Τα λούνα παρκ της «αρπαχτής» και τα παιχνίδια του θανάτου

Μέσα σε μια στιγμή την προηγούμενη Κυριακή, του Θωμά, οι ξένοιαστες στιγμές χαράς και παιχνιδιού στα λούνα παρκ πνίγηκαν μες στην καχυποψία, στις έρευνες και στις κατηγορίες. Μια πρωτοφανής οικογενειακή τραγωδία, ο χαμός ενός 13χρονου αγοριού και ο σοβαρός τραυματισμός της 9χρονης αδελφής του στο Ελληνικό, δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο. Η στάση πάντως των αρμόδιων Aρχών τις ημέρες που ακολούθησαν περισσότερο εξόργισε και προβλημάτισε παρά έδωσε σαφείς απαντήσεις όχι μόνο για τις ευθύνες αλλά και για την ασφάλεια στους χώρους όπου παίζουν τα παιδιά μας. Ιδιαίτερα τώρα που ανοίγει ο καιρός και τα περιοδεύοντα λούνα παρκ θα γυρίζουν την Ελλάδα για να διασκεδάσουν μικρούς και μεγάλους, η αγωνία όλων επιτείνεται.

Η περίπτωση του «πειρατικού» λούνα παρκ που στήθηκε χωρίς καμία άδεια στο πάρκο του Ελληνικού φαίνεται, δυστυχώς, ότι δεν είναι μοναδική. Μόλις λίγες ημέρες μετά το τραγικό συμβάν η Ασφάλεια Θεσσαλονίκης διέλυσε πενταμελή σπείρα, η οποία χρησιμοποιώντας πλαστά δικαιολογητικά έστησε 36 περιοδεύοντα λούνα παρκ σε ισάριθμους δήμους. Μπροστά στο πλήθος καταγγελιών και δημοσιευμάτων, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Γιάννης Μιχελάκης ζήτησε από τους δήμους της χώρας επανέλεγχο όλων των αδειών που έχουν δοθεί και διενέργεια αυτοψίας σε όλους τους χώρους προκειμένου να διαπιστωθεί η καταλληλότητα ή μη των εγκαταστάσεων. Αντίστοιχα και η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου παρήγγειλε από τις Εισαγγελίες Πρωτοδικών τη διενέργεια ελέγχων «στους χώρους ψυχαγωγικών παιδιών (λούνα παρκ, πίστες αυτοκινητιδίων, τσίρκων) και άλλων δραστηριοτήτων».

Αδειες, περιοδείες και «πειρατείες»

Την ίδια στιγμή επαγγελματίες του χώρου καταγγέλλουν στο «Βήμα» ότι, με ανοχή όχι μόνο των δημοτικών Αρχών αλλά και του υπουργείου Ανάπτυξης, ξένα –κυρίως ιταλικά και τσεχικά –λούνα παρκ, δίχως κανένα έγγραφο ή πιστοποίηση, λυμαίνονται τον χώρο των περιοδευόντων ψυχαγωγικών πάρκων τα τελευταία 20 χρόνια. Ειδικά στις περιπτώσεις των νησιών μας, φορτηγά με ξένες πινακίδες ταξιδεύουν μεταφέροντας ανενόχλητα μηχανολογικό εξοπλισμό δίχως αυτός να έχει περάσει από ετήσιο έλεγχο τύπου ΚΤΕΟ, όπως υποχρεούνται οι έλληνες επαγγελματίες, ή να διαθέτουν τα απαραίτητα παραστατικά μεταφοράς από την Εφορία.

Σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα 12/2005, είτε μόνιμο είναι ένα πάρκο ψυχαγωγικών παιχνιδιών είτε περιοδεύον, απαιτείται άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας, η οποία χορηγείται βάσει προϋποθέσεων από τον δήμο στα όρια του οποίου πρόκειται να λειτουργήσει. Επίσης, ως πλανόδιο ορίζεται το λούνα παρκ η λειτουργία του οποίου σε έναν συγκεκριμένο χώρο δεν υπερβαίνει τους δύο συνεχόμενους μήνες, αλλιώς θεωρείται μόνιμο.

Επομένως ο ισχυρισμός του δημάρχου Ελληνικού – Αργυρούπολης κ. Χρήστου Κορτζίδη πως «θεωρούσαμε ότι δεν είναι μόνιμη η εγκατάσταση αλλά προσωρινή και ότι ως τέτοια δεν χρειαζόταν άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας από τον δήμο» είναι έωλος όχι μόνο από μία, αλλά από δύο πλευρές, καθώς αυτό φαίνεται πως λειτουργούσε ανενόχλητα για ένα ολόκληρο εξάμηνο. Την ίδια στιγμή πολλοί δήμοι της Αττικής αλλά και ολόκληρης της χώρας έχουν αναρτημένες στις ιστοσελίδες τους τις προϋποθέσεις έγκρισης της άδειας, καθώς, όπως φαίνεται, έχουν καταφέρει να ξεμπερδέψουν «το πολυδαίδαλο νομοθετικό πλαίσιο» στο οποίο κόλλησε η δημοτική Αρχή, η στάση της οποίας μετά το δυσάρεστο συμβάν έχει ξεσηκώσει πλήθος ερωτημάτων και επικρίσεων.

Ανάμεσα στα άνω των 14 δικαιολογητικών που απαιτούνται για την άδεια περιλαμβάνονται βεβαιώσεις μηχανολόγου μηχανικού για την καλή εγκατάσταση και λειτουργία των παιχνιδιών, ηλεκτρολόγου μηχανικού για την ασφάλεια των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και χημικού μηχανικού για την επικινδυνότητα τυχόν χρησιμοποιούμενων αερίων ή άλλων υλών. Επίσης, για παιχνίδια που περιλαμβάνουν πτήση ή ανύψωση απαιτούνται βεβαιώσεις από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ότι αυτά δεν αντίκεινται στους οικείους κανονισμούς, καθώς και από τη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ για την ύπαρξη ή μη ασφαλών εγκαταστάσεων στην περιοχή.

Αυστηρές προϋποθέσεις, πολλές αυθαιρεσίες

Στην περίπτωση δε των μόνιμων εγκαταστάσεων απαιτούνται ακόμη κατόψεις των χώρων και του προορισμού τους από διπλωματούχο μηχανικό, βεβαίωση κυκλοφοριακής σύνδεσης, έγκριση της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων και βεβαίωση της πολεοδομικής υπηρεσίας ότι απέχουν τουλάχιστον 150 μέτρα από χώρους που απαιτούν ειδική –ακουστική ή άλλη –προστασία.

«Οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος είναι αυστηρότερες από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Σάββας Δακανάλης, ιδιοκτήτης λούνα παρκ με οικογενειακή παράδοση άνω των 50 ετών στα ψυχαγωγικά πάρκα και μέλος του οικείου σωματείου. Οπως αναφέρει, παρά τις αναρίθμητες αυθαιρεσίες, τα ποσοστά των ατυχημάτων στη χώρα μας είναι χαμηλότερα από την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ από το 1971 ως σήμερα έχουν σημειωθεί μόνο τρία σοβαρά ατυχήματα.

«Με τόσους τυχοδιώκτες, όπως αυτοί που έστησαν τον απαράδεκτο χώρο στο Ελληνικό και οι οποίοι γύριζαν χωρίς καμία άδεια όλη την Ελλάδα, είμαστε τυχεροί που δεν έχουν συμβεί περισσότερα θανατηφόρα ατυχήματα. Δεν λείπουν βέβαια και οι περιπτώσεις που οι άδειες δίδονται μέσω γνωστών ή ακόμα και οι αρμόδιες επιτροπές των δήμων κάνουν τα στραβά μάτια» λέει στο «Βήμα». Με κύριο μέλημά του την ασφάλεια στους χώρους όπου δραστηριοποιείται, έχει επιλέξει μια ομάδα μηχανικών από το εξωτερικό με ειδίκευση στον τομέα των λεγόμενων «amusement parks» για να ελέγχει και να βεβαιώνει την ασφαλή λειτουργία των παιχνιδιών του.

Ως νέος επιχειρηματίας, οραματίζεται η χώρα μας να φτάσει, αν και είναι πολύ πίσω, στο επίπεδο των πάρκων που λειτουργούν στην υπόλοιπη Ευρώπη και αποτελούν σημεία αναφοράς για την οικογένεια. Η δράση όμως κερδοσκόπων στον χώρο, εκτός του ότι θέτει σε κίνδυνο τις ζωές παιδιών και ενηλίκων, εκθέτει μοιραία και τους καλούς επαγγελματίες. Οπως επισημαίνει, «γνωρίζω πολλούς σοβαρούς συναδέλφους που αγανακτισμένοι και μετά το τραγικό περιστατικό έχουν βάλει πωλητήριο στα παιχνίδια τους. Αντί να πηγαίνουμε μπροστά, πάμε πίσω».

Επιθεώρηση με κενά

Ποιος είναι όμως αρμόδιος για τον έλεγχο της ασφαλούς λειτουργίας των λούνα παρκ; Επειτα από πρόσκληση της δημοτικής Αρχής, η Πρωτοβάθμια Επιτροπή Επιθεώρησης Κινηματοθεάτρων, η οποία αποτελείται από δύο εκπροσώπους του δήμου (που ορίζονται πρόεδρος και γραμματέας) και εκπρόσωπο της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας, της Πολεοδομίας, του Υγειονομικού και της Διεύθυνσης Ανάπτυξης, διενεργεί επιτόπια επιθεώρηση. Εν συνεχεία, γνωμοδοτεί για την ασφαλή ή μη λειτουργία των εγκαταστάσεων, προκειμένου ο δήμος να εγκρίνει ή να απορρίψει τη χορήγηση άδειας.

Οπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Γεώργιος Ζούνης, επικεφαλής της Διεύθυνσης Εμπορίου του Δήμου Αθηναίων, στην περίπτωση των μόνιμων εγκαταστάσεων το Πρωτοβάθμιο Συμβούλιο επανέρχεται για έλεγχο μόλις παρέλθει το χρονικό διάστημα ισχύος της άδειας που έχει χορηγηθεί. «Στην περίπτωση των περιοδευόντων λούνα παρκ, η Επιτροπή περνάει μόνο μία φορά για να επιθεωρήσει τα παιχνίδια και τον χώρο, προτού η εγκατάσταση τεθεί σε λειτουργία, ώστε να συντάξει τη γνωμοδότησή της».

Πόσο πιθανό είναι όμως, δεδομένων των ρυθμών με τους οποίους κινείται η ελληνική δημόσια διοίκηση, η Επιτροπή να προλάβει να ελέγξει τα δύο-τρία παιχνίδια που στήνονται για λίγες ώρες σε ένα πανηγύρι ή ένα καρουζέλ και δύο φουσκωτές πισίνες που βρίσκονται για δύο ημέρες στο ένα νησί και για τρεις στο άλλο; Γνωρίζοντας ότι κάθε χρόνο από την άνοιξη και για όλο το καλοκαίρι η ελληνική ύπαιθρος βρίθει εορτών και πανηγύρεων, η ανάγκη να προστατευθούν παιδιά και γονείς από αεριτζήδες που με μόνο σκοπό το κέρδος δεν διστάζουν να θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές γίνεται επιτακτική.

Ο δήμος υπεύθυνος για τον έλεγχο

Αυτό δεν σημαίνει φυσικά πως από τον νόμο δεν ορίζεται αρμόδια Αρχή για τον έλεγχο της τήρησης ή μη των προϋποθέσεων της άδειας, την ανάκλησή της ή ακόμη και τη σφράγιση της επιχείρησης αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Οσο και αν ο δήμαρχος Ελληνικού θέλησε να διασπείρει τις ευθύνες, ο νόμος 3463/2006 ορίζει, όπως εξηγεί η εγκύκλιος 51/2006 του υπουργείου Εσωτερικών, ότι «η αρμοδιότητα για ανάκληση και οριστική αφαίρεση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ενός καταστήματος ανήκει στη δημαρχιακή επιτροπή».

Οσο για το κλείσιμο των επιχειρήσεων που λειτουργούν χωρίς άδεια, ο δήμαρχος ορίζεται πλέον ρητά ως το αρμόδιο όργανο που δίνει εντολή σφράγισης μέσα σε προθεσμία 15 ημερών αφότου διαπιστωθεί η σχετική παράβαση. Η παράβαση των διατάξεων του νόμου από τα αιρετά όργανα που έχουν ορισθεί ως αρμόδια «αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα και παράβαση καθήκοντος και τιμωρείται κατά τις σχετικές διατάξεις περί πειθαρχικής ευθύνης καθώς και κατά το άρθρο 259 του Ποινικού Κώδικα».

Με αυτό το δεδομένο, ο γενικός γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης κάλεσε τον δήμαρχο Αργυρούπολης – Ελληνικού να απολογηθεί γραπτώς για το πειθαρχικό παράπτωμα της παράβασης καθήκοντος από δόλο ή βαριά αμέλεια, διότι εκμίσθωσε την έκταση στο λούνα παρκ χωρίς άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας και χωρίς να έχει κατατεθεί φάκελος που να αναφέρεται στα μέτρα ασφαλείας. Επίσης, διότι ενώ γνώριζε την εγκατάσταση, επέτρεψε τη λειτουργία στον συγκεκριμένο χώρο και κατά τα έτη 2011 και 2012 με άδειες εκμίσθωσης, χωρίς να έχει εκδοθεί άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας. Τέλος, καλείται και διότι δεν μερίμνησε για την παύση της λειτουργίας του λούνα παρκ, ενώ το συμβόλαιο εκμίσθωσης είχε λήξει από τον Φεβρουάριο 2014. Οσο και αν οι δήμοι δεν έχουν πλέον αστυνομικούς ή ακόμη και αν τα «βάρη» του ελέγχου είναι «δυσβάστακτα» με βάση τις υπηρεσίες που διαθέτουν, δεν παύει να έχουν πρώτιστο θέμα τη διαφύλαξη της ανθρώπινης ζωής.