Στρες, ταξίδια, βάρος διαταράσσουν τον κύκλο της γυναίκας

Ο φυσιολογικός κύκλος των 28 ημερών είναι λίγο-πολύ σταθερός κάθε μήνα, με μικρές αποκλίσεις σε κάθε γυναίκα της τάξεως των δύο ή τριών ημερών. Τυχαίνει ωστόσο μέσα στο έτος ένα ποσοστό γυναικών να διαμαρτύρεται για ξαφνική καθυστέρηση ή και απώλεια περιόδου χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένος λόγος ή παθολογία. Ενδέχεται δε η περίοδος να παρουσιάζει διαφορές στην ποσότητα ή στο χρώμα του αίματος, καθώς και στη διάρκειά της.

Αφού αποκλείσουμε αρχικά την πιθανότητα εγκυμοσύνης (ο πλέον αξιόπιστος τρόπος παραμένει η αιματολογική εξέταση της Β-χοριακής γοναδοτροπίνης), ο μαιευτήρας-γυναικολόγος κ. Βασίλης Αθανασίου αναφέρει ποιοι άλλοι λόγοι μπορεί να προκαλέσουν τέτοιες διαταραχές στον εμμηνορρυσιακό κύκλο.

Ενας λόγος μπορεί να είναι το στρες. Οι έντονοι ρυθμοί της ζωής, η πίεση της δουλειάς ή κάποιο δυσάρεστο γεγονός μπορεί να προκαλέσουν άγχος και ένταση το οποίο έχει άμεσο αντίκτυπο στον κύκλο της γυναίκας. Ωστόσο αυτός ο παράγοντας είναι αρκετά γενικευμένος και δεν θα πρέπει οποιαδήποτε διαταραχή να αποδίδεται ελαφρά τη καρδία στο στρες χωρίς πρώτα να αποκλειστούν άλλοι λόγοι, ενδεχομένως σοβαρότεροι. Αλλος λόγος μπορεί να είναι οι ορμονικές διαταραχές. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πολυσύνθετο θέμα. Τα ορμονικά προβλήματα μπορεί να οφείλονται σε διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα ή σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Παθήσεις όπως υποθυρεοειδισμός ή υπερθυρεοειδισμός, που επηρεάζουν τις θυρεοειδικές ορμόνες, είναι πιθανό αίτιο διαταραχής της περιόδου. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σχετίζεται με δημιουργία πολλών μικρών κύστεων στις ωοθήκες, υπερπαραγωγή ανδρογόνων (ανδρικές ορμόνες) που επηρεάζουν την περιοδικότητα της ωοθυλακιορρηξίας. Αλλα συμπτώματα του συνδρόμου τα οποία μπορεί να συνυπάρχουν είναι η ακμή, το λιπαρό δέρμα, η αυξημένη τριχοφυΐα (π.χ., στην πλάτη), η αύξηση του βάρους και πολλές φορές η αντίσταση στην ινσουλίνη. Η συχνότητα των πολυκυστικών ωοθηκών είναι στο 20%, ενώ μόνο το 7% αυτών εμφανίζουν τη βαρύτερη μορφή που είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Σημαντικό ρόλο παίζουν οι μεταβολές στο βάρος. Οποιαδήποτε σημαντική αυξομείωση του βάρους μπορεί να δημιουργήσει ανωμαλίες στον κύκλο. Ειδικότερα η μεγάλης έντασης άσκηση (σε επίπεδο πρωταθλητισμού), η άστατη και ανθυγιεινή διατροφή ή κάποια εξαντλητική δίαιτα ενδέχεται να μεταβάλουν την αναλογία μυϊκού ιστού / λιπώδους ιστού και να προκαλέσουν άστατες περιόδους. Είναι γεγονός ότι στις υπέρβαρες γυναίκες διαταράσσεται ο άξονας υποθάλαμος – υπόφυση – ωοθήκες και διατρέχουν σχεδόν τριπλάσιο κίνδυνο για διαταραχές της ωορρηξίας, έχουν υψηλότερες πιθανότητες για σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και συνεπώς υψηλό κίνδυνο υπογονιμότητας. Τα ταξίδια (ιδιαίτερα τα πολύωρα και μακρινά αεροπορικά) και η αλλαγή του περιβάλλοντος έχει παρατηρηθεί ότι επηρεάζουν και τον έμμηνο κύκλο, ο οποίος επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα όταν ο οργανισμός συνηθίσει στις νέες κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Επίσης, επίπτωση στην κανονικότητα της περιόδου μπορεί να έχουν και ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα όπως αντισυλληπτικά (ώσπου να ρυθμιστεί ο κύκλος), στεροειδή κ.ά.

Απάντηση στο τι μπορούν να κάνουν οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν διαταραχές περιόδου δίνει ο κ. Αθανασίου. «Αρχικά δεν χρειάζεται πανικός» τονίζει. «Διερεύνηση απαιτείται όταν η διαταραχή επιμένει, καθώς ορισμένες φορές το πρόβλημα είναι εντελώς παροδικό. Σκοπός είναι να διαχειριστείτε ή να μειώσετε το άγχος με ήπια άσκηση και ενδεχομένως τη βοήθεια κάποιου ειδικού ψυχολόγου. Αν πάλι το πρόβλημα είναι ορμονικό, ένας εξειδικευμένος ενδοκρινολόγος σε συνεργασία με τον γυναικολόγο σας μπορούν να ρυθμίσουν τις ορμόνες να λειτουργούν ομαλά. Το πρόβλημα των διαταραχών κύκλου αντιμετωπίζεται κυρίως συντηρητικά με αλλαγές στον τρόπο ζωής (π.χ., διατροφή) και σε επόμενο στάδιο με φαρμακευτική αγωγή (π.χ., ορισμένα σκευάσματα προγεστερόνης ή αντισυλληπτικά)».