Το αίτημα για ίδρυση αποτεφρωτηρίου νεκρών στην Ελλάδα, αν και ώριμο, χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια από παράγοντες της κεντρικής πολιτικής σκηνής, από κυβερνήσεις, αλλά και από δημάρχους για χτίσιμο «προοδευτικού» προφίλ, αλλά επί της ουσίας ουδέν. Η υλοποίηση Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών (ΚΑΝ) μένει στα λόγια, μια και στην πραγματικότητα λείπει η πολιτική βούληση. Ενα από τα ατομικά δικαιώματα, η επιλογή του τρόπου τελετής για την κηδεία του νεκρού, βρίσκεται σε περιδίνηση μέσα στο σπιράλ των αντιδράσεων της Εκκλησίας, της προσπάθειας μη δυσαρέστησής της από την πολιτική εξουσία και τις τοπικές Αρχές σε συνδυασμό με παντός είδους προσκόμματα που θέτουν ομάδες πίεσης για διάφορους λόγους –και οικονομικούς.
Πάντως η υπόθεση ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα με αφορμή τον θάνατο του Λουκιανού Κηλαηδόνη και την καύση της σορού στη Βουλγαρία και την ερώτηση στη Βουλή της συζύγου του, βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ κυρίας Αννας Βαγενά σχετικά με τη σύσταση-λειτουργία ΚΑΝ από δήμους. Από την απάντηση του υπουργού Εσωτερικών κ. Παναγιώτη Σκουρλέτη την περασμένη Παρασκευή στο Κοινοβούλιο βγήκε είδηση με σημασία: η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ανάβει το πράσινο φως για ίδρυση αποτεφρωτηρίου από ιδιώτες. «Εάν οι δήμοι δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν καθήκον να το κάνουν εκείνοι, δεν θα τους το απαγορεύσουμε, αλλά θα δώσουμε αυτή τη δυνατότητακαι σε ιδιώτες. Και σύντομα θα έρθει αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία» είπε.
500 ευρώ το κόστος
Σήμερα «Το Βήμα» παρουσιάζει το σχέδιο του Δήμου Αθηναίων για την ίδρυση πρότυπου ΚΑΝ, μετά την ολοκλήρωση των μελετών που πραγματοποιήθηκαν για λογαριασμό του. Περίπου 2 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος μελετών, αδειοδοτήσεων και κατασκευής Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών στον Ελαιώνα, σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Δήμου Αθηναίων. Μάλιστα, οι εκτιμήσεις με βάση οικονομοτεχνική μελέτη είναι ότι η απόσβεση του κόστους της επένδυσης μπορεί να γίνει βραχυπρόθεσμα, εντός τριετίας, με κόστος/τέλος από 500 ευρώ ως 1.000 ευρώ ανά αποτέφρωση. Μάλιστα, όπως επεσήμανε στο «Βήμα» η αντιδήμαρχος Εμπορίου, Ανάπτυξης και Διαχείρισης Κοινοχρήστων Χώρων κυρία Νέλλη Παπαχελά, η απόσβεση μπορεί να γίνει και από την πρώτη κιόλας χρονιά, με το σχετικά χαμηλό κόστος των 500 ευρώ ανά αποτέφρωση για δημότες.
Αξιολογήθηκαν εννέα ακίνητα ιδιοκτησίας του Δήμου Αθηναίων και 30 ιδιωτικά ακίνητα που έχουν τεθεί στη διάθεση του δήμου για παραχώρηση κατά χρήση. Κρίθηκε ότι το καταλληλότερο ακίνητο είναι τo λεγόμενο Οικοδομικό Τετράγωνο 17, ιδιοκτησίας Δήμου Αθηναίων, δεδομένου, όπως εξηγεί η κυρία Παπαχελά, ότι επιτρέπει την πλήρη και απρόσκοπτη ανάπτυξη ισόγειου κτιρίου και υπαίθριων χώρων με βάση τις απαιτούμενες από το θεσμικό πλαίσιο επιφάνειες, ενώ υπάρχει ήδη εφαρμογή του ρυμοτομικού σχεδίου με υφιστάμενες προσβάσεις και δεν γειτνιάζει με περιοχή που έχει χρήση γενικής κατοικίας.
Ωστόσο ενστάσεις έχουν ήδη ανακύψει για την προτεινόμενη χωροθέτηση στον Ελαιώνα. Εχει εκφραστεί προβληματισμός, μεταξύ άλλων, για τη γειτνίαση με εγκαταστάσεις οι οποίες βρίσκονται κοντά, στη λεωφόρο Αθηνών προς την Ιερά οδό, και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε εμπλοκή με το αιτιολογικό ότι δεν συνάδουν με τη χρήση του χώρου για Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών. Τέτοιες περιπτώσεις αφορούν σουπερμάρκετ, γραφεία οργανισμών που βρίσκονται σε μικρή απόσταση, όπως το Χρηματιστήριο αλλά και ένα εκκλησάκι στις εγκαταστάσεις του Πολεμικού Ναυτικού.
Τα ποσά και οι μελέτες
Πάντως αξίζει να τονιστεί ότι κατά τους μελετητές η βέλτιστη πρόταση για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου ΚΑΝ για τον Δήμο Αθηναίων αποτελεί το σενάριο παραχώρησης δημοτικής έκτασης για 30 έτη έναντι ετήσιας απόδοσης ποσόστωσης επί του τζίρου του πρότυπου ΚΑΝ από τον διαχειριστή/επενδυτή σε συνδυασμό με αντίστοιχη απόδοση ποσόστωσης επί του αριθμού των αποτεφρώσεων ανά έτος (στη βάση της φιλοσοφίας availability payment).
Προς αυτή τη κατεύθυνση, πραγματοποιήθηκε ανάλυση και εκτίμηση των προσδοκώμενων εσόδων, στη βάση συγκεκριμένων σεναρίων/παραδοχών, που είναι δυνατόν να αξιώσει ο Δήμος Αθηναίων από τον φορέα αξιοποίησης και εκμετάλλευσης του ΚΑΝ. Ο Δήμος Αθηναίων δύναται, σύμφωνα με τις αναλύσεις των μελετητών, να αξιώσει ένα ποσό που ανέρχεται περίπου στα 350.000 ευρώ/έτος.
Με δεδομένο ότι ο μέσος όρος των θανάτων κατά τα έτη 2009-2013 ανέρχεται στους 111.393 (Ελληνική Στατιστική Αρχή, 2015 – Ελλάς με αριθμούς), είναι δυνατόν να εκτιμηθεί το ποσοστό αποτεφρώσεων που αντιστοιχεί στους συνολικούς θανάτους ως δείκτης εκτίμησης της ρεαλιστικότητας του έτους απόσβεσης της επένδυσης. Ο στόχος ακόμα και του βραχυπρόθεσμου σεναρίου απόσβεσης των τριών ετών κρίνεται εφικτός. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τη μελέτη του Δήμου Αθηναίων, το γεγονός ότι ο αριθμός των ελλήνων νεκρών που μεταφέρονται στη Βουλγαρία για αποτέφρωση ανέρχεται σε 4.000 «καθιστά την επένδυση ακόμα περισσότερο ελκυστική». Συν τοις άλλοις αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος ενός συμβατικού ενταφιασμού νεκρού ανέρχεται στα 2.000 ευρώ.
Είναι ενδεικτικό ότι για να γίνει απόσβεση του κόστους εντός τριετίας απαιτούνται 2.616 αποτεφρώσεις, δηλαδή 872 αποτεφρώσεις/έτος για προτεινόμενο κόστος (τέλος) αποτέφρωσης το οποίο ανέρχεται στα 1.000 ευρώ.
Στη μελέτη αναφέρονται αναλυτικά επίσης οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις αλλά και μηχανολογικός εξοπλισμός αποτέφρωσης για τη διασφάλιση της ορθής και ασφαλούς λειτουργίας του ΚΑΝ –απαιτούνται συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, όπως αυτές περιγράφονται στο ΦΕΚ 745Β/2010 «Ρύθμιση θεμάτων τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα για την ίδρυση και λειτουργία κέντρων αποτέφρωσης νεκρών».
Η γραφειοκρατία για τις εγκρίσεις και η διαδικασία
Είναι μακρύς ακόμη ο δρόμος, με δεδομένο ότι χρειάζονται εγκρίσεις επί εγκρίσεων. Κρατήστε την ανάσα σας: Η μελέτη πρέπει να δοθεί στη Διεύθυνση Περιουσίας του δήμου, η οποία θα εισηγηθεί για την έγκρισή της στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, η οποία αποφασίζει τη χωροθέτηση. Μετά έρχεται προς έγκριση στο Δημοτικό Συμβούλιο και ακολούθως πηγαίνει στην Περιφέρεια Αττικής για έγκριση χωροθέτησης και περιβαλλοντικών όρων, και πάει λέγοντας. Παράλληλα, σε κάθε φάση ως την κατασκευή μπορεί να προκύψουν προσφυγές στα δικαστήρια για διάφορους λόγους.
Η διαδικασία αποτέφρωσης ξεκινά με την έκδοση άδειας αποτέφρωσης από τον αρμόδιο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) που καταγράφει σε βιβλίο και δίδει αριθμό άδειας αποτέφρωσης. Λαμβάνει χώρα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διάθεσης των οργάνων σε περίπτωση που υπάρχει δήλωση δωρεάς οργάνων. Οπως σημειώνεται, απαγορεύεται αυστηρά η αφαίρεση οργάνων ή μελών από το σώμα του νεκρού που πρόκειται να αποτεφρωθεί αν δεν υπάρχει δήλωση δωρεάς οργάνων.
Η σορός μεταφέρεται στο ΚΑΝ και η γραμματεία του καταχωρίζει στο επίσημο θεωρημένο και αριθμημένο βιβλίο αποτεφρώσεων εξαψήφιο αριθμό αποτέφρωσης, ο οποίος χαράσσεται στο ειδικό πυρίμαχο αντικείμενο που τοποθετείται εντός του φερέτρου. Ο ίδιος αυτός αριθμός αναγράφεται μαζί με το όνομα του νεκρού επάνω στην τεφροδόχο και αναφέρεται στο πιστοποιητικό αποτέφρωσης που εκδίδει το ΚΑΝ εις διπλούν για κάθε αποτέφρωση. Το ένα αντίγραφο του πιστοποιητικού αποτέφρωσης παραδίδεται στην οικογένεια του θανόντος και το άλλο αποστέλλεται στον αρμόδιο ΟΤΑ. Στην περίπτωση που η τέφρα πρόκειται να εγκαταλειφθεί ελευθέρως στη θάλασσα ή να διασπαρεί σε υπαίθριο χώρο, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ΠΔ 31/2009 (ΦΕΚ 49Α), μαζί με τη βεβαίωση αποτέφρωσης παραδίδεται στην οικογένεια και η τεφροδόχος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
