Ολες οι αλλαγές στο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό

Ενα βήμα πίσω κάνει το υπουργείο Οικονομικών στο σχέδιο νόμου που αφορά τη διαχείριση του αιγιαλού και των παραλιών της χώρας. Μετά τα κύματα οργής, τις κινητοποιήσεις πολιτών και τη θύελλα αντιδράσεων από περιβαλλοντικές οργανώσεις, νομικούς, ακόμη και βουλευτές της κυβέρνησης, τα στελέχη της αρμόδιας Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας ξαναχτένισαν το κείμενο του νομοσχεδίου και προχώρησαν σε σημαντικές αλλαγές. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», επαναφέρουν ως μέγιστο όριο παραχώρησης χρήσης αιγιαλού τα 500 τ.μ. και τίθεται υποχρεωτική ζώνη παραλίας 15 μέτρων. Τα παραχωρούμενα τμήματα δεν θα μπορούν να υπερβαίνουν το 50% της παραλίας ώστε να διασφαλίζεται η ανεμπόδιστη πρόσβαση των πολιτών στη θάλασσα. Επίσης από τη διάταξη που αφορούσε τη νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών εξαφανίζεται η λέξη «νομιμοποίηση» και αντικαθίσταται από τη λέξη «αδειοδότηση», ενώ αλλάζει και η ημερομηνία κατασκευής των κτισμάτων τα οποία θα μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση.

Ειδικότερα στο κείμενο που είχε τεθεί σε διαβούλευση στις 17 Απριλίου –προκειμένου να αντικαταστήσει τον Ν. 2971/01 και τις τροποποιήσεις του –περιλαμβάνονταν διατάξεις για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων τα οποία μπορούσαν να έχουν χτιστεί ως την έναρξη ισχύος του νέου νόμου. Επειτα από διαβούλευση με υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), τελικά θα μπορούν να αδειοδοτηθούν… εκ των υστέρων αυθαίρετες κατασκευές οι οποίες είχαν κατασκευαστεί ως τις 28.7.2011, ημερομηνία η οποία θεωρείται από το ΥΠΕΚΑ «κόκκινη γραμμή».

Το συγκεκριμένο χρονικό όριο έχει χρησιμοποιηθεί και στους δύο τελευταίους νόμους για τα αυθαίρετα –δηλαδή, στον 4014/11, ο οποίος ωστόσο κρίθηκε αντισυνταγματικός από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), και στον 4178/2013, ο οποίος έχει επίσης προσβληθεί και θα ελεγχθεί ως προς τη συνταγματικότητά του. Ωστόσο το ΣτΕ δέχεται οριστική εξαίρεση αυθαιρέτου από την κατεδάφιση ως τις 31.1.1983, ημερομηνία που είχε οριστεί από τον οικιστικό νόμο Τρίτση (1337/1983).

Και αυτό δεν είναι το μόνο ζήτημα που προκύπτει ως προς τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Η νομολογία του ΣτΕ τάσσεται κατά της αλλοίωσης του αιγιαλού, με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση που εξυπηρετείται υπέρτατο δημόσιο συμφέρον. Για τον λόγο αυτόν σε κανέναν νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων κτισμάτωνως σήμερα δεν μπορούσε να υπαχθούν αυθαίρετα στον αιγιαλό.

Τον σκόπελο αυτόν, όπως υποστηρίζουν παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, μπορεί να τον προσπεράσουν. Με τη νέα ρύθμιση θα νομιμοποιούνται κατασκευές οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν λάβει νόμιμη άδεια –όπως εγκαταστάσεις δημόσιες και ιδιωτικές που εξυπηρετούν δημόσιους, κοινωφελείς, ερευνητικούς ή επιχειρηματικούς σκοπούς –αλλά δεν το είχαν κάνει. Δηλαδή, όπως λένε οι ίδιοι, πρόκειται για νόμιμες χρήσεις στη ζώνη του αιγιαλού και δεν αφορά νομιμοποίηση αυθαίρετων κατοικιών, εστιατορίων ή τμημάτων ξενοδοχειακών μονάδων.

Οι αυθαιρετούχοι θα έχουν προθεσμία ενός έτους για να «τακτοποιήσουν» τις συγκεκριμένες αυθαίρετες κατασκευές. Οσοι δεν το πράξουν θα υποστούν τις κυρώσεις του νόμου καθώς από αυτό το καλοκαίρι ξεκινά η ηλεκτρονική παρακολούθηση όλων των ακτών της χώρας. Το υπουργείο αναμένεται να προχωρήσει σε σύμβαση με εταιρεία δορυφορικής παρακολούθησης προκειμένου να εντοπίζει τους παραβάτες. Πέρυσι αντίστοιχο πρόγραμμα είχε λειτουργήσει πιλοτικά σε πέντε περιοχές της χώρας όπου καταγράφηκαν αυθαιρεσίες και επιβλήθηκαν πρόστιμα.

Πέρα από την «τακτοποίηση» αυθαίρετων κατασκευών στον αιγιαλό, κύριος στόχος των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι η οριοθέτηση του αιγιαλού της χώρας η οποία θα γίνει βάσει των υπόβαθρων της εταιρείας Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση ΑΕ. Ως σήμερα έχει οριοθετηθεί αποσπασματικά 8%-10% της συνολικής ζώνης αιγιαλού της χώρας, αν και η προκαταρκτική χάραξη είχε ολοκληρωθεί ήδη από το 2008, αλλά δεν αξιοποιήθηκε ποτέ. Οπως εκτιμούν υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, η οριοθέτηση του αιγιαλού όλης της χώρας μπορεί να ολοκληρωθεί σε διάστημα ενός έτους.

Το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και θα είναι έτοιμο ως το τέλος Ιουνίου προκειμένου να εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή.

Την «τακτοποίηση» της περιουσίας πολιτών, οι οποίοι βρίσκονται εδώ και χρόνια στον «αέρα», καθώς έχτισαν στην παραλία με ευθύνη της Διοίκησης, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 5, «η ζώνη παραλίας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τη ρυμοτομική γραμμή εγκεκριμένου σχεδίου πόλης ή τη διαμορφωμένη γραμμή δόμησης». Με τη ρύθμιση αυτή νομιμοποιούνται ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα στη Λούτσα, σε περιοχές της Ζακύνθου, του Πειραιά κ.α., όπου είχε γίνει επέκταση του σχεδίου πόλεως χωρίς χάραξη αιγιαλού και καθορισμό γραμμής παραλίας, με συνέπεια πολλές ιδιοκτησίες να είναι πλέον αυθαίρετες.

Στο νομοσχέδιο προστίθεται διάταξη η οποία προβλέπει ζώνη παραλίας 100 μέτρων στις περιοχές που περιλαμβάνονται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura και στους υγρότοπους διεθνούς σημασίας Ramsar. Γενικότερα, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, θεσμοθετείται υποχρεωτική ζώνη παραλίας πλάτους 15 μέτρων και όχι 10 μέτρων, όπως προβλεπόταν στην προηγούμενη μορφή του νομοσχεδίου. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, με τη χάραξη του αιγιαλού χαράσσεται συνήθως (δεν ήταν υποχρεωτικό) παραλία ως 10 μέτρα και όχι περισσότερα, διότι έτσι το Δημόσιο δεν είναι υποχρεωμένο να καταβάλει αποζημίωση. Γενικότερα η ζώνη παραλίας δεν θα μπορεί, σύμφωνα με το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου, να υπερβαίνει σε πλάτος τα 100 μέτρα.

Πάντως είναι αξιοσημείωτο ότι πριν από την έγκριση ή επέκταση σχεδίου πόλης, την εκποίηση ή παραχώρηση δημοσίου κτήματος, την εκτέλεση λιμενικών, βιομηχανικών, τουριστικών και συγκοινωνιακών έργων, την έκδοση άδειας για εκτέλεση οικοδομικών εργασιών σε ακίνητα που απέχουν ως 100 μέτρα από την οριογραμμή του αιγιαλού απαιτείται να κρίνει αρμόδια επιτροπή, η οποία θα συγκροτηθεί στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, επί της ανάγκης καθορισμού ζώνης παραλίας.

Επίσης μέχρι στιγμής παραμένει στο νομοσχέδιο ρύθμιση η οποία προβλέπει ότι ακίνητα τα οποία έχουν χάσει την αρτιότητά τους, καθώς τμήμα τους εμπίπτει στη ζώνη παραλίας, κατά παρέκκλιση θα θεωρούνται άρτια αν το εμβαδόν που απομένει υπερβαίνει το 80% του απαιτούμενου από τον νόμο.

Στο αρχικό κείμενο του σχεδίου νόμου, το οποίο είχε τεθεί σε διαβούλευση, γινόταν περιοριστική απαρίθμηση των λιμνών και των ποταμών με όχθη και παρόχθια ζώνη που πρέπει να προστατεύονται. Ετσι οι λίμνες Στυμφαλία, Μητρικού, Κουμουνδούρου, Ισμαρίδα, του Καϊάφα, της Βουλκαρίας και οι τεχνητές λίμνες Πλαστήρα, Θησαυρού και Μαραθώνα έμεναν χωρίς… όχθη και παρόχθια ζώνη. Το ίδιο και ποταμοί όπως ο Εβρος , ο Ευρώτας, ο Λούρος, ο Πηνειός Πελοποννήσου, ο βοιωτικός Κηφισός, ο Ασωπός. Τελικά, σύμφωνα με πληροφορίες, στη συγκεκριμένη διάταξη που αναφέρεται στην κυριότητα και τον προορισμό παρόχθιας ζώνης και παλιάς όχθης θα γίνεται παραπομπή στον νόμο 4258/2014 για τα υδατορέματα ώστε ό,τι δεν προσδιορίζεται ως ρέμα να έχει όχθη και παρόχθια ζώνη.

Οι έντονες αντιρρήσεις που αφορούσαν τη διάταξη για την επιχωμάτωση θαλάσσιου χώρου ήταν καταλυτικές. Τελικά, σύμφωνα με στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, καταργείται η συγκεκριμένη διάταξη η οποία αναφερόταν σε επιχωμάτωση πέντε τετραγωνικών μέτρων θαλάσσης ανά κλίνη για την εξυπηρέτηση τουριστικών επενδύσεων που έχουν ενταχθεί στο θεσμικό πλαίσιο των Στρατηγικών Επενδύσεων ή για τις οποίες έχει εγκριθεί ΕΣΧΑ∆Α ή ΕΣΧΑΣΕ (τα fast track Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων και Στρατηγικών Επενδύσεων). Προστίθεται όμως εδάφιο το οποίο προβλέπει ότι έπειτα από αίτηση του Δημοσίου ή ξενοδοχειακών επιχειρήσεων θα επιτρέπεται η προσάμμωση αιγιαλών για την αποκατάσταση, καθώς και την ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της πρότερης κατάστασής τους.