Γιατί «κόπηκε» το οδικό έργο Πάτρα – Πύργος

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Υποδομών και Οικονομίας, η υπόθεση πήρε νέα πορεία για τέσσερις λόγους.

Πρώτον, τέθηκε θέμα νομιμότητας του διαγωνισμού λόγω της μη εφαρμογής του «νόμου Χατζηδάκη» για τους ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς, καθώς δεν έχει εκδοθεί το δευτερογενές δίκαιο που προβλεπόταν, με αποτέλεσμα να «παραλύσει» το σύστημα δημοπρασιών.

Δεύτερον, η προσφυγή της ΜΕΤΚΑ κατά του κύρους του διαγωνισμού στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας επικαλείται επιχειρήματα με ισχυρή νομική βάση, όπως το γεγονός ότι οι μελέτες εκπονήθηκαν από τον παραχωρησιούχο, στον οποίο μετέχουν ανταγωνιστικές προς την πρώτη εταιρίες με αποτέλεσμα να διαθέτουν «αθέμιτο πλεονέκτημα».

Τρίτον, η χρηματοδότηση του έργου δεν είναι τυπικά εγκεκριμένη και γίνεται προσπάθεια να λάβει το επίσημο «χρίσμα» της Κομισιόν στην 5η προγραμματική περίοδο.

Τέταρτον, η επαναδημοπράτηση του έργου αποτελεί ευκαιρία τόσο για την επανεξέταση του προϋπολογισμού του όσο και για τον «τεμαχισμό» του σε μικρότερες εργολαβίες, προκειμένου να δοθεί ευκαιρία και σε μικρότερες τεχνικές εταιρείες να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό.

Στην απόφαση του κ. Σταθάκη σημειώνεται ότι έχει υποβληθεί η ένταξη του έργου στο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης 2014-2020 (ΣΕΣ) στην Κομισιόν και ότι «κρίνεται σκόπιμο να επανεξεταστεί ο τρόπος δημοπράτησης του έργου», σε συνδυασμό µε την ένταξή του στα κοινοτικά ταμεία, «αφού θα είναι πλέον δυνατή η δημοπράτησή του σε ενιαίο στάδιο (χωρίς δηλαδή την εφαρμογή παρέκκλισης)», που θα περιλαμβάνει έλεγχο δικαιολογητικών, αποσφράγιση και έλεγχο οικονομικών προσφορών και την υποβολή πρακτικού για το αποτέλεσμα της δημοπρασίας, «γεγονός που θα έχει σαν αποτέλεσμα να συντμηθεί ο χρόνος δημοπράτησης και αφού επιπλέον συνεκτιμηθούν οι πιθανές τροποποιήσεις των τευχών δημοπράτησης» μετά την προσφυγή της ΜΕΤΚΑ.

Σύμφωνα με την τροποποίηση των συμβάσεων παραχώρησης που είχε γίνει επί υπουργίας του κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ορίζεται ότι το κομμένο τμήμα της σύμβασης παραχώρησης Πάτρα – Πύργος θα πρέπει «να έχει ολοκληρωθεί όχι αργότερα από την ολοκλήρωση του έργου της Σύμβασης Παραχώρησης», δηλαδή τυπικά ως το τέλος του 2015 και υπό ρεαλιστικές συνθήκες ως το καλοκαίρι του 2016.

Παράλληλα, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2014-2020 το Πάτρα – Πύργος βρίσκεται στη λίστα των μεγάλων έργων, όπου αναφέρεται ότι το έργο ξεκινά το δεύτερο τρίμηνο του 2015 και ολοκληρώνεται ως το δεύτερο τρίμηνο του 2019.

Πάντως, σύμφωνα με στελέχη κοντά στην υπόθεση, δεν έχει ακόμη κοινοποιηθεί φάκελος μεγάλου έργου στην Κομισιόν, που θεωρείται ως η βέλτιστη πρακτική προκειμένου να «θωρακιστεί» καλύτερα ένα σημαντικό έργο σε σχέση με τη χρηματοδότησή του από τις Βρυξέλλες εν όψει δημοπράτησης.

Στο μεταξύ, στελέχη της αγοράς σχολίασαν την είδηση με ποικίλους τρόπους. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι λόγω του ετεροχρονισμού στην ολοκλήρωση της κατασκευής του ιδιωτικού (Κόρινθος – Πάτρα) και του δημόσιου (Πάτρα – Πύργος) έργου ενδεχομένως ο παραχωρησιούχος να εγείρει οικονομικές αξιώσεις, καθώς, σύμφωνα με την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών, το εν λόγω τμήμα θα περνούσε στη λειτουργική του διαχείριση.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και Υποδομών απαντούν ότι το Πάτρα – Πύργος έχει αποκοπεί παντελώς από τη σύμβαση παραχώρησης, αποτελεί έργο δημόσιο και ο νόμος δεν δίνει τη δυνατότητα στον παραχωρησιούχο να εγείρει αξιώσεις, καθώς δεν αποτελεί τμήμα του έργου, δεν θα λαμβάνει έσοδα από αυτό και δεν θα υπάρχουν σταθμοί διοδίων.

Μία άλλη παρατήρηση που έρχεται από πρόσωπα που έχουν τακτική συνομιλία με τις Βρυξέλλες είναι ότι η Κομισιόν ενδεχομένως να αντιμετωπίσει την κατάτμηση του έργου σε μικρότερες εργολαβίες με δυσπιστία, καθώς αυτό ήταν κάτι που γινόταν συχνά πριν από τη δεκαετία του 2000, όταν και σταμάτησε ως πρακτική.

Σύμφωνα, πάντως, με στελέχη του υπουργείου δεν τίθεται κανένα ζήτημα σύγκρουσης με το κοινοτικό δίκαιο, ενώ δεν νοείται απώλεια κοινοτικών πόρων, διότι το έργο δεν είχε πάρει την τυπική έγκριση.

Σύμφωνα με την απόφαση του πρώην επιτρόπου Ανταγωνισμού της ΕΕ κ. Χοακίν Αλμούνια, με την οποία δόθηκε το «πράσινο φως» της Κομισιόν για την τροποποίηση της Σύμβασης Παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού, ο παραχωρησιούχος είχε γείρει διεκδικήσεις 506 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Δημόσιο κατέβαλε 162,5 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον, λόγω της αναθεώρησης του κατασκευαστικού κόστους εξαιτίας της καθυστέρησης της κατασκευής, το Δημόσιο συμφώνησε να καταβάλει αποζημιώσεις ύψους 93 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με το έγγραφο, το Δημόσιο ανέλαβε να επεκταθεί η περίοδος κατασκευής των τμημάτων Πάτρα – Πύργος και Πύργος – Τσακώνα κατά τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση της περιόδου κατασκευής.

Μάλιστα, διατηρεί το δικαίωμα να ακυρώσει την κατασκευή των εν λόγω τμημάτων οποιαδήποτε στιγμή στην περίοδο κατασκευής, χωρίς ο παραχωρησιούχος να έχει δικαίωμα αποζημίωσης.