Με εμφανή τα σημάδια της εγκατάλειψης στο βλέμμα του, ένα 13χρονο παιδί νοσηλεύεται από τα τέλη Μαρτίου σε μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας. Οι ακριβείς λόγοι δεν είναι γνωστοί ούτε και ενδιαφέρουν. Σημασία έχει ότι το παιδί βρέθηκε εγκαταλελειμμένο. Δεν ήταν σε καλή κατάσταση, κυρίως η ψυχική του υγεία, με αποτέλεσμα να νοσηλευθεί στο νοσοκομείο κατόπιν εισαγγελικής εντολής. Η διαμονή του εκεί τις πρώτες ημέρες δεν ήταν εύκολη. Ηθελε να φύγει. Απειλούσε ότι θα έβαζε τέλος στη ζωή του. Την κατάσταση ανέλαβαν κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι οι οποίοι κατάφεραν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του. Οταν το παιδί πάψει πλέον να χρειάζεται νοσηλεία, θα ενημερωθεί ο εισαγγελέας και θα αναζητηθεί δομή πρόνοιας που θα το φιλοξενήσει.
Παιδιά εγκαταλελειμμένα ή «τραυματισμένα» από το περιβάλλον τους ανέκαθεν νοσηλεύονταν ή φιλοξενούνταν –αν και δεν αντιμετώπιζαν κάποιο πρόβλημα υγείας –από τα παιδιατρικά δημόσια νοσοκομεία και τα μαιευτήρια. Τα τελευταία χρόνια όμως τα περιστατικά αυξήθηκαν κατακόρυφα. Δεκάδες παιδιά, από ημερών ως και 15-16 ετών, μεταφέρονται κάθε μήνα με εισαγγελική εντολή στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας, το «Αγία Σοφία» και το «Αγλαΐα Κυριακού».
Ως το 2010, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», έφταναν κατ’ αυτόν τον τρόπο περισσότερα από 20 παιδιά ετησίως. Το 2010 και το 2011 μετέβησαν με εισαγγελική εντολή 81 παιδιά (έκαστο έτος), 92 το 2012, 141 το 2013, 169 το 2014 και 22 τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους. Περίπου άλλα τόσα έφτασαν και στο «Αγλαΐα Κυριακού»: το 2010 πήγαν 42 παιδιά με εισαγγελική εντολή, 96 το 2011, 124 το 2012, 131 το 2013 και 133 το 2014.

«Αυτή τη στιγμή νοσηλεύονται στο νοσοκομείο 18 παιδιά. Στο παρελθόν έχουν φθάσει και τα 40. Προσπαθούμε όσο καιρό παραμένουν στο νοσοκομείο το περιβάλλον να είναι όσο γίνεται καλύτερο και πιο κατάλληλο. Ενα νοσοκομειακό περιβάλλον ωστόσο δεν μπορεί να είναι το ενδεδειγμένο για υγιή παιδιά» δηλώνει προς «Το Βήμα» ο διοικητής των Παίδων «Αγία Σοφία» και «Αγλαΐα Κυριακού» κ. Μανώλης Παπασάββας.
Νοσηλεύεται βρέφος 44 ημερών


Τον τελευταίο ενάμιση μήνα στο «Αγία Σοφία» νοσηλεύεται βρέφος μόλις 44 ημερών. Μεταφέρθηκε εκεί αμέσως μετά την έξοδό του από το μαιευτήριο καθώς η μητέρα του κρίθηκε από τις Αρχές ακατάλληλη όχι μόνο να το αναθρέψει αλλά και να το πλησιάσει.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μαζί με τα παιδιά μπορεί να χρειαστεί να φιλοξενηθεί και η μητέρα. Δεν πάει πολύς καιρός που μεταφέρθηκαν στο «Αγία Σοφία» μητέρα με σοβαρή νοητική υστέρηση και τα πέντε παιδιά της.

«Πολλά παιδιά φθάνουν εδώ μέσα από τη συγκεκριμένη οδό λόγω εγκατάλειψης. Αυτό όμως δεν είναι πάντα απαραίτητο. Η Κοινωνική Υπηρεσία του δήμου μπορεί να ενημερώσει τον εισαγγελέα Ανηλίκων ότι το παιδί ζει σε ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον. Μπορεί να ασκείται σε αυτό βία, να κακοποιείται, να μην ακολουθούνται οι στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής στον χώρο όπου ζει ή μέλη της οικογένειάς του να έχουν παραβατική συμπεριφορά. Οι λόγοι είναι πολλοί» εξηγεί ο κ. Παπασάββας.
Βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις παιδιών τα οποία εγκαταλείφθηκαν από τους γονείς τους στους διαδρόμους του νοσοκομείου. «Μία φορά είχαν αφήσει ένα μωρό στην είσοδο, άλλη φορά σε όροφο. Υπήρξε και μωρό που εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του επειδή είχε σοβαρό πρόβλημα όρασης» θυμάται.
Στο πλάι των παιδιών βρίσκονται διαρκώς νοσηλευτές και άλλοι εργαζόμενοι του νοσοκομείου οι οποίοι τα φροντίζουν σαν να ήταν δικά τους. Παράλληλα έχει οργανωθεί σύλλογος εθελοντών που απασχολούν καθημερινά δημιουργικά τα παιδιά. Σε αυτόν έχουν εγγραφεί 200 εθελοντές. Σημαντική βοήθεια παρέχει και η Εθελοντική Διακονία της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Αύξηση των ποσοστών
Η κορυφή του παγόβουνου
Σύμφωνα με τον διευθυντή της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Αγία Σοφία», αναπληρωτή καθηγητή κ. Γεράσιμο Κολαΐτη, τα παραπάνω περιστατικά δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. «Τα παιδιά που έρχονται στο νοσοκομείο με εισαγγελική εντολή είναι ίσως αυτά που ζουν σε ακραίες συνθήκες» τονίζει, σημειώνοντας ότι γενικότερα λόγω της κρίσης φαίνεται να έχουν αυξηθεί οι ανάγκες ψυχικής υγείας παιδιών, εφήβων και των οικογενειών τους. Τα ποσοστά είναι ανησυχητικά: το 2%-4% των παιδιών πάσχει από κατάθλιψη. Αυτό ισχύει για το 4%-8% των εφήβων και για το 10% των ατόμων ηλικίας ως 18 ετών.
Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν τριπλάσια, ακόμη και τετραπλάσια, ποσοστά προβλημάτων ψυχικής υγείας σε παιδιά οικογενειών χαμηλού εισοδήματος. «Η κρίση» σημειώνει ο καθηγητής «επηρεάζει με διάφορους τρόπους την οικογένεια. Επηρεάζει την ψυχική υγεία των γονιών (άγχος, κατάθλιψη), τη σχέση του ζευγαριού, στη συνέχεια επηρεάζει τον τρόπο που ασκούν τον ρόλο τους ως γονέων και κατόπιν την ψυχική υγεία των παιδιών».
Εκείνο όμως που είναι ιδιαιτέρως θλιβερό είναι ότι πολλές οικογένειες περιορίζουν τις θεραπείες των παιδιών τους ακόμη και για σοβαρές διαταραχές όπως είναι ο αυτισμός. «Οι γονείς αυτοί καλούνται να πληρώνουν μηνιαίως μεγάλα ποσά που, ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, κυμαίνονται από 800 ευρώ και μπορεί να φθάσουν τα 1.200 ευρώ, μπορεί και παραπάνω. Αυτό αφορά το 40% των οικογενειών, καθώς οι υπόλοιποι πληρώνουν μεγαλύτερα ποσά. Πόσες οικογένειες αντέχουν να δίνουν αυτά τα χρηματικά ποσά την περίοδο της κρίσης;» διερωτάται.
Ο κ. Κολαΐτης διαπιστώνει ότι η ψυχική περίθαλψη των παιδιών και εφήβων ουδέποτε αποτέλεσε προτεραιότητα για τη χώρα μας. «Σήμερα πρέπει να υποστηριχθεί περισσότερο από ποτέ η οικογένεια και ειδικά αυτή που πιέζεται. Αλλωστε τελευταίες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η επίδραση των γονιών και της οικογένειας στο παιδί είναι πιο σημαντική από άλλους παράγοντες. Πρώτα έρχεται η οικογένεια και μετά το σχολείο και η κοινωνία. Είναι ανάγκη λοιπόν να επενδύσουμε στην πρόληψη και προαγωγή της ψυχικής υγείας με συγκεκριμένα προγράμματα. Τέτοια υλοποιούνται στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών σε ευάλωτους πληθυσμούς παιδιών και οικογενειών και στοχεύουν κυρίως στη βελτίωση της άσκησης του γονικού ρόλου και του δεσμού γονέα – παιδιού, στη μείωση του κινδύνου κακομεταχείρισης των παιδιών, καθώς και στην αποτροπή σοβαρών αντικοινωνικών συμπεριφορών στο μέλλον».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ