«Ετοιμοι από το 2007 για το Μεταναστευτικό»

Πλάι στις σιδηροδρομικές γραμμές χιλιάδες νέοι, ηλικιωμένοι και παιδιά στοιβάζονται περιμένοντας να διέλθουν από την ουδέτερη ζώνη Ελλάδας – πΓΔΜ. Περπατούν ταλαιπωρημένοι, ακόμη και μες στη βροχή, με βρέφη στα χέρια. Σκηνές πρωτόγνωρες. «Ανθρωποι όπως εμείς, όχι φτωχοί ή εξαθλιωμένοι, αλλά πολύ καταπονημένοι, προσπαθούν να ξεφύγουν από τις σφαίρες και τον τρόμο. Ανάμεσά τους παίζουν παιδιά που ξέρουν ότι η ζωή τους έχει ανατραπεί. Δεν μένουν πια στο σπίτι, δεν τρώνε όπως παλιά» περιγράφει η κυρία Εύα Τατσίδου, μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Διεθνή Ιατρική – Διαχείριση Κρίσεων. Ενα διετές πρόγραμμα ξεχωριστό και επίκαιρο που προετοιμάζει (και με μαθήματα εξ αποστάσεως) γιατρούς, επαγγελματίες υγείας και κοινωνικούς επιστήμονες ώστε να διαχειρίζονται ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά τις πιο σκληρές όψεις της πραγματικότητας.

Το δικό τους 1922

Στην πρόσφατη επίσκεψή της στην Ειδομένη, ως στέλεχος των Γιατρών του Κόσμου (ΓτΚ) Θεσσαλονίκης, μέσα σε λίγες ώρες περίπου 4.000 άνθρωποι διέσχισαν τα σύνορα. Η ανάγκη για γιατρούς, προσωρινή στέγαση και υποστήριξη των προσφύγων στη γλώσσα τους είναι άμεση. «Αν είμαστε περήφανοι για τους παππούδες μας που ήρθαν από τη Μικρά Ασία, τότε πρέπει να στηρίξουμε όσους περνούν σήμερα το δικό τους ’22» αναφέρει, τονίζοντας ότι η κατάρτιση που της προσφέρει το πρόγραμμα «έχει συμβάλει ώστε να βλέπω πιο ουσιαστικά και πίσω από το ανθρώπινο δράμα». Στόχος είναι ο μετριασμός των αρνητικών συνεπειών της κρίσης και η αποφυγή της επιδείνωσής της μέσα από τον δρόμο της εφαρμογής καλών πρακτικών.

«Αν και πίστευα ότι ο ορίζοντάς μου ήταν ανοιχτός, το μεταπτυχιακό έφερε μια πραγματική έκρηξη. Εμαθα τα διαφορετικά επίπεδα ανθρωπιστικής δράσης, πώς λειτουργεί ολόκληρος ο μηχανισμός» κάνει τη δική του αποτίμηση ο κ. Θάνος Γαργαβάνης, ειδικευόμενος χειρουργός, χαρακτηρίζοντάς το τη σημαντικότερη ως σήμερα κίνηση στην καριέρα του. Παρά την εμπειρία σε αποστολές ως εθελοντής των ΓτΚ, αισθάνεται πιο αποτελεσματικός, σε λιγότερο χρόνο και χωρίς σπατάλη δυνάμεων. Υστερα από πέντε επισκέψεις στην Ειδομένη βλέπει πια μια ελπιδοφόρο εξέλιξη.

Πέντε μεγάλες σκηνές, χωρητικότητας 200 ατόμων εκάστη, έχουν στηθεί ήδη από την Υπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για να προσφέρουν προσωρινό καταφύγιο στους ανθρώπους που φτάνουν εκεί εξαντλημένοι, ενώ προβλέπεται και οργανωμένος χώρος δράσης των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται εκεί. Η καλή συνεργασία φορέων και πολιτών, παρά την έλλειψη κεντρικού συντονισμού, είναι αποτέλεσμα και της υποστηρικτικής στάσης των τοπικών αρχών, όπως επισημαίνει.

Με παρεμβάσεις εκτός «ακαδημαϊκών τειχών», στον σεισμό της Αϊτής, στις πλημμύρες Σερβίας-Βοσνίας, στην πολιορκία του Κομπάνι, στις πυρκαγιές της Ηλείας και στον σεισμό της Κεφαλλονιάς, συνολικά 320 σπουδαστές του προγράμματος ως σήμερα έχουν έλθει αντιμέτωποι με τη νέα υγειονομική πραγματικότητα. «Μιλάμε πάλι για ασθένειες που είχαν ξεχαστεί στον δυτικό κόσμο. Στην εκπαίδευσή μου, για παράδειγμα, δεν είχα ελονοσία, τώρα είδαμε στην Ελλάδα τέτοια περιστατικά. Ο γιατρός δεν ξέρει πού θα δουλέψει, υπό ποιες συνθήκες, τι θα αντιμετωπίσει» εξηγεί στο «Βήμα» ο παιδίατρος κ. Αγης Τερζίδης, μέλος του επιστημονικού προσωπικού.

Ανάλογα με τις κρίσεις που παρουσιάζονται ανά τον κόσμο, οργανώνονται προγράμματα παρέμβασης, χρηματοδοτούμενα είτε από ίδιους πόρους είτε από φορείς και ιδρύματα, σε συνεργασία συχνά με ΜΚΟ. «Δεν πάμε στο άγνωστο. Η ανθρωπότητα έχει πια μάθει, με κόστος πολλών ζωών, να διαχειρίζεται στον βαθμό του δυνατού –όταν έχεις να κοντράρεις τη φύση ή έναν πόλεμο –τέτοιες κρίσεις. Απαιτείται επαγγελματισμός σε αυτόν τον χώρο» επισημαίνει ο διεθνολόγος κ. Παναγιώτης Ιωαννίδης, διδάσκων του προγράμματος.

Πρόβλημα διαχείρισης

Τα πέντε τελευταία χρόνια στο νησί της Κω υλοποιείται πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει εφαρμογή καλών πρακτικών στην υποδοχή μαζικής εισροής μεταναστών. Διδάσκοντες και φοιτητές βρίσκονταν στην παραλία μαζί με το Λιμενικό, τον Στρατό, την Πυροσβεστική και έκαναν αυτό που θα έπρεπε να γίνεται χρόνια προτού αναδειχθεί σε «πρωτοσέλιδο». «Εχουμε την κορύφωση ενός προβλήματος που εμείς εντοπίζουμε από το 2007, όταν ξεκίνησαν οι λεγόμενοι «απελευθερωτικοί» πόλεμοι. Αρχισαν να έρχονται άνθρωποι από Μπανγκλαντές, Πακιστάν, Ιράκ, Αφγανιστάν, με διαφορετικό υγειονομικό προφίλ από εκείνο των οικονομικών μεταναστών. Για την Πολιτεία το πρόβλημα δεν υπήρχε, δεν ζητήσαμε κονδύλια, δεν προετοιμαστήκαμε. Παρά την πρόοδο των τελευταίων μηνών, η διαχείριση ήταν κάτω του αναμενομένου» επισημαίνει ο κ. Τερζίδης.

Στο Πεδίον του Αρεως, όπου βρέθηκε η ιατρική ομάδα του προγράμματος, διαμορφώθηκαν τραγικές συνθήκες, χωρίς ύδρευση, αποχέτευση, ανεπαρκή παρουσία του ΚΕΕΛΠΝΟ και γαστρεντερίτιδες από την πρώτη εβδομάδα. «Οι άνθρωποι απογοητεύονταν, άλλες συνθήκες τούς υπόσχονται ότι θα βρουν στην Ευρώπη. Υπήρξε παιδί που χειρουργήθηκε και οι γονείς από την τρίτη ημέρα ήθελαν, παρά τις συστάσεις, να συνεχίσουν το ταξίδι. Στην περίπτωση πιθανού κρούσματος μηνιγγίτιδας η οικογένεια έφυγε βιαστικά με το άγχος των κλειστών συνόρων» περιγράφει η ειδικευόμενη καρδιολόγος κυρία Εύη Ζούζια. Οσο για τη δημόσια υγεία, ο κ. Ιωαννίδης ξεκαθαρίζει ότι «οι συνθήκες στις οποίες ζούμε στην Ελλάδα δεν αφήνουν κανένα περιθώριο να θεωρηθεί το Μεταναστευτικό κίνδυνος. Επιδημίες δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν».