Παραλίες χωρίς ναυαγοσώστες

Εχει γεμίσει η Ελλάδα πύργους ναυαγοσωστών-«φαντάσματα». Μια αποκαλυπτική φράση που προέρχεται από τον κ. Νίκο Κ. Γιοβανίδη, διευθυντή ENAK (Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας) και υπεύθυνο Δημοσίων Σχέσεων της Ενωσης Σχολών Ναυαγοσωστικής Ελλάδας, κατά τη συνομιλία μας για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας σχετικά με τους ναυαγοσώστες, την ίδια στιγμή που σχεδόν καθημερινά το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή καταγράφει θανάτους ανθρώπων, κυρίως ηλικιωμένων, από πνιγμούς.

Ο κ. Γιοβανίδης καταρχήν απαντώντας σε σχετικό ερώτημα σημείωσε ότι δεν υπάρχουν σχολές-«μαϊμού» ναυαγοσωστικής, σημειώνοντας επιπλέον ότι ένας ναυαγοσώστης πρέπει βάσει του σχετικού νόμου να έχει τελειώσει μια αναγνωρισμένη σχολή ναυαγοσωστικής, μετά παίρνει δίπλωμα χειρισμού ταχυπλόου σκάφους και στη συνέχεια δίνει εξετάσεις σε μια πολυμελή επιτροπή στο λιμεναρχείο, οπότε μετά είναι πιστοποιημένος με την προβλεπόμενη άδεια.

Ο κ. Γιοβανίδης περιγράφει την εικόνα που υπάρχει σήμερα λέγοντας ότι «η εικόνα που έχω αυτή τη στιγμή είναι ότι οι περισσότερες παραλίες στη χώρα είναι ακάλυπτες, αν και υπάρχει σχετική υποχρέωση από δήμους και ιδιώτες».

Και προσθέτει: «Τους ναυαγοσώστες ακτής σε μεγάλο ποσοστό τους προσλαμβάνουν οι δήμοι. Αρα όλοι οι δήμοι που είναι παράλιοι είναι υποχρεωμένοι να έχουν ναυαγοσώστες στις παραλίες τους στις οποίες παρατηρούμε προβλήματα και ένα εξ αυτών είναι ότι δεν έχουν ξεκινήσει έγκαιρα τις διαδικασίες για να προσλάβουν ναυαγοσώστες και επιπλέον αρκετές παραλίες της χώρας έχουν αποχαρακτηριστεί από πολυσύχναστες (και έτσι δεν υπάρχει υποχρέωση παρουσίας ναυαγοσώστη) από τριμελείς επιτροπές που είναι υποχρεωμένες να δημιουργούν κάθε Φεβρουάριο οι κατά τόπους λιμενικές αρχές αποτελούμενες από ένα μέλος από την περιφέρεια, ένα από τον Δήμο και έναν αξιωματικό από το οικείο λιμενικό τμήμα».

Οπως σημειώνει ο κ. Γιοβανίδης, ο αποχαρακτηρισμός γίνεται συνήθως με ψήφους 2 έναντι ενός (αυτός που μειοψηφεί είναι ο εκπρόσωπος του Λιμενικού) ζητώντας την παρέμβαση εισαγγελέα για το θέμα.

Ακολούθως τονίζει ότι οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι κάθε καλοκαίρι καθημερινά από 1η Ιουνίου έως 31 Αυγούστου να έχουν ναυαγοσώστη στις παραλίες από τις 10.30 το πρωί έως τις 17.30, αλλά χρειάζεται να προσλαμβάνει επιπλέον ανθρώπους για να μπορούν οι απασχολούμενοι να παίρνουν τα νόμιμα ρεπό τους.

Ωστόσο, η κατάσταση συχνά είναι εντελώς διαφορετική, όπως λέει. «Σήμερα, κοντά στο τέλος Ιουνίου ένα μεγάλο ποσοστό των δήμων δεν έχει βρει ναυαγοσώστη, αν και έπρεπε αυτός να είναι στη θέση του από την 1η Ιουνίου και έτσι ξεκινούν τις σχετικές διαδικασίες τελευταία στιγμή με αποτέλεσμα να μη βρίσκουν γιατί αυτός/οι που τελικά ανέμεναν να πάρουν μην αντέχοντας να περιμένουν βρίσκουν αλλού εργασία, π.χ. ως σερβιτόροι. Αυτό το γνωρίζουν οι δήμοι και βγάζουν μια τυπική ανακοίνωση για πρόσληψη ναυαγοσώστη, περνάει η προθεσμία, πηγαίνουν στο οικείο λιμεναρχείο, αναφέρουν ότι δεν εμφανίστηκε κανείς, βεβαιώνεται ένα τυπικό πρόστιμο και εκεί κλείνει το θέμα! Μια ιστορία που συμβαίνει τα τελευταία 18 χρόνια».

Επιπλέον, υπογραμμίζει ότι συχνά οι συνθήκες εργασίας για τους ναυαγοσώστες δεν είναι καλές, καθώς «εξαφανίζονται» τα προβλεπόμενα ρεπό ή τους τα δίνουν αργότερα μαζεμένα, ο εξοπλισμός είναι σε άσχημη κατάσταση και όχι ο προβλεπόμενος εκ της νομοθεσίας, ενώ σχετικά με τον μισθό λέει ότι «παίρνει περίπου 650 ευρώ χωρίς να έχει εξασφαλιστεί διαμονή και διατροφή. Εάν κάποιος ναυαγοσώστης πάει σε νησί και πληρώνει 40-50 ευρώ μόνο για διατροφή δεν «βγαίνει», και έτσι συνήθως δεν ανταποκρίνονται στις αγγελίες για ναυαγοσώστη».

Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα που «είναι 1η σε πνιγμούς σε όλη την Ευρώπη αναλογικά με την προσβασιμότητα που έχουμε στη θάλασσα, είμαστε 2οι παγκοσμίως και κατά μέσο όρο κάθε χρόνο έχουμε 350-360-370 πνιγμούς ενώ η 2η αιτία θανάτου μετά το τροχαίο ατύχημα είναι ο πνιγμός. Το ότι έχουμε θάλασσα και νησιά δεν σημαίνει ότι ο κόσμος ξέρει να κολυμπάει. Από έρευνα που είχε γίνει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και φορείς περίπου το 63% δεν γνωρίζει να κολυμπάει σωστά».

Οπως αναφέρει, θα πρέπει οι κατά τόπους λιμενικές αρχές να δουν το ζήτημα γιατί έχει να κάνει με την προστασία ανθρωπίνων ζωών και να προκηρύσσουν εξετάσεις για νέους ναυαγοσώστες σε τακτικές ημερομηνίες και σταθερά.

«Αυτή τη στιγμή ένας νέος εάν θέλει να γίνει ναυαγοσώστης θα χρειαστεί να επενδύσει 700 – 750 ευρώ καθώς θα δώσει περίπου 400 – 450 ευρώ για να πάει σε μια σοβαρή σχολή ναυαγοσωστικής, 250 ευρώ για τη σχολή ταχυπλόων συν 50 ευρώ για τις εξετάσεις στο λιμεναρχείο» τονίζει.

Αυτή τη στιγμή ισχύει το Προεδρικό Διάταγμα 23/2000 «Καθορισμός προϋποθέσεων χορηγήσεως άδειας ναυαγοσώστη από τις Λιμενικές Αρχές ως και καθορισμός των υποχρεώσεων του ναυαγοσώστη κατά την άσκηση των καθηκόντων του. Καθορισμός περιπτώσεων υποχρεωτικής προσλήψεως ναυαγοσώστη σε οργανωμένες ή μη παραλίες, για την προστασία των λουομένων στον θαλάσσιο χώρο».

Πριν από περίπου τρία χρόνια οι εκπρόσωποι των Σχολών ναυαγοσωστικής κατέθεσαν (έχοντας αριθμό πρωτοκόλλου) τις προτάσεις τους για ένα νέο ΠΔ με τις αλλαγές που προτείνουν να γίνουν για να λυθούν τα προβλήματα που υπάρχουν, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει τίποτα από τα συναρμόδια υπουργεία Ναυτιλίας, Εσωτερικών και Τουρισμού.

Τι δείχνουν τα στοιχεία του Λιμενικού

Σύμφωνα με στοιχεία του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής «αναφορικά με τους ελέγχους σε παραλίες που οφείλουν να έχουν ναυαγοσώστη, οι συνολικοί έλεγχοι των ετών 2015 και 2016 ανέρχονται σε 10.048, στο πλαίσιο των οποίων βεβαιώθηκαν 442 παραβάσεις. Επίσης οι άδειες σχολών ναυαγοσωστικής εκπαίδευσης που ισχύουν, κατόπιν σχετικής αλληλογραφίας της αρμόδιας Διεύθυνσης του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής με τις Λιμενικές Αρχές της Επικράτειας, είναι 22. Ακόμη, οι καταγεγραμμένοι θάνατοι στη θάλασσα ανέρχονται σε 331 για το έτος 2015 και σε 356 για το έτος 2016».