Μια νέα εποχή φαίνεται ότι αρχίζει για πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς της χώρας, που αποφάσισαν να… επιχειρήσουν! Η παραγωγή δημόσιου πλούτου από τα επιστημονικά τους αποτελέσματα και η χρησιμοποίησή τους εμπορικά και επιχειρηματικά ώστε να επανα-επενδυθούν στη συνέχεια στην έρευνα και στην επόμενη γενιά επιστημόνων μοιάζει να είναι το φωτεινό τούνελ για τη χώρα μας. Ενα τούνελ που έμενε άδειο επί σειρά ετών αλλά τώρα οι ράγες του φαίνεται ότι γεμίζουν.
«Κεφάλαια σποράς»
Στο νέο σκηνικό που στήνεται περιφερειακά σε όλη τη χώρα κεντρικό ρόλο έχουν το υπουργείο Ερευνας και ο αναπληρωτής υπουργός κ. Κώστας Φωτάκης καθώς όλα αυτά πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Ετσι, λοιπόν, θα δημιουργηθεί ένα νέο υπερταμείο «συμμετοχών», το οποίο θα αποτελείται από τρία νέα ανεξάρτητα Ταμεία με σκοπό τη χρηματοδότηση ερευνητικών ιδεών στα διάφορα στάδια εξέλιξής τους ώσπου να σταθεροποιηθούν στον κόσμο του «επιχειρείν».
Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, με στόχο την καλλιέργεια μιας ολοκαίνουργιας… σοδειάς νέων επιχειρηματιών στη χώρα και τη χορήγηση κεφαλαίων σποράς σε ερευνητικές ιδέες.
Ποιος θα πληρώνει; Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων που είναι ο επενδυτικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, το Ελληνικό Δημόσιο μέσω των κοινοτικών κονδυλίων (ΕΣΠΑ) και ο ιδιωτικός τομέας. Μάλιστα προβλέπεται, όπως εξηγούν οι εκπρόσωποι του υπουργείου Ερευνας, ότι εάν μια ιδέα εμπεριέχει ρίσκο η χρηματοδότησή της θα γίνεται κατά κύριο λόγο από τον δημόσιο τομέα. Εάν δεν έχει μεγάλο ρίσκο θα μπορούν να συμμετέχουν και ιδιώτες, υπαρκτές επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται κ.λπ.
Στη χρηματοδότηση αυτή θα περιλαμβάνονται και οι λεγόμενες spin off εταιρείες, με βάση τις οποίες έλληνες ερευνητές κάνουν πρώτης γραμμής έρευνα σε μεγάλα πανεπιστήμια σε όλον τον κόσμο και η οποία νομοθετικά μπορεί να αξιοποιηθεί και στην Ελλάδα.
Τα τρία αυτά Ταμεία θα επενδύουν σε επιχειρηματικά σχέδια που ξεκινούν τώρα αλλά και σε ήδη υπαρκτές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ήδη μια αξία στην αγορά.
Βεβαίως, ούτε η έρευνα θα αντιμετωπισθεί ως «εμπόρευμα» ξεκαθαρίζουν πηγές του υπουργείο Ερευνας ούτε όλοι θα πρέπει να γίνουν επιχειρηματίες! Στόχος απλώς είναι να καλλιεργηθεί μια νέα κουλτούρα ανάπτυξης στη χώρα.
Κάποια πανεπιστήμια μάλιστα όσον αφορά τη σύνδεσή τους με επιχειρήσεις και τη συνεργασία τους σε κοινές ερευνητικές ομάδες είναι ήδη εκεί!
Ο καθηγητής κ. Γεώργιος Δουκίδης, υπεύθυνος της Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά και του εργαστηρίου ηλεκτρονικού εμπορίου, δηλώνει: «Είναι βέβαιο ότι ξεκινάει μια νέα εποχή για τα ελληνικά πανεπιστήμια. Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε ότι ο ερευνητής δεν μπορεί πάντα να είναι και επιχειρηματίας. Ο ερευνητής πρέπει να δημιουργεί. Και πρέπει να είναι μέλος μιας ομάδας. Για να πετύχουμε δεν μπορούμε να βασιζόμαστε μόνο στην απλή επιχειρηματικότητα των προπτυχιακών φοιτητών αλλά και στα συνολικά ερευνητικά αποτελέσματα των πανεπιστημίων. Οπότε υπάρχει προοπτική». «Τώρα η χώρα μας είναι έτοιμη να αξιοποιήσει αυτό το ερευνητικό προσωπικό;» αναρωτιέται.
Οπως εξηγεί, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο κάνει ήδη έρευνα σε συνεργασία με μεγάλες επιχειρήσεις και εκμεταλλεύεται την εμπορική αξία της τεχνογνωσίας του. Με τον τρόπο αυτόν άλλωστε χρηματοδοτούνται η έρευνα και πολλά μεταπτυχιακά και διδακτορικά του προγράμματα.
Βοήθεια στα ΑΕΙ
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αχιλλέας Γραβάνης, ερευνητής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) και ιδρυτής της εταιρείας-τεχνοβλαστό βιοτεχνολογίας Bionature Ltd, παρουσίασε ήδη τα ερευνητικά αποτελέσματα της δουλειάς του σε εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων που επισκέφθηκαν πρόσφατα την Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη.
Ο ίδιος κάνει την έρευνά του στις ΗΠΑ και στο Χάρβαρντ, και επισκέφθηκε τη διοργάνωση κυρίως για να στηρίξει τη δημιουργία του νέου Ταμείου.
«Ο ρόλος του EIF στην προώθηση της ακαδημαϊκής καινοτόμου επιχειρηματικότητας είναι εξαιρετικά παραγωγικός σε πανευρωπαϊκό επίπεδο» λέει ο κ. Γραβάνης μιλώντας στο «Βήμα». «Τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα της Κρήτης προσδοκούν στην υποστήριξη του EIF τόσο σε επίπεδο τεχνογνωσίας όσο και για την εξασφάλιση οικονομικών πόρων που θα βοηθήσουν καθοριστικά στην ίδρυση νέων καινοτόμων εταιρειών-τεχνοβλαστών» συνεχίζει.
«Τα ελληνικά ερευνητικά κέντρα και ΑΕΙ διαθέτουν πυρήνες άριστης επιστημονικής έρευνας και καινοτομίας, και οφείλουν να προσαρμοστούν στην τόσο διαδεδομένη διεθνώς πρακτική επειχειρηματικής εκμετάλλευσής τους. Η ίδρυση καινοτόμων νέων επιχειρήσεων θα συμβάλει καθοριστικά στη δημιουργία και στη διατήρηση νέων θέσεων εργασίας ελλήνων επιστημόνων με άμεσο θετικό αποτέλεσμα στην αναστροφή της επιστημονικής μετανάστευσης, αλλά και προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, διεθνώς ανταγωνιστικών» καταλήγει ο κ. Γραβάνης.
Από την πλευρά του ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος στο Ανώτατο Συμβούλιο Ειδικών Επιστημόνων διαχείρισης χημικών κρίσεων της Κομισιόν κ.Δημήτρης Κουρέτας λέει μιλώντας στο «Βήμα»: «Τα πανεπιστήμια μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη επιτυχημένων συστάδων οικονομικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα και επιτέλους να μετατραπεί στην πατρίδα μας ο ακαδημαϊκός πόρος σε οικονομικό πόρο ανάπτυξης της κοινωνίας».
Η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Κουρέτα σε συνεργασία με τρεις εγχώριες επιχειρήσεις (Polytech, Coffee Island, Serinth) συνέλαβε την ιδέα για την ανάπτυξη μιας συσκευής που θα μπορεί να υπολογίσει την αντιοξειδωτική ικανότητα υγρών τροφίμων όπως ο καφές, οι χυμοί, η μπίρα και το κρασί ή το γάλα. Η συσκευή αυτή έχει πλέον εμπορική χρήση και αποφέρει λεφτά στο πανεπιστήμιό του.
«Οταν όλοι φεύγουν, εμείς πρέπει να κρατήσουμε τα παιδιά μας εδώ» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Κουρέτας στο «Βήμα».
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Αλλα 250 εκατ. ευρώ για επιχειρήσεις
Οπως εξηγεί ο κ. Φωτάκης μιλώντας στο «Βήμα» και εξηγώντας τη συνολική πολιτική των επόμενων ετών στον τομέα της ευθύνης του, μέσω του νεοσύστατου ΕΛΙΔΕΚ (Ελληνικό Ιδρυμα Ερευνας και Καινοτομίας), που στόχο έχει να στηρίξει την έρευνα, η οποία προέρχεται από την «καλλιέργεια» της επιστήμης, θα διατεθούν πόροι της τάξης των 240 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2016 – 2019 με βασικούς δικαιούχους τα Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας.
Παράλληλα όμως, με τη νέα αυτή κίνηση, πάνω από 250 εκατομμύρια ευρώ αναμένεται ότι θα συγκεντρωθούν τελικά για τη δημιουργία του νέου Υπερταμείου. Τα ποσά αυτά βέβαια θα συγκεντρωθούν και θα διατεθούν με έναν ορίζοντα 7-10 ετών.
«Το νέο Υπερταμείο θα είναι ένα Ταμείο Συμμετοχών (Fund of Funds), το οποίο θα διαχειρίζεται πόρους από τα διαρθρωτικά ταμεία (νέο ΕΣΠΑ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (European Investment Fund) αλλά και τον ιδιωτικό τομέα» αναφέρει.
Υπό τη σκέπη του Ταμείου αυτού θα υπάρχουν τρία ταμεία: το Ταμείο ως «Παράθυρο Καινοτομίας» (Innovation window), το Ταμείο «Πρώιμου σταδίου» (Early stage) και το Ταμείο της «Ανάπτυξης» (Growth).
Σκοπός των Ταμείων αυτών είναι μέσω συμμετοχών να στηρίξουν και την επιχειρηματικότητα, η οποία προέρχεται από την ερευνητική δραστηριότητα, είναι δηλαδή «έντασης γνώσης», και να στηρίξουν έτσι την προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα για ισχυρή και δίκαιη ανάπτυξη στηριγμένη στην οικονομία της γνώσης. Ειδικά για το «παράθυρο καινοτομίας», θα προβλέπεται η διττή λειτουργία του Ταμείου αυτού, υπό τη μορφή επιταχυντών ή μεταφοράς τεχνολογίας χορηγώντας «κεφάλαια σποράς» ή και «κεφάλαια συμμετοχών».
ΠΟΙΟΣ ΠΛΗΡΩΝΕΙ;
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων που είναι ο επενδυτικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και το Ελληνικό Δημόσιο, μέσω των κοινοτικών κονδυλίων (ΕΣΠΑ). Μάλιστα προβλέπεται, όπως εξηγούν οι εκπρόσωποι του υπουργείου Ερευνας, ότι εάν μια ιδέα εμπεριέχει ρίσκο η χρηματοδότησή της θα γίνεται κατά κύριο λόγο από τον δημόσιο τομέα. Εάν δεν έχει μεγάλο ρίσκο θα μπορούν να συμμετέχουν και ιδιώτες, υπαρκτές επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται κ.λπ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
