήσιου extait.

Η ταμίας είχε πρόσβαση στα λογιστικά βιβλία και μπορούσε να προβεί σε εγγραφές στη Γενική Λογιστική ενώ δεν θα έπρεπε η ταμίας να έχει τη δυνατότητα λογιστικών εγγραφών.

Ακόμη δεν είναι τυχαίο ότι η Επιτροπή δεν είχε αλλάξει ελεγκτική εταιρεία για περισσότερα από πέντε χρόνια.

Τα κεντρικά γραφεία μάλιστα στη Γενεύη, που διεξάγουν έρευνα σε βάθος 15ετίας, διερευνούν και καταγγελίες για αδιαφάνεια στη διάθεση των ποσών που συγκεντρώθηκαν από παλαιότερους τηλεμαραθωνίους που έγιναν στην Ελλάδα. Από τη Γενεύη έχει ξεκινήσει επίσης έλεγχος όλων των κωδικών –που είναι πάρα πολλοί –της οργάνωσης προκειμένου να διερευνηθεί πώς διαχέονταν τα χρήματα από δωρεές και συνδρομές μελών. Διερευνώνται ακόμη θέματα που αφορούν τη διαχείριση των δωρεών καθώς υπάρχουν πάρα πολλοί κωδικοί της οργάνωσης οι οποίοι και θα ανοιχτούν στη διάρκεια της δικαστικής έρευνας.

Οι αποκαλύψεις, όπως είναι γνωστό, ανάγκασαν τη διεθνή επιτροπή της UNICEF να αποσύρει το σύμφωνο αναγνώρισής της από την ελληνική εθνική επιτροπή του οργανισμού μέχρι να αποφασιστεί η νέα νομική υπόσταση της οργάνωσης στην οποία η Unicef θα δώσει αναγνώριση και θα φροντίσει να τηρούνται όλοι κανόνες λειτουργίας της με διαφάνεια. Μετά τη διακοπή όλα τα προγράμματα της οργάνωσης στην Ελλάδα έχουν παγώσει, εκτός από το προσφυγικό που είναι ανεξάρτητο.

Οι Ελβετοί που είχαν έρθει για τον σκοπό αυτόν στις 19 Απριλίου στη χώρα μας κατέθεσαν πρόταση που περιελάμβανε πλήρη αναδιάρθρωση της οργάνωσης, δίνοντας επτά συγκεκριμένα σημεία ώστε υπό τη στενή παρακολούθηση της Γενεύης να βεβαιωθούν ότι οι διαδικασίες θα κινηθούν στη σωστή κατεύθυνση. Ταυτόχρονα ζητούσαν από το Συμβούλιο την απόλυση συγκεκριμένου υψηλόβαθμου στελέχους που εμπλέκεται στο σκάνδαλο, καθώς και την ομόφωνη αποδοχή όλων των όρων, πράγμα που δεν έγινε δεκτό από την πλειοψηφία. Το ΔΣ ήταν διχασμένο και η συνεδρίαση οδηγήθηκε σε απόλυτο αδιέξοδο.

Πώς άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι των οικονομικών ατασθαλιών

Το κουβάρι του σκανδάλου στο ελληνικό τμήμα της UNICEF άρχισε να ξετυλίγεται με την προκήρυξη της θέσης του οικονομικού διευθυντή, το καλοκαίρι του 2016. Η γυναίκα που επελέγη για τη θέση ανάμεσα σε 90 υποψηφίους και μετά από πολλές συνεντεύξεις που έγιναν και στα κεντρικά γραφεία της Οργάνωσης στη Γενεύη, ξεκίνησε να ερευνά τα οικονομικά του ελληνικού τμήματος.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας ζήτησε δύο φορές να παραιτηθεί, καθώς διαπίστωσε απίστευτης έκτασης ρεμούλες και ατασθαλίες που ζημίωσαν ανεπανόρθωτα την οργάνωση. Μεταξύ άλλων, δάνεια και προκαταβολές χωρίς επιστροφή, οικονομικές καταστάσεις πλαστές, υπέρογκες και αδικαιολόγητες δαπάνες, μισθούς προκλητικούς, ειδικά στις μέρες μας, χρήση της ίδιας ελεγκτικής εταιρείας για χρόνια τόσο στον εξωτερικό όσο και στον εσωτερικό έλεγχο, προσωπικά έξοδα μεμονωμένων στελεχών ύψους πολλών χιλιάδων ευρώ, αναξιοκρατία, οικογενειοκρατία και ένα σωρό άλλα για τα οποία και ενημέρωσε εγγράφως την μέχρι πρότινος πρόεδρο της εθνικής επιτροπής της UNICEF, Σοφία Τζιτζίκου.
Μέχρι τότε ανάμεσα στους εργαζομένους ψιθυρίζονταν διάφορα· πληροφορίες υπήρχαν διάσπαρτες αλλά οι υποψίες δεν ήταν βεβαιότητες και τα περισσότερα από τα εννέα άμισθα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου συνδέονταν με ισχυρούς δεσμούς μακρόχρονης φιλίας από τη δεκαετία του 1980, όταν στη θέση του προέδρου διορίστηκε, επί κυβερνήσεων ΠαΣοΚ, ο εκλιπών Λάμπρος Κανελλόπουλος.

Η οικονομική διευθύντρια πραγματοποιεί ενημέρωση των στελεχών της UNICEF στη Γενεύη και παρουσιάζει η ίδια τα ευρήματα της έρευνάς της. Είχε προηγηθεί γενική ενημέρωσή τους από την πρόεδρο, αλλά εκείνη θα παρείχε πιο ολοκληρωμένη εικόνα, με όλα τα στοιχεία. Οι ξένοι δεν πίστευαν στα αφτιά τους.

Η πρόεδρος συγκάλεσε έκτακτο συμβούλιο και ζήτησε να γίνει έλεγχος από ορκωτούς λογιστές για τις χρονιές από το 2013 μέχρι το 2015, πρόταση που έγινε δεκτή, ενώ έλεγχο σε βάθος 15ετίας ξεκίνησε αμέσως μετά και η Γενεύη, την οποία ανέλαβε να διενεργήσει η PwC. Μέχρι τότε όλοι οι έλεγχοι στο ελληνικό τμήμα γίνονταν από την ίδια εταιρεία και τον ίδιο ελεγκτή.

Και στις δύο έρευνες τα στοιχεία που προέκυψαν ήταν κοινά. Το πάρτι κρατούσε για πολλά χρόνια και ο οργανισμός ζημιωνόταν αδικαιολόγητα με υπέρογκα ποσά, αφού σε όλα τα επίπεδα υπήρχαν παρεμβάσεις και μάλιστα εξόφθαλμες. Τον λόγο έχει τώρα η Δικαιοσύνη.