Η Task Force αλλάζει τους δήμους

Εννέα βιβλία συνθέτουν το πόρισμα της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα (Task Force) με επικεφαλής τον κ. Χορστ Ράιχενμπαχ σχετικά με την «Ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα». Πεδίο της παρέμβασης των εμπειρογνωμόνων αποτέλεσαν πέντε δήμοι της χώρας. Επελέγησαν για να λάβουν τεχνική βοήθεια ώστε να μετεξελιχθούν σε πρότυπες διοικητικές δομές με βάση το μοντέλο ανάπτυξης που έχει προδιαγραφεί από την ΕΕ για την τοπική αυτοδιοίκηση, σε συνδυασμό με τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Την ίδια ώρα οι δήμοι αναζητούν πόρους, όχι μόνο για τη στήριξη των αδύναμων πολιτών, αλλά και για επενδύσεις, καθώς έχουν υποστεί οικονομική συμπίεση από την τεράστια μείωση της κρατικής ενίσχυσης.

Στο μικροσκόπιο της Task Force τέθηκαν οι Δήμοι Θεσσαλονίκης, Πρεσπών, Σκοπέλου, Καρπενησίου και Σπάρτης. Ο καθένας εξ αυτών αντανακλά χαρακτηριστικά των δήμων σε όλη τη χώρα (ορεινοί, νησιωτικοί, αστικοί και μητροπολιτικοί, πεδινοί κ.ά.). Θα είναι οι «πιλότοι» για «μεταρρυθμίσεις» σε όλους τους ΟΤΑ με βάση τα ιδιαίτερα γνωρίσματά τους.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην οργάνωση και την προετοιμασία για τα διαρθρωτικά ταμεία 2014-2020 και στην απορρόφηση κονδυλίων για έργα. Οι εμπειρογνώμονες κατέγραψαν τα προβλήματα των δήμων σχετικά με τις συγχρηματοδοτούμενες πράξεις.

Στον Δήμο Θεσσαλονίκης διαπιστώθηκε μεταξύ άλλων ότι κάποιοι από τους ενδιάμεσους φορείς διαχείρισης δεν είχαν την αντίστοιχη εμπειρία ενώ εντοπίστηκαν καθυστερήσεις στις διαγωνιστικές διαδικασίες έργων αλλά και στα στάδια ελέγχου. Από την πλευρά του ο Δήμος Σπάρτης θεωρεί ότι υπάρχουν πολλαπλοί ελεγκτικοί μηχανισμοί, έκαστος των οποίων έχει διαφορετικές απαιτήσεις, με αποτέλεσμα να προκαλούνται πρόσθετο γραφειοκρατικό, διαχειριστικό κόστος, αβεβαιότητες και καθυστερήσεις.

Την ίδια διαπίστωση έκανε και ο Δήμος Καρπενησίου ως προς τις χρονοβόρες διαδικασίες, ενώ για τη βελτίωση της συνεργασίας με διαχειριστικές αρχές προτείνεται ο ορισμός ενός υπευθύνου ανά έργο. Ο Δήμος Σκοπέλου, πέρα από την υποστελέχωσή του, θεωρεί κρίσιμο το ότι οι δυσκολίες προσπελασιμότητας δυσχεραίνουν την πρόσβασή του στις συγχρηματοδοτούμενες πράξεις. Ειδικά προβλήματα στις επιβλέψεις και παραλαβές έργων επισημαίνεται ότι αντιμετωπίζει ο Δήμος Πρεσπών, λόγω εξάρτησης από τον Δήμο Φλώρινας.

Οι εμπειρογνώμονες της Ομάδας Δράσης αναδεικνύουν τις προτάσεις για: μείωση γραφειοκρατίας και όγκου προαπαιτούμενων μιας χρηματοδοτούμενης πράξης, βελτίωση συνεργασίας και επικοινωνίας με τις διαχειριστικές αρχές, μείωση των πολλαπλών εξωτερικών εγκρίσεων και ελέγχων, ενίσχυση της στελέχωσης υπηρεσιών, κυρίως στους Δήμους Σκοπέλου και Πρεσπών, απλοποίηση διαδικασιών μέσω προτυποποίησής τους και ύπαρξη οδηγών εφαρμογής.

Ως προς την οργάνωση των δήμων οι εμπειρογνώμονες της Task Force επισημαίνουν ότι ο Δήμος Σκοπέλου έχει οργανόγραμμα που βασίζεται στις παραδοσιακές δομές των δήμων. Εχει έλλειψη ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, γεωγραφική διασπορά δομών, προβλήματα λειτουργίας, έλλειψη υπαλλήλων. Επίσης ο νησιωτικός χαρακτήρας του δήμου τού επιβάλλει την ελαστικοποίηση των δομών και τη διασύνδεσή τους ή την υπεργολαβική ανάθεσή τους σε ανώτερες ιεραρχικές δομές ή άλλους δήμους.

Επίσης, για τον Δήμο Πρεσπών τονίζεται ότι το γεωγραφικό μέγεθός του είναι δυσανάλογο με τον αριθμό των (επτά) εργαζομένων. Ο Δήμος Καρπενησίου αναδιάρθρωσε τις δομές του και, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, γίνεται φανερό ότι προχώρησε σε μείωση δομών έτσι ώστε αυτές να ανταποκριθούν στις ανάγκες. Η αλλαγή του οργανογράμματος έγινε με βάση τις εκροές του δήμου.

Οσον αφορά τον Δήμο Θεσσαλονίκης, τονίζεται ότι τα τελευταία δύο χρόνια έκανε σημαντικές προσπάθειες επανασχεδιασμού των δομών. Εχει συστήσει ομάδα που διερευνά βελτιώσεις. Παρέχει διοικητική υποστήριξη στους όμορους δήμους, κάτι που είναι επιπρόσθετο βάρος και απαιτεί δομές οι οποίες δεν είναι αντίστοιχες του μεγέθους του. Αυτό όμως δίνει την ευκαιρία, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, να σχεδιάζει καλύτερα τις παρεμβάσεις του επειδή έτσι γνωρίζει τα όρια συνδιαλλαγών του με δήμους. Ο Δήμος έχει προτάσεις για αναδιάρθρωση δομών και ανακατανομή προσωπικού, αλλά εντοπίζονται και προβλήματα με βάση το νέο πρότυπο οργάνωσης που εισάγει η Task Force. Με την εφαρμογή του νέου προτύπου θα έχει 16 διευθύνσεις από 21 που είναι σήμερα και 95-100 από 118 τμήματα (μείωση δομών κατά 20%).

Ηδη τον Μάρτιο του 2014, στην 6η Εκθεση Δραστηριοτήτων της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα, υπήρξε εκτενής αναφορά στην πρωτοβουλία με επίκεντρο τους δήμους που θα λειτουργήσουν ως πρότυπα. Οπως υπογραμμιζόταν στην έκθεση, «για να στηρίξει την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπογράψει συμφωνία με την Αναπτυξιακή Εταιρεία του Ομοσπονδιακού Γερμανικού Υπουργείου Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (GIZ) για την εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος σε ένα επιλεγμένο σύνολο δήμων της χώρας «σχετικά με τη διερεύνηση ειδικών πτυχών των μεταρρυθμίσεων, όπως ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, η αξιολόγηση των δομών και του προσωπικού και η οικονομική διαχείριση». Το πιλοτικό σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή τον Δεκέμβριο του 2013 με διάρκεια ως τον Ιούλιο του 2014.