Κινητή τηλεφωνία, έξυπνα τηλέφωνα, υπολογιστές tablet, ασύρματα δίκτυα. Σύγχρονες τεχνολογίες που έχουν εισβάλει ραγδαία στη ζωή μας, διευκολύνοντας την καθημερινότητα στο σπίτι, στο γραφείο, στο μάθημα, ακόμη και στο παιχνίδι. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ερευνητών του ευρωπαϊκού προγράμματος SEAWIND, αναμένεται οι χρήστες των έξυπνων συσκευών στον πλανήτη να έχουν φθάσει στο τέλος του 2015 τα 2 δισεκατομμύρια. Ως αποτέλεσμα, η καθημερινή μας έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αυξάνεται συνεχώς, γεγονός το οποίο εντείνει την ανησυχία για πιθανές συνέπειες στην υγεία από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία διαφόρων εντάσεων και συχνοτήτων.
Η διεθνής αναγνώριση ότι η γνώση σχετικά με τις επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον άνθρωπο δεν είναι πλήρης έχει οδηγήσει στη θέσπιση ορίων έκθεσης του κοινού. «Τα όρια που έχει θεσπίσει η Βουλή των Ελλήνων είναι αυστηρότερα από αυτά που έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το ρυθμιστικό πλαίσιο έχει διαμορφωθεί από το 1999, τροποποιούμενο ανά διαστήματα» αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), ρυθμιστικής αρχής για την ασφάλεια των ακτινοβολιών, δρ Χρήστος Χουσιάδας. Παρ’ όλα αυτά, τα ποσοστά ακτινοφοβίας, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, είναι στη χώρα μας –μαζί με τη γειτονική Ιταλία –τα υψηλότερα στην Ευρώπη, με το 81% των πολιτών να δηλώνουν αρκετά έως πολύ ανήσυχοι.
«Τακτοποίηση» αυθαίρετων κεραιών


Αποδέκτης αυτής της ανησυχίας γίνεται ο Συνήγορος του Πολίτη, στον οποίο έχουν φθάσει από την αρχή της λειτουργίας του 411 αναφορές μεμονωμένων πολιτών και εκπροσώπων ολόκληρων γειτονιών, συλλόγων γονέων και φορέων σχετικά με τους σταθμούς βάσης κινητής τηλεφωνίας. «Οι περισσότερες κεραίες για τις οποίες κατατέθηκαν αναφορές εγκαταστάθηκαν και λειτούργησαν χωρίς να τηρείται η νόμιμη και σύμφωνη με τη νομολογία των δικαστηρίων διαδικασία για την εγκατάσταση και λειτουργία των κεραιών» λέει στο «Βήμα» ο Βοηθός Συνήγορος κ. Ιωάννης Σαγιάς, υπεύθυνος του κύκλου «Ποιότητα Ζωής».
Επισημαίνει μάλιστα πως «σε αρκετές περιπτώσεις έγινε από τις εταιρείες προσπάθεια απόκρυψης των κεραιών, είτε με την τοποθέτηση πίσω από διαφημιστικές πινακίδες είτε ακόμη σε «καμινάδες», συχνά δε και με παράνομη ηλεκτροδότησή τους». Οπως αναφέρει, το τελευταίο διάστημα έχει θεσμοθετηθεί σειρά νομοθετημάτων που έχουν ως αποτέλεσμα την «τακτοποίηση» μη νομίμως τοποθετημένων κεραιών κινητής τηλεφωνίας, θέτοντας εμπόδια στις προσπάθειες απομάκρυνσής τους, καθώς αυτές θεωρούνται «νομίμως λειτουργούσες για το κρίσιμο χρονικό διάστημα».
Τα γκρίζα σημεία παραμένουν


Την ίδια στιγμή η έρευνα για τις επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στη δημόσια υγεία χαρακτηρίζονται από στασιμότητα. Τα συμπεράσματα της γνώμης της επιτροπής SCENIHR της Ευρωπαϊκής Ενωσης που παρουσιάστηκαν την περασμένη εβδομάδα σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η ΕΕΑΕ και η Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας συγκλίνουν σε αυτό. «Η μόνη σχέση που επαναβεβαιώθηκε, κι αυτή παραμένει στατιστική και όχι σχέση αιτίας-αποτελέσματος, είναι αυτή μεταξύ μιας έκθεσης της τάξεως των 0,3-0,4 μΤ και της παιδικής λευχαιμίας. Μελέτες εκτιμούν μάλιστα ότι η καθημερινή έκθεση σε αυτές τις χαμηλές συχνότητες διπλασιάζει τον κίνδυνο» επισημαίνει ο πρόεδρος της ομάδας εργασίας της SCENIHR κ. Θεόδωρος Σαμαράς, αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ. Επίσης υπάρχει συναίνεση ότι η έκθεση σε πεδία ραδιοσυχνοτήτων δεν προκαλεί προβλήματα αναπαραγωγής και ανάπτυξης, εφόσον τηρούνται τα όρια.
Οσον αφορά τα κινητά τηλέφωνα, η ακτινοβολία που εκπέμπουν αναβαθμίστηκε το 2011 από τον Διεθνή Οργανισμό Ερευνας για τον Καρκίνο σε ενδεχομένως καρκινογόνο παράγοντα (κατηγορία 2Β), ως αποτέλεσμα ερευνών που έδειχναν ότι η χρήση κινητού αυξάνει έξι φορές τον κίνδυνο εμφάνισης γλοιώματος, μιας μορφής όγκου του εγκεφάλου. Οι νεότερες μελέτες όμως δεν επιβεβαίωσαν αυτή τη σχέση, με αποτέλεσμα στην επιστημονική κοινότητα η εκτίμηση αυτή να έχει σε έναν βαθμό αποδυναμωθεί. Επίσης, μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται σύνδεση της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία με νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως το Αλτσχάιμερ, όμως η περαιτέρω έρευνα βρίσκεται σε υψηλή προτεραιότητα.
Πώς θα περιορίσουμε τους κινδύνους στο σπίτι
«Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει τεχνολογία με μηδενικό ρίσκο. Το πόσο ρίσκο είμαστε διατεθειμένοι να ανεχθούμε για να διευκολυνθούμε πρακτικά είναι δική μας απόφαση» σχολιάζει στο «Βήμα» ο δρ Σαμαράς, σχετικά με τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητά μας. «Ως επιστήμονας που εκτιμώ τον κίνδυνο, με κριτήρια σαφή και αυστηρά, δεν μπορώ να μιλήσω για επικινδυνότητα. Ως πατέρας, από την άλλη, μπορώ να κάνω διαχείριση του όποιου κινδύνου λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα». Οπως εξηγεί, ο κρίσιμος παράγοντας για τον περιορισμό της έκθεσής μας στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από ποικίλες πηγές, που υπάρχουν μέσα στα σπίτια, είναι η απόσταση που διατηρούμε από αυτές. Οσο απομακρυνόμαστε, τόσο το μαγνητικό πεδίο –που μας ενδιαφέρει εν προκειμένω –μειώνεται.
Αυτό βρίσκει άμεση εφαρμογή στην τοποθέτηση των routers ασύρματου δικτύου, που χρησιμοποιούνται από όλο και περισσότερους χρήστες. Με μια απλή κίνηση λοιπόν μπορούμε να μετακινήσουμε τη συσκευή ένα μέτρο ψηλότερα στη βιβλιοθήκη μας ή μακρύτερα από τον καναπέ μας ή ακόμη να την κρύψουμε πίσω από έναν μπουφέ, όπου δεν έχουν πρόσβαση τα παιδιά μας. Ακόμη, αν έχουμε τη δυνατότητα, βγάζουμε τη συσκευή από το δωμάτιο όπου συνήθως συγκεντρώνεται η οικογένεια ή παίζουν τα παιδιά. Και –γιατί όχι; –να μην κρατήσουμε το καλώδιο δικτύου, αντί του ασύρματου, στον υπολογιστή που χρησιμοποιούμε εμείς ή τα παιδιά μας σταθερά στο γραφείο μας;
Μία ακόμη κατευθυντήρια γραμμή που δίδεται από την ομάδα του έργου SEAWIND, στο οποίο συμμετείχε το Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ, συνίσταται στην απενεργοποίηση του router όταν δεν χρησιμοποιείται, γιατί ακόμη κι όταν η σύνδεση δεν χρησιμοποιείται αυτό εκπέμπει ακτινοβολία. Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι όταν συνδέονται περισσότεροι από έναν χρήστες ή πολλές συσκευές ταυτόχρονα στο δίκτυό μας, η έκθεση είναι μεγαλύτερη για όλους.
Στην περίπτωση δε που παρακολουθούμε μια ταινία ή μια εκδήλωση σε live streaming και η κάλυψη του WiFi δεν είναι ισχυρή, τότε είναι καλύτερο να αποφεύγουμε τη μετάδοση. Ισχύει δηλαδή αυτό που γνωρίζουμε για το κινητό μας, πως όταν το σήμα δεν είναι καλό, τότε πρέπει να περιορίζουμε τη χρήση, αντίθετα όταν το σήμα είναι ισχυρό, η ισχύς που εκπέμπεται από τη συσκευή μας είναι μειωμένη, οπότε απορροφάται λιγότερη ακτινοβολία από τους ιστούς μας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ