Οταν το κράτος στέλνει τα παιδιά στα ιδρύματα

Τον δρόμο για το άσυλο δείχνει η κυβέρνηση σε 44 παιδιά με αναπηρίες, τα οποία παρ’ ότι έχουν ενηλικιωθεί, μεγαλώνουν σε ανάδοχες οικογένειες. Πρόκειται για ανθρώπους που λόγω των σοβαρών νοητικών και άλλων προβλημάτων υγείας, τα οποία συνήθως συνυπάρχουν, δεν μπορούν να ανεξαρτητοποιηθούν και συνεχίζουν να ζουν με την οικογένεια που τους μεγάλωσε. Μετά το καλοκαίρι η υπεύθυνη εκ του νόμου για την προστασία των εν λόγω παιδιών διοίκηση του Κέντρου Προστασίας του Παιδιού Αττικής – «Η Μητέρα» σταμάτησε να καταβάλλει το επίδομα αναδοχής με πρόσχημα την ενηλικίωση του παιδιού. Παράλληλα, δεν εγκρίνει τη δαπάνη για την παρακολούθηση ειδικών προγραμμάτων αποκατάστασης, αναγκάζοντας τους ανάδοχους γονείς να πληρώνουν οι ίδιοι τη σχολή, η οποία έχει δίδακτρα και μάλιστα «τσιμπημένα» ελλείψει δημόσιων σχολικών δομών για παιδιά άνω των 18 ετών. Στην περίπτωση που δεν αντέχει η τσέπη τους, τους λέει ωμά: «Βάλτε το στο ίδρυμα». Και αυτό τη στιγμή που η κυβέρνηση διαρρηγνύει… τα ιμάτιά της για τη λειτουργία των εναπομεινάντων ψυχιατρικών νοσοκομείων και θέτει σε εφαρμογή σχέδιο για την κατάργηση του ασύλου το 2015.

Η σκληρή αυτή απάντηση, η οποία δείχνει έλλειψη ευαισθησίας και ανθρωπιάς –ανεπίτρεπτο για υπαλλήλους νοσοκομείων και προνοιακών φορέων –δόθηκε σε δύο ανάδοχες μητέρες ενήλικων κοριτσιών με σοβαρό πρόβλημα νοητικής υστέρησης. Η 23χρονη Ιωάννα-Μαρία έχει αναπηρία 90%, αφού πάσχει από νοητική υστέρηση, αυτισμό και επιληψία, και η 30χρονη Τίνα έχει σύνδρομο Williams. Η μητέρα του δεύτερου κοριτσιού άκουσε χειρότερα λόγια από το στόμα υπαλλήλου του Κέντρου Προστασίας του Παιδιού όταν τον ρώτησε τι θα απογίνει η κόρη της και όλα τα άλλα παιδιά αν λήξει η αναδοχή, κόψει το κράτος το επίδομα και ο γονιός για κάποιον λόγο φύγει από τη ζωή. «Δηλαδή, κυρία μου, τι εννοείτε; Οτι θα πεθάνετε εσείς και θα την πληρώνουμε εμείς; Θα μπει στο ίδρυμα» της απάντησε, αφήνοντάς τη στην κυριολεξία άναυδη.

Σύμφωνα με την κυρία Ξένια Κ., την ανάδοχη μητέρα της Ιωάννας-Μαρίας, ως τον Νοέμβριο του 2013 τα πράγματα έβαιναν ομαλά στο Κέντρο. «Από τη στιγμή όμως που ανέλαβε η νέα διοίκηση, όλα άλλαξαν προς το χειρότερο» δηλώνει.

Παλαιότερα, όπως εξηγεί στο «Βήμα», όλοι οι ανάδοχοι γονείς ανηλίκων και ενηλίκων με αναπηρίες λάμβαναν το επίδομα αναδοχής, το ποσόν του οποίου κυμαινόταν από 200 ως 800 ευρώ, ανάλογα με το πρόβλημα του παιδιού. Επίσης, όλοι οι γονείς είχαν δικαίωμα να υποβάλουν αίτημα προς το Κέντρο για να καλυφθούν κάποιες ειδικές ανάγκες των παιδιών (εργοθεραπεία, ορθοδοντική, φοίτηση σε ειδικό σχολείο κ.τ.λ.).

«Επί 20 χρόνια δεν είχα ζητήσει τίποτε, διότι η οικονομική κατάστασή μου ήταν τέτοια που δεν ήθελα. Σκεφτόμουν, ό,τι αναλογεί στην Ιωάννα-Μαρία να πηγαίνει σε άλλο παιδάκι που μεγαλώνει μέσα στο ίδρυμα και δεν έχει τη φροντίδα της κόρης μου. Τώρα όμως που τα εισοδήματά μου έγιναν «πουρμπουάρ», έκανα και εγώ αίτηση για να μπορεί η Ιωάννα-Μαρία να συνεχίσει τη φοίτησή της, η οποία λόγω των προβλημάτων της και δη του αυτισμού είναι υποχρεωτική και αναγκαία» αναφέρει.

Η κυρία Ξένια Κ. έκανε την αίτηση για δύο δοκιμαστικούς μήνες, η οποία εγκρίθηκε από την προηγούμενη διοίκηση του Κέντρου. «Ετσι, το φθινόπωρο του 2013 έκανα την κανονική αίτηση για την κάλυψη της σχολικής χρονιάς 2013-2014. Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 2013 με τον ερχομό της νέας διοίκησης δεν εγκρίθηκε καμία θεραπεία και κανένα πρόγραμμα κανενός «μεγάλου παιδιού». Ο καιρός περνούσε και τον περασμένο Ιανουάριο τηλεφώνησα να μάθω τι έχει συμβεί. Αρχικά μου είπαν ότι δεν είχε συνεδριάσει το διοικητικό συμβούλιο. Λίγες ημέρες μετά όμως μου τηλεφώνησαν και μου είπαν ότι απορρίφθηκαν οι αιτήσεις. Ολα αυτά προφορικά. Αναστατώθηκα διότι δεν μπορούσα να σταματήσω το παιδί μου από το σχολείο. Δεν μπορούσα όμως και να το πληρώνω» τονίζει.

Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει ο Γολγοθάς. Η γυναίκα προσπαθούσε να συναντηθεί με τη νέα –τότε –πρόεδρο του Κέντρου για να πάρει εξηγήσεις. Οι προσπάθειές της, όπως η ίδια καταγγέλλει, απέβησαν άκαρπες. Οι δε υπάλληλοι του ιδρύματος της πρότειναν κάθε φορά να υποβάλει νέα αίτηση προς το διοικητικό συμβούλιο για να επανεξεταστεί το ζήτημά της, κάτι το οποίο έκανε, με αποτέλεσμα να στείλει μέσα σε ένα διάστημα λίγων μηνών τέσσερις ή πέντε αιτήσεις. Ακόμη και τότε όμως αποτέλεσμα δεν υπήρξε.

«Το περίεργο είναι ότι δεν μου έδιναν κάποια απόφαση του διοικητικού συμβουλίου που να λέει ότι απορρίπτεται το αίτημά μου. Με άφηναν να τρέχω, να ελπίζω και να ταλαιπωρούμαι. Να ταλαιπωρούμαι και να τιμωρούμαι επειδή μεγάλωσα και μεγαλώνω με αγάπη ένα τόσο υπέροχο παιδί. Θύμωσα. Θεώρησα προσβλητική τη στάση τους, καταρχήν απέναντι στην Ιωάννα-Μαρία που είναι προστατευόμενο παιδί τους. Ετσι, ύστερα από πολύ τρέξιμο, επιστολές προς τα συναρμόδια υπουργεία –ακόμη και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έστειλα –χωρίς να βγάλω άκρη, υπέβαλα μήνυση κατά του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου για καταχρηστικότητα και παράβαση καθήκοντος».

Στο μεταξύ, το σχολείο του κοριτσιού παρέμενε απλήρωτο. Τον Ιούλιο του 2014 η διοίκηση του Κέντρου έστειλε έγγραφο στις ανάδοχες οικογένειες από τις οποίες ζητούσε την προσκόμιση τριών προσφορών από ειδικά σχολεία. Τους διεμήνυσαν δε ότι αν προχωρήσουν στην εγγραφή του παιδιού χωρίς την έγκριση του διοικητικού συμβουλίου, τότε το σύνολο της δαπάνης θα επιβαρύνει την ανάδοχη οικογένεια. Οι γονείς βρήκαν εν μέσω θέρους προσφορές, υπέβαλαν τον Αύγουστο την αίτησή τους, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν λάβει απάντηση.

Στο μεταξύ η διοίκηση του Κέντρου σταμάτησε από τον περασμένο Ιούλιο να καταβάλλει στα παιδιά το επίδομα αναδοχής. «Μας είπαν να κάνουμε υπομονή δύο μήνες και θα καταβληθούν τα χρήματα. Ξαφνικά, πριν από 20 ημέρες, μας τηλεφώνησαν για να μας πουν ότι επειδή στα ενήλικα παιδιά δεν προβλέπεται η αναδοχή και υπάρχει κενό στον νόμο, ο οποίος δεν εξαιρεί τα παιδιά με αναπηρία, θα δουν τι θα κάνουν. Τους ρώτησα τι πρόκειται να γίνει αν λήξει η αναδοχή. Μου απάντησαν ότι θα αναλάβω τα έξοδα του παιδιού. «Και αν δεν μπορώ;» ξαναρώτησα. «Τότε θα τη στείλετε στο ίδρυμα» ήταν η απάντηση που πήρα. Αυτή η εξέλιξη έπεσε στο κεφάλι μου σαν κεραμίδα…».

Οπως εξηγεί η κυρία Ξένια Κ., στα παιδιά «τυπικής ανάπτυξης» λήγει η αναδοχή με την ενηλικίωση. «Είναι φυσιολογικό. Τα παιδιά, μεγαλώνοντας, παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Ακόμη και σε αυτά όμως υπήρχε παλαιότερα μια υποστήριξη από το κράτος μέχρι να τελειώσουν τις σπουδές τους. Με τα άλλα παιδιά, που έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας και δεν μπορούν να ανεξαρτητοποιηθούν, τα πράγματα είναι διαφορετικά».

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το μέσο κόστος διαβίωσης ενός παιδιού με τόσο σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να φθάσει τις 1.500 ευρώ τον μήνα. Σημειωτέον ότι τα παιδιά αυτά, επειδή ακριβώς είναι υπό την προστασία του κράτους και δεν μπορούν να δοθούν για υιοθεσία (μετά τα 18 έτη λόγω ηλικίας· όταν είναι μικρότερα διότι χρειάζεται η συγκατάθεση των βιολογικών γονιών, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι εξαφανισμένοι), δεν μπορούν να ασφαλιστούν στον φορέα των ανάδοχων γονιών τους. Εχουν βιβλιάριο πρόνοιας, με ό,τι σημαίνει αυτό. Ετσι οι ανάδοχοι γονείς αν δεν έχουν βοήθεια υποχρεούνται να καλύψουν οι ίδιοι τα επιπλέον έξοδα του παιδιού, τα οποία δεν είναι λίγα, αν σκεφθεί κανείς ότι το φθηνότερο ειδικό σχολείο κοστίζει 700-800 ευρώ τον μήνα (υπάρχουν κάποια που ζητούν 18 ευρώ την ώρα) και ότι τα παιδιά αυτά πρέπει να επισκέπτονται ψυχιάτρους, εργοθεραπευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας εξαιτίας των ειδικών προβλημάτων τους.