«Ταφόπλακα» στην πρόληψη θα μπει αν εφαρμοστούν κατά γράμμα οι κατευθυντήριες οδηγίες που προτείνονται από τη Διεύθυνση Αξιολόγησης και Διασφάλισης Ποιότητας του ΕΟΠΥΥ για τη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων. Οι οδηγίες, οι οποίες βασίζονται σε αμερικανικά και βρετανικά πρωτόκολλα, δεν έχουν γίνει νόμος του κράτους.

Μπορούν ωστόσο να θεωρηθούν προάγγελος του τι πρόκειται να ακολουθήσει στο άμεσο μέλλον, αφού παρατίθενται στην υπουργική απόφαση για τα «Βραχυπρόθεσμα και Μακροπρόθεσμα Μέτρα Ελέγχου της Συνταγογράφησης και Εκτέλεσης Εργαστηριακών Εξετάσεων» που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 18 Αυγούστου 2014. Αλλωστε, όπως αναφέρεται στον πρόλογο του κειμένου που συνοδεύει την υπουργική απόφαση, «η αναγκαιότητα για υιοθέτηση «τεκμηριωμένης ιατρικής», που μάλιστα υποστηρίζεται και από τους ιατρικούς συλλόγους της χώρας, παρακίνησε τη Διεύθυνση Αξιολόγησης και Διασφάλισης Ποιότητας του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) να συλλέξει και να καταγράψει κατευθυντήριες οδηγίες που προτείνονται από διεθνώς αναγνωρισμένους φορείς με σκοπό την εφαρμογή τους και από τους έλληνες παρόχους υπηρεσιών υγείας».

Ο συντάκτης των οδηγιών παραδέχεται ότι η ύπαρξη πολλών και διαφορετικών διαγνωστικών μέσων που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη εποχή έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση του προσδόκιμου και της ποιότητας ζωής του πληθυσμού αλλά και τη σημαντική αύξηση των δαπανών για την Υγεία. Σε άλλο σημείο αναφέρει ότι «η έλλειψη συντονισμένης πολιτικής καθοδήγησης των παρόχων Υγείας έχει οδηγήσει σε γιγάντωση φαινομένων προκλητής ζήτησης διαγνωστικών εξετάσεων, με αντίστοιχη αύξηση της δαπάνης Υγείας, χωρίς ωφελιμότητα για τον ασθενή». Κοινός τόπος είναι ωστόσο ότι, αν εφαρμοστούν στην Ελλάδα ως έχουν οι κατευθυντήριες οδηγίες που προτείνονται για τη διάγνωση συγκεκριμένων παθήσεων, πρόληψη θα πάψει να υφίσταται. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας επανεξετάζει ορισμένες οδηγίες που έχουν δημοσιευθεί.

«Στοπ» σε «τεστ Παπ» και μαστογραφία
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις οδηγίες, δεν ενδείκνυται η δοκιμασία τραχηλικού επιχρίσματος κατά Παπανικολάου, το γνωστό «τεστ Παπ», σε γυναίκες μικρότερες των 21 ετών, καθώς και σε αυτές που είναι μεγαλύτερες από 65 ετών και τα αποτελέσματα των τριών προηγούμενων ελέγχων ήταν αρνητικά. Ουσιαστικά, δηλαδή, θεωρεί δεδομένο ότι πολύ νέες κοπέλες και μεγάλες σε ηλικία γυναίκες δεν έχουν σεξουαλικές επαφές. Επίσης, για τις γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών ενδείκνυται έλεγχος μία φορά την τριετία. Αντιθέτως, με τον ισχύοντα κανονισμό παροχών του ΕΟΠΥΥ, «επιτρέπεται» να κάνουν «τεστ Παπ» όλες οι γυναίκες κάθε χρόνο από την έναρξη της σεξουαλικά ενεργού ζωής για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Σε ό,τι αφορά την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, ενδείκνυται σε «γυναίκες άνω των 40 ετών μαστογραφία κάθε χρόνο και για όσο χρόνο δεν πάσχουν από βαρέα, χρόνια νοσήματα, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κ.τ.λ.». Με άλλα λόγια, όσες γυναίκες πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα δεν θα μπορούν να υποβάλλονται σε μαστογραφία.
Η δε κλινική εξέταση μαστού ενδείκνυται σε γυναίκες από την ηλικία των 20 έως την ηλικία των 40 ετών μόνο κάθε τρία χρόνια. Κάθε χρόνο μπορούν να κάνουν οι γυναίκες άνω των 40 ετών. Για τον δε υπέρηχο μαστού αναφέρεται ότι «δεν αποτελεί εργαλείο πληθυσμιακού ελέγχου (screening)». Σήμερα ο ΕΟΠΥΥ δίνει το «πράσινο φως» για τη διενέργεια μαστογραφίας σε γυναίκες ηλικίας από 40 ως 50 ετών και κάθε χρόνο σε γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών ή σε γυναίκες άνω των 35 ετών εφόσον οι τελευταίες ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Και για καρκίνο του προστάτη
Αναφορικά με την PSA με δακτυλική εξέταση (για τον καρκίνο του προστάτη) δεν δικαιολογείται εξέταση σε άνδρες ηλικίας κάτω των 40 ετών και άνω των 75 ετών. Οπως σημειώνεται, δικαιολογείται εξέταση σε όλους όσοι είναι άνω των 50 ετών και διευκρινίζεται: για τους άνδρες ηλικίας 45-50 ετών, εφόσον έχουν πατέρα ή αδελφό που έχει προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών, και σε άνδρες 40-45 ετών, εφόσον έχουν πολλούς συγγενείς που έχουν προσβληθεί από καρκίνο του προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών.
Για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη ο ΕΟΠΥΥ εγκρίνει σήμερα τεστ PSA κάθε δύο χρόνια σε άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών και κάθε χρόνο σε άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών.

Αλλα κριτήρια στις ΗΠΑ, άλλα εδώ
Το κείμενο με τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΕΟΠΥΥ έχει συνταχθεί με προχειρότητα, εκτιμούν ειδικοί επιστήμονες, καθώς είναι γενικόλογο και δεν διευκρινίζει αν αφορά πρόγραμμα πληθυσμιακού ελέγχου ή τη διενέργεια προληπτικών – διαγνωστικών εξετάσεων. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν συμπεριλαμβάνει εξετάσεις για τη διάγνωση και άλλων σοβαρών παθήσεων που σχετίζονται με την κληρονομικότητα, όπως η χοληστερόλη, ο διαβήτης και ο καρκίνος τους παχέος εντέρου.
Οπως δηλώνει προς «Το Βήμα» ο διευθυντής της Στ’ Γυναικολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ελενα Βενιζέλου» και καθηγητής Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Στόνι Μπρουγκ της Νέας Υόρκης κ. Γιώργος Φαρμακίδης, «οι ΗΠΑ έχουν διαφορετικό υγειονομικό σύστημα για την εφαρμογή των εν λόγω κατευθυντήριων οδηγιών. Οι δε οδηγίες βασίζονται σε δικά τους πληθυσμιακά και επιδημιολογικά κριτήρια. Επίσης υπάρχει νομολογία με την οποία οι οδηγίες γίνονται αποδεκτές στα δικαστήρια ως de facto. Ωστόσο υπάρχει δυνατότητα εξατομίκευσης των οδηγιών ανά ασθενή εφόσον αυτές δικαιολογούνται».
Αναφορικά με το «τεστ Παπ» η άποψη του κ. Φαρμακίδη είναι ότι η γυναίκα πρέπει να κάνει την εξέταση κάθε χρόνο από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής της.
Για τη μαστογραφία ο διευθυντής της Κλινικής Μαστού του Νοσοκομείου «Αγιος Σάββας» και Α’ αντιπρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος διευκρινίζει ότι υπάρχουν δύο ειδών εξετάσεις: οι προληπτικές και οι διαγνωστικές. Οπως επισημαίνει, «οι προληπτικές εξετάσεις ξεκινούν από τα 40 έτη και όσο η γυναίκα είναι νέα επαναλαμβάνονται κάθε ένα ή δύο χρόνια. Μετά την ηλικία των 70 ετών μπορούν να γίνονται κάθε δύο χρόνια, με απαραίτητη όμως την ετήσια κλινική εξέταση. Η διαγνωστική μαστογραφία όμως μπορεί να γίνεται όποτε αυτό κριθεί απαραίτητο από τον γιατρό».
Προσθέτει ωστόσο ότι «στον «Αγιο Σάββα» παρατηρούμε αύξηση περιστατικών καρκίνου μαστού σε γυναίκες νεαρής ηλικίας, αλλά δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το στοιχείο αυτό ισχύει για όλη την Ελλάδα διότι δεν υπάρχει ακόμη αξιόπιστο αρχείο νεοπλασιών».

Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ

«Το Υπουργείο Υγείας, συνεχίζοντας το καταστροφικό του έργο που διαλύει τη δημόσια υγεία και οδηγεί χιλιάδες πολίτες σε αποκλεισμό, για μια ακόμη φορά επιχειρεί να «βάλει τάξη» με βραχυπρόθεσμα μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα, χωρίς να κάνει προσπάθεια επιστημονικού εξορθολογισμού των σύγχρονων διαγνωστικών εξετάσεων.

Μετά την επιβολή της υπουργικής απόφασης για ελάχιστα, κατώτατα όρια για τη συνταγογράφηση γενοσήμων φαρμάκων, καθώς και πλαφόν στη δαπάνη συνταγογράφησης φαρμάκων ανά γιατρό, ειδικότητα και γεωγραφική περιοχή, το Υπουργείο Υγείας προχωράει σε περικοπές και στο τομέα των διαγνωστικών εξετάσεων κάλυψης του ΕΟΠΥΥ.

Τα αυστηρά και αυθαίρετα κριτήρια που επιβάλλει το Υπουργείο Υγείας στο σύστημα συνταγογράφησης των διαγνωστικών εξετάσεων (πχ το τεστ ΠΑΠ δε θα συνταγογραφείται για γυναίκες κάτω των 21 και άνω των 65) έχουν ως συνέπεια από τη μία, την αδυναμία των γιατρών να ασκήσουν απρόσκοπτα το ιατρικό τους έργο και ταυτόχρονα, την ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση των ασφαλισμένων, αφού πολλοί από αυτούς θα αναγκαστούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη αν δεν πληρούν τα κριτήρια.

Τέτοιου είδους πρακτικές, όταν μάλιστα λαμβάνονται βεβιασμένα και χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, όχι μόνο δεν προσφέρουν ασφαλή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αλλά θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών και της δημόσιας υγείας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να καταστήσει σαφές ότι η ορθή θεραπευτική πρακτική και η πρόληψη δε μπορούν να καθορίζονται με βάση τα λογιστικά κριτήρια που επιβάλλει η τρόικα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ