Μέχρι πρότινος ο χειμώνας σταματούσε την εισροή παράνομων μεταναστών. Σήμερα δεν υπάρχουν εποχές μειωμένης ροής. Τον Δεκέμβριο, για παράδειγμα, μπήκαν παράνομα στην Ελλάδα 4.531 άτομα –και αυτοί είναι μόνο όσοι συνελήφθησαν, άγνωστο πόσοι πέρασαν χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.

«Τις προάλλες είχαμε μια «ηρωική» ημέρα. Μπήκε στην Ελλάδα μόνο ένα άτομο, από τον Εβρο –πιθανώς ως λαθρεπιβάτης νταλίκας» λέει στο «Βήμα» ο κ. Αγγελος Συρίγος, γενικός γραμματέας Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής στο υπουργείο Εσωτερικών. «Από το 2007, όταν έγινε η τελευταία νομιμοποίηση μεταναστών, μέχρι και τον Νοέμβριο 2014 έχουν συλληφθεί 785.000 διαφορετικά άτομα από την Ελληνική Αστυνομία επειδή δεν είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα».
Αδύνατον να γνωρίζει η Πολιτεία, ούτε καν κατά προσέγγιση, πόσοι μετανάστες χωρίς χαρτιά βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα. Κατ’ αρχάς δεν συλλαμβάνονται όλοι από την Αστυνομία και το Λιμενικό, ενώ από τους 785.000 είναι άγνωστο πόσοι έχουν φύγει από τη χώρα και πόσοι παραμένουν.
Ποιοι απελαύνονται και ποιοι όχι


Οι Σύροι, οι οποίοι το 2014 αποτέλεσαν σχεδόν το 45% όσων πέρασαν στην Ελλάδα, κυρίως από το Αιγαίο, «έχουν ένα έγγραφο από την Τουρκία που επιβεβαιώνει την εθνικότητά τους. Η Ελληνική Αστυνομία τούς χορηγεί μιαν «αναβολή απομάκρυνσης»», την οποία επιδεικνύουν αν συλληφθούν και αφήνονται ελεύθεροι. Η «αναβολή απομάκρυνσης» είναι εξάμηνης διάρκειας και χρειάζεται ανανέωση.

«Η Ελλάδα δεν απελαύνει ούτε Σομαλούς, Παλαιστίνιους και πολίτες της Ερυθραίας» συνεχίζει ο κ. Συρίγος. «Ουσιαστικά όμως δεν απελαύνουμε ούτε Αφγανούς, επειδή δεν τους χορηγεί ταξιδιωτικά έγγραφα η Καμπούλ. Το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές έχουν προξενικές αρχές στην Ελλάδα αλλά επίσης δεν χορηγούν ταξιδιωτικά έγγραφα στους πολίτες τους».
Στην περίπτωση Πακιστανών και Μπανγκλαντεσιανών, ούτε οι ίδιοι ούτε το προξενείο ενδιαφέρονται να τακτοποιήσουν το ζήτημα των εγγράφων. Οι δύο χώρες έχουν εκατοντάδες εκατομμύρια πληθυσμό και δεν «χρειάζονται» τους 10.000 Πακιστανούς ή τους 2.000-5.000 Μπανγκλαντεσιανούς που έχει συλλάβει η ΕΛ.ΑΣ. όσο χρειάζονται τα εμβάσματα που θα στέλνουν στη χώρα τους αν παραμείνουν στην Ελλάδα. Αλλά και οι ίδιοι οι συλληφθέντες έχουν πληρώσει πολλά χρήματα για να έρθουν στην Ευρώπη και πρέπει να αποπληρώσουν το ποσό.
Τελικά από τις λίγες εθνικότητες που απελαύνονται πάραυτα είναι οι Αλβανοί –το 2014 απελάθηκαν 16.000.
Οι συλληφθέντες στέλνονται στα προαναχωρησιακά κέντρα, όπου κρατούνται ως 18 μήνες. «Σήμερα στα κέντρα αυτά φιλοξενούνται συνολικά 5.500 άτομα» λέει ο κ. Συρίγος. «Καμιά διακοσαριά έχουν ξεπεράσει το 18μηνο επειδή το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους δίνει αυτή τη δυνατότητα –κατά τη γνώμη μου λανθασμένα».
Στην πράξη όμως τίποτε απολύτως δεν επιτυγχάνεται με την κράτηση όλων αυτών. «Υστερα από 18 μήνες αφήνονται ελεύθεροι. Τους περισσότερους η Αστυνομία δεν τους ξανασυλλαμβάνει αν έχουν εκτίσει 18 μήνες».
«Ναι» στο 25% των αιτήσεων ασύλου


Ολοι υποβάλλουν αίτηση για άσυλο –ακόμη και οι Γεωργιανοί. «Αν το λάβουν, έχουν δικαίωμα να πάνε για τρεις μήνες ανά εξάμηνο σε χώρα Σένγκεν» –το ίδιο ισχύει για τους Σύρους που είχαν κατασκηνώσει στο Σύνταγμα τον Δεκέμβριο. Από τον Μάιο του 2013 λειτουργεί η νέα υπηρεσία ασύλου στην Ελλάδα, η οποία το 2014 επεξεργάστηκε 90.000 αιτήσεις απαντώντας θετικά στο 25% (στο παρελθόν οι θετικές απαντήσεις δεν ξεπερνούσαν το 1%). Το άσυλο παρέχει δικαίωμα εργασίας και περίθαλψης.
Ο κ. Συρίγος είχε προσπαθήσει κάποτε να εντοπίσει τους παράνομους μετανάστες μέσω των χρημάτων που στέλνουν πίσω στη χώρα τους. Δεν τα κατάφερε όμως, διότι τα χρήματα δίνονται χέρι με χέρι μέσω μεσολαβητών που κάνουν αυτή τη δουλειά.

Χωρίς αλληλεγγύη η ΕΕ
Ο ένας κοροϊδεύει και ο άλλος κάνει τα στραβά μάτια
Η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ στο Μεταναστευτικό είναι ανύπαρκτη αλλά τα τεχνάσματα που μετέρχονται για να αλληλοφορτώνουν τους παράνομους πολλά. Οι Ιταλοί, για παράδειγμα, οι οποίοι δέχθηκαν τους περισσότερους μετανάστες το 2014, οφείλουν να καταγράφουν και να δακτυλοσκοπούν καθέναν από αυτούς, βάζοντας τα στοιχεία τους σε μια πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων ώστε αν συλληφθούν σε άλλη χώρα να σταλούν πίσω στην Ιταλία. Στην πράξη οι Ιταλοί καταγράφουν όσο το δυνατόν λιγότερους.
Η Ελλάδα, η οποία δέχθηκε τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό παρανόμων το 2014, κάνει τα στραβά μάτια στα πλαστά διαβατήρια που χρησιμοποιούν αυτοί προκειμένου να περάσουν σε άλλη χώρα της ΕΕ, όπου είναι και ο τελικός προορισμός τους. Μάλιστα αυτό λειτουργεί καλύτερα όταν ο κάτοχος του πλαστού διαβατηρίου πετάει από ελληνικό περιφερειακό αεροδρόμιο σε ευρωπαϊκό επίσης περιφερειακό αεροδρόμιο (όχι πρωτεύουσας).
Ούτε καν μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας δεν υπάρχει η αλληλεγγύη των ομοιοπαθούντων. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ιταλοί συλλαμβάνουν 50 άτομα να έχουν περάσει παράνομα μέσω πλοίων από την Πάτρα και στέλνουν πίσω 100.


«Σφυρίζουμε αδιάφορα»
Εφιάλτης το «Δουβλίνο ΙΙΙ»
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος να πλημμυρίσει η Ελλάδα μετανάστες πηγάζει από την ενεργοποίηση του «Δουβλίνου ΙΙΙ», για την οποία πιέζουν ιδιαιτέρως έντονα τελευταίως η Σουηδία, η Αυστρία και η Γερμανία. Στο παρελθόν κάθε πρόσφυγας επέλεγε σε ποια χώρα θα υπέβαλλε αίτηση ασύλου, αλλά το 2003 η ΕΕ αποφάσισε ότι η αίτηση πρέπει να υποβάλλεται υποχρεωτικά στη χώρα πρώτης εισόδου στην Ευρώπη και αν κάποιος συλληφθεί σε άλλη να επιστρέφεται επί τόπου στη χώρα εισόδου. Γιατί η τότε ελληνική ηγεσία υπέγραψε τον κανονισμό «Δουβλίνο»; Ο κ. Συρίγος θεωρεί ότι «δεν είχαν αντιληφθεί τις συνέπειες. Αλλωστε τον υπέγραψαν και η Ιταλία και η Ισπανία», οι οποίες μαζί με την Ελλάδα αποτελούν τις κυριότερες πύλες εισόδου.
Για την Ελλάδα ειδικά έχουν ανασταλεί οι επιστροφές λόγω «Δουβλίνου», επειδή οι συνθήκες φιλοξενίας των προσφύγων στη χώρα μας ήταν τραγικές. Τελευταίως όμως βελτιώθηκαν, και Σουηδοί, Γερμανοί και άλλοι ρωτάνε πιεστικά πότε θα είμαστε έτοιμοι να τους πάρουμε όλους πίσω. «Εμείς προς το παρόν σφυρίζουμε αδιάφορα». Την Ελλάδα δηλαδή δεν τη συμφέρει να φτιάξει το σύστημα ασύλου επειδή όσο δεν είναι το δέον θα αναστέλλεται η εφαρμογή του «Δουβλίνου». Ο κ. Συρίγος θεωρεί απίθανο να συμφωνήσει η ΕΕ σε μια αλλαγή του «Δουβλίνου ΙΙΙ».

«Το μόνο που μπορούμε να πετύχουμε ρεαλιστικά από την ΕΕ είναι περισσότερα χρήματα, καθώς και να πιέσουν οι Βρυξέλλες το Πακιστάν και τις υπόλοιπες χώρες που αρνούνται να συνεργαστούν να πάρουν πίσω τους υπηκόους τους».

Επιστολή του κ. Αγγελου Συρίγου

Ο κ. Άγγελος Συρίγος, γενικός γραμματέας Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής στο υπουργείο Εσωτερικών, έστειλε την εξής επιστολή μετά την δημοσίευση του άρθρου:

Κύριε Διευθυντά,
Την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2015 δημοσιεύσατε στην εφημερίδα σας άρθρο για τη μεταναστευτική πολιτική υπό τον τίτλο: «Δεν γνωρίζουμε ούτε κατά προσέγγιση τους μετανάστες χωρίς χαρτιά». Σε κάποιο σημείο εμφανίζομαι να λέω αφ’ ενός ότι έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες για το άσυλο και αφ’ ετέρου ότι προτιμούμε «να σφυρίζουμε αδιάφορα» διότι δεν μας συμφέρει να φτιάξει το σύστημα ασύλου επειδή αναστέλλεται η εφαρμογή του «Δουβλίνου» για τις επιστροφές παράνομων μεταναστών. Είναι προφανές από τα συμφραζόμενα ότι η φράση εντός εισαγωγικών που μου αποδίδεται δεν είναι δική μου. Εξάλλου, απλή ανάγνωση των στοιχείων αποδεικνύει ότι οι συνθήκες για το άσυλο έχουν βελτιωθεί θεαματικά. Ενδεικτικά, το 2012 εκκρεμούσαν 80.000 αιτήσεις ασύλου. Σήμερα έχει ολοκληρωθεί η εξέταση όλων των αιτήσεων σε πρώτο βαθμό. Στον δεύτερο βαθμό εκκρεμούν 26.658 και έχει ολοκληρωθεί η εξέταση 53.314 υποθέσεων. Για το 2014 αποδόθηκε η προσφυγική ιδιότητα στο 10% των αιτούντων, στο 3.28% δόθηκε επικουρική προστασία και στο 15,64% ανθρωπιστικό καθεστώς.
Σας ευχαριστώ πολύ
Άγγελος Μ. Συρίγος, γενικός γραμματέας Πληθυσμού & Κοινωνικής Συνοχής, υπουργείο Εσωτερικών

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ