Η πρώτη φορά που ταξίδεψε στην Ελλάδα ο διακεκριμένος αμερικανός ακαδημαϊκός δρ Αντονι Κρόνμαν ήταν το καλοκαίρι του 1967, λίγο μετά την επιβολή της δικτατορίας. Φοιτητής Πολιτικών Επιστημών τότε, διατηρεί μόνο θολές μνήμες από τη δραματική εκείνη εποχή. Με νεανικό ενθουσιασμό ταξίδεψε στην Πελοπόννησο, γνώρισε την Υδρα, επισκέφθηκε την Ακρόπολη και έκανε τους πρώτους έλληνες φίλους. Από τότε ως σήμερα σπούδασε Φιλοσοφία και Νομική, έγινε καθηγητής, κατέκτησε την ύπατη βαθμίδα ως Sterling Professor Δικαίου και ήταν για χρόνια κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέιλ, συγγραφέας και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών. Επισκέπτεται τη χώρα μας τακτικά για διακοπές και τα τελευταία πέντε χρόνια ως μέλος του Συμβουλίου Επιτρόπων του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος.
Εφέτος το ταξίδι του για τις τελετές αποφοίτησης 126 μαθητών του Pierce και 300 σπουδαστών του Deree του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος συνέπεσε με μία ακόμη κρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα, την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων, το δημοψήφισμα, την απειλή Grexit. «Η Ελλάδα χρειάζεται την Ευρώπη και η Ευρώπη χρειάζεται την Ελλάδα. Η Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα είναι κάτι που δεν μπορώ καν να σκεφθώ, το ίδιο και αντίστροφα. Η Ελλάδα δεν είναι απλώς ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι θεμέλιο του δυτικού πολιτισμού» σχολιάζει μιλώντας στο «Βήμα», με την ελπίδα ότι έστω την τελευταία στιγμή θα επιτευχθεί συμφωνία.
«Ενωση όχι τέλεια αλλά πραγματική»
Είναι πέρα από τη φαντασία του, όπως λέει, «το πώς η Ελλάδα θα μπορέσει να πορευθεί μόνη της σε αυτό τον δρόμο, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά». Κάνει λόγο για μια επικίνδυνη στιγμή, στην οποία ο ελληνικός λαός πρέπει να έχει επίγνωση πως «όσο σκληρό και αν είναι –αν και είναι εύκολο για εμένα να το λέω παρακολουθώντας τα πράγματα πέρα από τον Ατλαντικό –πρέπει να αποδεχθούν αυτόν τον πόνο, το πικρό φάρμακο, παρά να απομονωθούν».
Στο θέμα της χρεοκοπίας στέκεται σκεπτικός, αν και αποτελεί ένα από τα ακαδημαϊκά του ενδιαφέροντα. «Είναι τελείως διαφορετικό ζήτημα η χρεοκοπία μιας χώρας από αυτήν μιας επιχείρησης. Δεν υπάρχει διεθνής νομικός μηχανισμός που να μπορεί να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση» διαπιστώνει ο δρ Κρόνμαν. Την ίδια στιγμή υπάρχει και η ηθική διάσταση. «Από τη μια πλευρά οι δεσμεύσεις θα πρέπει να τιμώνται όταν συμφωνείς να αποπληρώσεις χρήματα που έχεις δανειστεί. Οταν όμως δεν έχεις ρεαλιστικά τη δυνατότητα και το δηλώνεις, ποιος θα σε στηρίξει σε αυτό;».
Ως πολιτικός επιστήμων αισθάνεται μεγάλη ανησυχία για το επαπειλούμενο μέλλον αυτού που ονομάζει «ευρωπαϊκό πρότζεκτ των τελευταίων 50 ετών». «Χρειάστηκε πολλή δουλειά και προσπάθεια για να φτάσουμε ως εδώ. Η Ευρώπη είναι μια συνομοσπονδία κρατών. Μια ένωση όχι τέλεια αλλά πραγματική ένωση σε βαθμό που δεν είχε επιτευχθεί ποτέ πριν στην ιστορία. Αυτό είναι σημαντικό να διατηρηθεί για τα ίδια τα μέλη αλλά και για όλο τον κόσμο» σχολιάζει. «Ακόμη και αν μπορεί κάποιο μέλος να αφήσει την ευρωζώνη παραμένοντας στην ΕΕ, αυτό αποτελεί μια δύσκολη πρόκληση».
«Κανένας νέος δεν είναι με τη βαλίτσα στο χέρι»
Στη διάρκεια της πτήσης προς την Ελλάδα ο νους του έτρεχε στους νέους που επρόκειτο να συναντήσει. Παιδιά που αφήνουν το «καταφύγιο» του σχολείου ή του πανεπιστημίου για να μπουν στη ζωή υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. «Περίμενα να είναι απογοητευμένοι, όμως βρήκα το αντίθετο. Γεμάτοι αυτοπεποίθηση για τις προκλήσεις που έρχονται, με πίστη στην εκπαίδευση που έλαβαν, η οποία, όπως μου είπαν, τους προσφέρει τις καλύτερες δυνατότητες για τη νέα οικονομία που θα προκύψει στη χώρα αφού η παλιά νομοτελειακά θα τελειώσει» αναφέρει ο καθηγητής στο «Βήμα».
Νεανική αφέλεια, θα έλεγε κανείς. «Δεν είναι έτσι, γνωρίζουν ότι έχουν δύσβατο δρόμο. Οι προηγούμενες γενιές τούς κληροδότησαν μεγάλες δυσκολίες. Κανένας όμως δεν μου είπε ότι είναι με τη βαλίτσα στο χέρι. Θέλουν να μείνουν, να φτιάξουν εδώ το μέλλον τους επειδή πιστεύουν ότι υπάρχει μέλλον εδώ για να χτίσουν» απαντά με χαμόγελο ικανοποίησης. Σίγουρος ότι αυτή η γενιά θα χαράξει έναν νέο δρόμο για τη χώρα, με την υποστήριξη, ηθική και οικονομική, όλων των «φίλων» της Ελλάδας σε Ευρώπη και Αμερική που θέλουν να τη δουν να πετυχαίνει.
«Ας αναρωτηθούν όλοι οι νέοι Ελληνες: Θα ήθελαν να ζουν σε μια γενιά που όλα θα ήταν ρυθμισμένα, χωρίς μεγάλες προκλήσεις ή δυσκολίες, ή σε μια γενιά με τεράστιες προκλήσεις και ευκαιρίες για να κάνουν κάτι σπουδαίο για τους ίδιους και τη χώρα τους; Με όλη μου την καρδιά θα απαντούσα το δεύτερο κάθε μέρα της ζωής μου. Ας δέσουν λοιπόν τις ζώνες τους και ας ξαναφτιάξουν τη χώρα εκ θεμελίων» προτρέπει ο δρ Κρόνμαν.
Ο σημαντικότερος ίσως πνευματικός και ηθικός του καθοδηγητής δεν είναι άλλος από τον Σωκράτη, με το πνεύμα του οποίου θέλησε να εμπνεύσει τους νέους αποφοίτους του Αμερικανικού Κολεγίου. «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα», η αρχή της ανεξάρτητης, κριτικής σκέψης. «Οι νέοι θα πρέπει να επανεξετάσουν όλες τις παλιές απαντήσεις που γονείς και παππούδες έλεγαν ότι κατείχαν. Να αποβάλουν τις κακές νοοτροπίες του παρελθόντος αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά της νεότητας. Ενθουσιασμός, τόλμη, προσωπικό θάρρος είναι τα όπλα τους» λέει μιλώντας στο «Βήμα».
«Αντιλαμβάνομαι ότι στην Ελλάδα αυτό δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί. Πολλοί το εκλαμβάνουν ως επιχείρηση. Φυσικά πρέπει να συγκεντρώσουμε χρήματα για να πληρώσουμε το προσωπικό, να συντηρήσουμε τις εγκαταστάσεις, να καλύψουμε τα έξοδα και να παρέχουμε υποτροφίες, όμως αυτό δεν γίνεται για το κέρδος κάποιων μετόχων. Δεν υπάρχουν μέτοχοι. Γίνεται μόνο προς όφελος των φοιτητών» επισημαίνει ο καθηγητής. Οπως λέει, γνωρίζει ότι στη χώρα μας τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι απαξιωμένα. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ τα πιο ξακουστά και περίβλεπτα πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Γέιλ, Πρίνστον) είναι ιδιωτικά, γεγονός που προάγει την ευγενή άμιλλα ώστε να εφαρμόζουν καλύτερα προγράμματα για τους φοιτητές τους.
Εκπαιδευτικό ίδρυμα με αμερικανικό αέρα
Εχοντας την πεποίθηση ότι η παρουσία ενός αμερικανικού τύπου εκπαιδευτικού προγράμματος στην Ελλάδα για την προώθηση της ελληνικής παιδείας είναι σημαντική, ο δρ Κρόνμαν έγινε πριν από πέντε χρόνια ένα από τα 20 –μη αμειβόμενα –μέλη του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος. Πρόκειται για το παλαιότερο αμερικανικό κολέγιο στην Ευρώπη, το οποίο ιδρύθηκε αρχικά στη Σμύρνη το 1875. Αποτελεί ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το οποίο στηρίζεται σε ένα ταμείο που χτίζεται από δωρητές και χορηγούς.
Εχοντας την πεποίθηση ότι η παρουσία ενός αμερικανικού τύπου εκπαιδευτικού προγράμματος στην Ελλάδα για την προώθηση της ελληνικής παιδείας είναι σημαντική, ο δρ Κρόνμαν έγινε πριν από πέντε χρόνια ένα από τα 20 –μη αμειβόμενα –μέλη του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος. Πρόκειται για το παλαιότερο αμερικανικό κολέγιο στην Ευρώπη, το οποίο ιδρύθηκε αρχικά στη Σμύρνη το 1875. Αποτελεί ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το οποίο στηρίζεται σε ένα ταμείο που χτίζεται από δωρητές και χορηγούς.
«Αντιλαμβάνομαι ότι στην Ελλάδα αυτό δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί. Πολλοί το εκλαμβάνουν ως επιχείρηση. Φυσικά πρέπει να συγκεντρώσουμε χρήματα για να πληρώσουμε το προσωπικό, να συντηρήσουμε τις εγκαταστάσεις, να καλύψουμε τα έξοδα και να παρέχουμε υποτροφίες, όμως αυτό δεν γίνεται για το κέρδος κάποιων μετόχων. Δεν υπάρχουν μέτοχοι. Γίνεται μόνο προς όφελος των φοιτητών» επισημαίνει ο καθηγητής. Οπως λέει, γνωρίζει ότι στη χώρα μας τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι απαξιωμένα. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ τα πιο ξακουστά και περίβλεπτα πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Γέιλ, Πρίνστον) είναι ιδιωτικά, γεγονός που προάγει την ευγενή άμιλλα ώστε να εφαρμόζουν καλύτερα προγράμματα για τους φοιτητές τους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
