Φρένο στις αμοιβές λόγω πτυχίου στο Δημόσιο

Κάθε άλλο παρά χαμηλό είναι το εκπαιδευτικό επίπεδο των δημοσίων υπαλλήλων. Η σχετικά πολυπληθέστερη ομάδα εργαζομένων στον δημόσιο τομέα είναι εκείνη της πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης. Ομως, ενώ η αμοιβή για το πτυχίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά το 2008 αύξανε τον καθαρό μισθό κατά 31%, το 2016 πέφτει ο ρυθμός αύξησης κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες στις καθαρές αποδοχές (η αντίστοιχη μείωση για όσους έχουν απολυτήριο Λυκείου κατά την ίδια περίοδο ήταν τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες). Σήμερα, το πτυχίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξάνει κατά 26% τις καθαρές αποδοχές ενός υπαλλήλου έναντι άλλου ο οποίος είναι απόφοιτος της πρωτοβάθμιας και έχει κατά τα άλλα τα ίδια χαρακτηριστικά.

Οι αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων κινούνται στον άξονα των 1.043 ευρώ. Οι αποκλίσεις των καθαρών αποδοχών γύρω από τη μέση τιμή είναι περιορισμένες: Το 50% των εργαζομένων στο Δημόσιο είχαν αποδοχές μεταξύ 900 και 1.200 ευρώ και μόνο το 1/4 των μισθωτών απολάμβανε ποσό καθαρών αποδοχών υψηλότερο των 1.200 ευρώ.

Ολα αυτά αποτελούν στοιχεία τα οποία περιλαμβάνονται στη μελέτη των επιστημόνων του Κοινωνικού Πολύκεντρου της ΑΔΕΔΥ με τίτλο «Απασχόληση, αμοιβές και θεσμικές παρεμβάσεις στον Δημόσιο Τομέα στο πλαίσιο περιοριστικών πολιτικών» (2017).

Οι ειδικοί αναδεικνύουν, εκτός άλλων, μια «μικρή» λεπτομέρεια αλλά με μεγάλες συνέπειες. Διαπιστώνεται η λεγόμενη «γυάλινη οροφή» που περιορίζει και στο Δημόσιο την ανέλιξη των γυναικών στους υψηλούς βαθμούς στην υπαλληλική ιεραρχία και όχι μόνο. Υπάρχει συσχέτιση των καθαρών αποδοχών στον Δημόσιο Τομέα (υπουργεία, δημόσιοι φορείς, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ) με το γυναικείο φύλο. Η μεταβλητή Female (γυναικείο φύλο) επηρεάζει και φαίνεται, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, να αφαιρεί από τον μέσο καθαρό μισθό 77,5 ευρώ. Οπως επισημαίνεται στην έρευνα της ΑΔΕΔΥ, «επειδή ο μέσος καθαρός μισθός είναι περίπου 1.000 ευρώ, αυτό δείχνει ότι η αμοιβή μιας εργαζόμενης η οποία κατά τα άλλα έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με έναν αντίστοιχο άνδρα (εκπαιδευτικά προσόντα, προϋπηρεσία, είδος σύμβασης, θέση εργασίας κ.λπ.) είναι μικρότερη από την αμοιβή του εν λόγω άνδρα κατά περίπου 8% (μεταβλητή Female)».

Πιο αναλυτικά, με βάση τα στοιχεία της έρευνας, η σύνθεση των εργαζομένων ανά εκπαιδευτικό επίπεδο έχει μεταβληθεί μεταξύ 2008 και 2016: οι πτυχιούχοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανέρχονταν το 2016 σε 63% του συνόλου των απασχολουμένων στη Γενική Κυβέρνηση έναντι 57% κατά το 2015. Τα αντίστοιχα ποσοστά των αποφοίτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μειώθηκαν. Μόνο το 4,5% των απασχολουμένων στη Γενική Κυβέρνηση κατά το 2016 είχαν εκπαίδευση κατώτερη της δευτεροβάθμιας έναντι 7% το 2008.

Το 2015 έφταναν τις 225.956 οι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ), με ποσοστό 39,86% επί του συνόλου των εργαζομένων στο Δημόσιο, ενώ οι τεχνικής εκπαίδευσης (ΤΕ) ήταν 53.030 (9,35%), οι ειδικού επιστημονικού προσωπικού (ΕΠ) 758 υπάλληλοι (0,13%). Επίσης στο προσωπικό ειδικών θέσεων που αποτελείται στη συντριπτική του πλειοψηφία από στελέχη των σωμάτων ασφαλείας και του στρατού υπάγονται 137.569 υπάλληλοι (ποσοστό 24,27%).

Οι υπόλοιπες κατηγορίες κατανέμονται στους υποχρεωτικής εκπαίδευσης (ΥΕ) με 34.133 υπαλλήλους και ποσοστό 6,02%, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΔΕ) με 111.664 υπαλλήλους και ποσοστό 19,70%, ενώ χωρίς πληροφορία για το επίπεδο εκπαίδευσης υπάρχουν 3.803 υπάλληλοι με ποσοστό 0,67%.

Προσλήψεις και αναπλήρωση τακτικού προσωπικού ανά εκπαιδευτικό επίπεδο

Στη μελέτη καταγράφεται η αναλυτική εικόνα των προσλήψεων σε τακτικό προσωπικό κατά την τελευταία τετραετία και εξελίσσεται ως εξής:

l Κατά το 2013 καταγράφονται 2.170 προσλήψεις.

l Κατά το 2014 καταγράφονται 5.349 προσλήψεις που αντιστοιχούν στο 146% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

l Κατά το 2015 καταγράφονται 4.437 προσλήψεις που είναι μειωμένες κατά 14% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

l Κατά το 2016 (μέχρι και το 3ο τρίμηνο) καταγράφονται 4.723 προσλήψεις αυξημένες κατά 8,1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Η κατανομή των προσλήψεων ανά κατηγορία εκπαίδευσης για τα έτη της περιόδου αυτής καταδεικνύει «μια φθίνουσα τάση των ποσοστών των προσλήψεων σε υπαλλήλους υποχρεωτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης» επισημαίνουν οι ερευνητές.

Οι προσλήψεις υποχρεωτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανέρχονται για το 2013 σε 671 υπαλλήλους (39,90% του συνόλου των ετήσιων προσλήψεων), για το 2014 σε 1.889 υπαλλήλους (35,30%) και για το 2015 σε 1.210 υπαλλήλους (27,30%).

Οι προσλήψεις τακτικών υπαλλήλων τεχνολογικής και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ανέρχονται για το 2013 σε 827 υπαλλήλους (38,10% του συνόλου των ετήσιων προσλήψεων), για το 2014 σε 2.205 υπαλλήλους (41,20%), για το 2015 σε 1.391 υπαλλήλους (31,40%).

Ετσι, παρατηρείται αύξηση των ποσοστών των υπαλλήλων τεχνικής και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης επί του συνόλου των προσλήψεων για το 2014 σε σχέση με το 2013, για να ακολουθήσει σημαντική μείωση κατά το 2015. Εχει ενδιαφέρον η κατανομή των προσλήψεων των τακτικών υπαλλήλων που ανήκουν στην ομάδα που περιλαμβάνει τις κατηγορίες των ειδικών θέσεων, το ειδικό επιστημονικό προσωπικό και τους «άνευ κατηγορίας εκπαίδευσης» οι οποίοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία αφορούν το ένστολο προσωπικό. Ανέρχονται το 2013 σε 672 υπαλλήλους (31% του συνόλου των ετήσιων προσλήψεων), το 2014 σε 1.255 υπαλλήλους (23,5%) και το 2015 σε 1.836 υπαλλήλους (41,4%).

Επίσης, ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο το ποσοστό αναπλήρωσης προσωπικού για την περίοδο 2013-15 είναι υψηλότερο στην κατηγορία των ειδικών θέσεων / ειδικού επιστημονικού προσωπικού / άνευ κατηγορίας (ένστολοι) με συνολικό ποσοστό 16,32% που από 16,5% το 2013 εκτοξεύεται σε 71,3% το 2014 και σε 132,7% το 2015! Αναφορικά με τις υπόλοιπες κατηγορίες το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης είναι 12,45% για την πανεπιστημιακή / τεχνολογική εκπαίδευση και 11,18% για την υποχρεωτική / δευτεροβάθμια εκπαίδευση.