Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης είναι σφοδρές για την ελληνική κοινωνία και περισσότερο για τα πλέον ευάλωτα μέλη της, τα παιδιά. Περιπτώσεις παιδιών που λιποθυμούν στο σχολείο από την πείνα, ζαλίζονται και δεν μπορούν να συγκεντρωθούν λόγω υποσιτισμού δημοσιοποιήθηκαν ήδη από την αρχή της κρίσης, φέρνοντας στο φως αυτό που η σχολική κοινότητα βίωνε καθημερινά. Περίπου οι μισοί μαθητές που φοιτούν σε σχολεία ιδιαίτερα ευπαθών περιοχών βρίσκονται σε επισιτιστική ανασφάλεια, ενώ σχεδόν 21% αντιμετωπίζουν πείνα. Τα στοιχεία του Προγράμματος Σίτισης και Προώθησης Υγιεινής Διατροφής –ΔΙΑΤΡΟΦΗ, που υλοποιεί το Ινστιτούτο Prolepsis από το 2012, δείχνουν τη σφοδρότητα του προβλήματος.
Την εφετινή σχολική χρονιά, το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, που απευθύνεται σε μαθητές δημοσίων σχολείων κοινωνικοοικονομικά ευπαθών περιοχών, επεκτάθηκε σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, στο πλαίσιο του προγράμματος «Είμαστε Όλοι Πολίτες», που διαχειρίζεται το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Με χρηματοδότηση από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία (EEA Grants), έχουν ως σήμερα διατεθεί περίπου 76.660 γεύματα σε 13 δημοτικά σχολεία ευπαθών περιοχών σε Ξάνθη, Ημαθία, Πιερία, Θεσσαλονίκη και Ροδόπη. Οι 1.115 μαθητές τους λαμβάνουν καθημερινά ένα δωρεάν υγιεινό γεύμα που έχει σχεδιασθεί για να καλύπτει το 25-30% των ημερήσιων αναγκών τους σε ενέργεια και το 50-60% των ημερήσιων αναγκών σε πρωτεΐνες.
«Η χρηματοδότηση που έχουν προσφέρει η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία μέσω του μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και του Προγράμματος «Είμαστε Όλοι Πολίτες» αποτελεί προσφορά υψίστης σημασίας σε μία κρίσιμη για τη χώρα περίοδο. Μας δίνεται έτσι η δυνατότητα να προσφέρουμε εφέτος έμπρακτη υποστήριξη σε οικογένειες σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, που έχουν πληγεί περισσότερο από την οικονομική κρίση» ανέφερε η δρ Αθηνά Λινού, καθηγήτρια και διευθύντρια του Εργαστηρίου Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ινστιτούτου Prolepsis, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. «Στόχος μας είναι το πρόγραμμα να αποτελέσει έναυσμα για τη θέσπιση προγραμμάτων επισιτιστικής βοήθειας σε όλα τα σχολεία πανελλαδικά σύμφωνα με τα πρότυπα του εξωτερικού».
Σήμερα, το πρόγραμμα υλοποιείται συνολικά σε 150 σχολεία με 15.000 μαθητές σε περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης και στους νομούς Έβρου, Ημαθίας, Ξάνθης, Πιερίας και Ροδόπης. Με βάση τα 9.390 ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν εφέτος αμέσως πριν από την έναρξη του προγράμματος, ποσοστό 54,7% των οικογενειών αντιμετώπιζε επισιτιστική ανασφάλεια και 21,3% των οικογενειών αντιμετώπιζε πείνα.
Στο 65,9% των οικογενειών τουλάχιστον ένας γονέας δεν είχε καμία πηγή εισοδήματος, ενώ στο 16,2% κανένας γονέας δεν είχε πηγή εισοδήματος. Επίσης, ποσοστό 9,4% των μαθητών ήταν ανασφάλιστοι και 6,9% δεν είχαν ηλεκτρικό ρεύμα. Από τα συγκεντρωθέντα στοιχεία, καταδείχθηκε ότι 31,7% των μαθητών ήταν υπέρβαροι / παχύσαρκοι και το 11% λιποβαρείς.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο του έργου Υλοποίηση Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, σύμφωνα με τα ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν, το 43,8% των οικογενειών είχαν τρία ή περισσότερα παιδιά. Το 21,4% των γονέων δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση και στο 29% των νοικοκυριών δεν υπάρχει ηλεκτρονικός υπολογιστής. Στον τομέα των διατροφικών συνηθειών, ποσοστό 52,4% των μαθητών δεν κατανάλωνε ψωμί ολικής άλεσης, 11,1% ωμά λαχανικά και 33,5% βραστά λαχανικά.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίστηκαν στον δήμο Τοπείρου Ξάνθης, όπου η επισιτιστική ανασφάλεια άγγιξε το 78,9%, η πείνα το 36,8% και το ποσοστό των νοικοκυριών δίχως κανέναν εισόδημα το 13,6%. Ακολουθεί ο δήμος Αλεξάνδρειας Ημαθίας, όπου η επισιτιστική ανασφάλεια εντοπίστηκε στο 52,3%, η πείνα ανήλθε στο 25,8% και το 23,4% των οικογενειών δεν είχαν κανένα εισόδημα από τους δύο γονείς.
Αν και το σχολικό έτος δεν έχει ολοκληρωθεί, οι υπεύθυνοι του προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ εκτιμούν ότι τα αποτελέσματα θα ακολουθήσουν την τάση των προηγούμενων ετών. Από το 2012 μέχρι σήμερα, περισσότερα από 9 εκατ. μικρογεύματα έχουν φτάσει σε 23 νομούς της χώρας, με τον μέσο δείκτη επισιτιστικής ανασφάλειας να έχει μειωθεί κατά 11%. Ακόμη, το 31% των μαθητών που δεν είχαν φυσιολογικό βάρος στην έναρξη του προγράμματος, είχαν στη λήξη του.
Εκτιμάται λοιπόν ότι από τους 524 μαθητές του προγράμματος στις απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές που αισθάνονταν επισιτιστική ανασφάλεια στην αρχή, οι 56 δεν θα την αντιμετωπίζουν στο τέλος, ενώ ακόμη 26 από τους αρχικά 183 δεν θα αντιμετωπίζουν πείνα. Αντίστοιχα από τα 118 λιποβαρή παιδιά της έναρξης, τα 82 θα έχουν πια φυσιολογικό βάρος.
Για την ενίσχυση του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ, από τις 25 Μαΐου έως την 1η Ιουνίου ο καθένας μας μπορεί να εξασφαλίσει δωρεάν το γεύμα ενός παιδιού για μια ημέρα στέλνοντας SMS με τη λέξη ΔΙΑΤΡΟΦΗ ή DIATROFI στο 19454 (1,23 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Η υπηρεσία υλοποιείται με την υποστήριξη των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Cosmote, Vodafone, Wind.