Νέες μεθόδους ακολουθούν τα κυκλώματα παράνομης διακίνησης μεταναστών αλλά και οι ελληνικές Αρχές στο ιδιότυπο κρυφτό που παίζεται στα ελληνικά σύνορα, θαλάσσια και χερσαία. Πρόσφυγες από τη Συρία εξηγούν στο «Βήμα» τι έχει αλλάξει στους τρόπους παραβίασης των ελληνικών συνόρων –τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο από τη χώρα μας –και καταγγέλλουν τις παράνομες επαναπροωθήσεις τους στην Τουρκία από τις ελληνικές Αρχές.

«Σήμερα το πρωί ήμουν στο Ελ. Βενιζέλος και προσπάθησα να ταξιδέψω προς Γερμανία με πλαστά έγγραφα. Με έπιασαν, αλλά θα ξαναπροσπαθήσω σε λίγες ημέρες», λέει ο 23χρονος Σάλεχ αλ Ουμάρ από τη Βόρεια Συρία. Τον συναντήσαμε στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα. Από τη Συρία, όπου εργαζόταν ως δημοσιογράφος σε παράνομο πρακτορείο της αντιπολίτευσης, έφυγε τον Αύγουστο του 2012, αφού κρατήθηκε όμηρος επί 10 ημέρες από τους τζιχαντιστές που πολεμούν (υποτίθεται) στο πλευρό της αντιπολίτευσης.
Στην Ελλάδα ο Σάλεχ έφθασε στις αρχές Νοεμβρίου, ύστερα από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες και αντίστοιχες παράνομες επαναπροωθήσεις στην Τουρκία.
Φυτώριο μεσαζόντων


Αφότου οι ελληνικές Αρχές κατασκεύασαν το τείχος στον Εβρο και η Frontex ενίσχυσε τα θαλάσσια σύνορα της χώρας, η παράνομη είσοδος μεταναστών δυσκόλεψε. Ομως τα κυκλώματα, πάντα ευπροσάρμοστα, εισήγαγαν το εξής σύστημα: ο παράνομα διακινούμενος καταθέτει το ποσό (2.200-2.700 ευρώ) σε τρίτο άτομο εμπιστοσύνης –όπως μας εξηγούν οι Σύροι, το «λειτούργημα» αυτό ευδοκιμεί τελευταίως. Αν το πέρασμα αποτύχει και καταλήξει σε επαναπροώθηση στην Τουρκία, τα χρήματα επιστρέφονται στον πελάτη· αν ολοκληρωθεί, ο μεσάζων πληρώνει τον λαθρέμπορο.
Το ίδιο σύστημα των «πολλαπλών δοκιμών» με το ποσό να καταβάλλεται μόνο αν ευοδωθούν ισχύει και στην άλλη πλευρά, στο λαθραίο πέρασμα προς Ευρώπη. Τα κυκλώματα παρέχουν πλαστές άδειες παραμονής, που δίνουν το δικαίωμα για ταξίδια στην ΕΕ, αντί περίπου 2.500 ευρώ, τα οποία πληρώνονται –μέσω μεσάζοντος –μόνο αν ο κάτοχος περάσει τον έλεγχο διαβατηρίων και ταξιδέψει.

«Το καλοκαίρι πρωτοεπιχείρησα να περάσω από την Τουρκία στην Ελλάδα», συνεχίζει ο Σάλεχ. «Την πρώτη φορά προσπάθησα με βάρκα από τη Σμύρνη. Φθάσαμε στη Σάμο, αλλά μας εντόπισε η ελληνική Ακτοφυλακή. Οι λιμενικοί, που φορούσαν μάσκες στο πρόσωπο, έδεσαν τη βάρκα μας στη δική τους και μας είπαν ότι θα μας πήγαιναν σε κέντρο υποδοχής. Ομως μας τράβηξαν στα τουρκικά χωρικά ύδατα, κατέστρεψαν τη μηχανή της βάρκας και μας παράτησαν εκεί. Τηλεφωνήσαμε στον τούρκο λαθρέμπορο να έρθει να μας σώσει. Ημασταν 42 άτομα, ανάμεσά μας και έξι παιδιά».
Από το Αιγαίο στον Εβρο


Δέκα ημέρες αργότερα ο Σάλεχ ξαναπροσπάθησε. Συνολικά προσπάθησε άλλες τέσσερις φορές μέσω θαλάσσης από τη Σμύρνη (μερικές τους σταμάτησε η τουρκική Αστυνομία, άλλες τους «επαναπροώθησε» η ελληνική Ακτοφυλακή), ώσπου αποφάσισε να πάει στην Κωνσταντινούπολη και να δοκιμάσει από τον Εβρο.

«Η πρώτη προσπάθεια ήταν την 1η Νοεμβρίου. Ημασταν 29 άτομα, οι 12 Σύροι. Περπατήσαμε 10 ώρες μέσα στη νύχτα. Περπατούσαμε γύρω γύρω μέχρι να βρούμε σημείο να περάσουμε. Οι λαθρέμποροι έφεραν μια μικρή βάρκα και διασχίσαμε το ποτάμι. Στη 1 π.μ. μας έπιασαν έλληνες αστυνομικοί και μας μετέφεραν στο τμήμα στις Φέρες. Στις 5 το πρωί μας οδήγησαν ξανά στα σύνορα».
Ο Σάλεχ κατέγραψε το όχημα, ένα μαύρο τζιπ με αριθμό ΕΒΗ3738. «Οταν φθάσαμε στο ποτάμι, άρχισα να φωνάζω για να μας πάρουν χαμπάρι οι Τούρκοι και να μην επαναπροωθηθούμε, αλλά με ξυλοκόπησαν. Είπα και στους άλλους να φωνάξουν, αλλά φοβήθηκαν το ξύλο. Μας είπαν να ξαπλώσουμε στο χώμα και να μην κάνουμε θόρυβο. Ηρθε μια βάρκα με δυο αστυνομικούς με μάσκα. Εκανε δύο δρομολόγια και μας μετέφερε στην τουρκική πλευρά. Την επόμενη ημέρα ξαναπροσπάθησα με άλλον λαθρέμπορο μαζί με 140 άτομα και τα καταφέραμε».

«Μας πήραν €37.000 και μας έστειλαν πίσω στην Τουρκία»
Την ίδια πάνω – κάτω ιστορία λένε όλοι οι νεοαφιχθέντες σύροι πρόσφυγες που συναντήσαμε στην Αθήνα. Οπως ο Ιγιάντ αλ Καϊάλ, ένας 32χρονος δικηγόρος από τη Συρία που έφθασε στην Ελλάδα πριν από 15-20 ημέρες. «Ημουν πετυχημένος δικηγόρος και δεν ασχολιόμουν με την πολιτική αλλά με τη δουλειά μου και την οικογένειά μου. Ομως τον Σεπτέμβριο του 2012 με συνέλαβε η στρατιωτική αστυνομία του Ασαντ και με έριξε φυλακή». Μαζί του συνέλαβαν και τον 17χρονο αδερφό του, τον οποίο σκότωσαν. Ο Ιγιάντ έμεινε στη φυλακή εννιά μήνες και βγήκε επειδή η οικογένειά του «λάδωσε» τις Αρχές με 10.000 δολάρια. Στο διάστημα αυτό υπέστη φριχτά βασανιστήρια. Μας δείχνει τις ουλές σε όλο το σώμα του.

Τον Αύγουστο δραπέτευσε στην Τουρκία επειδή φοβόταν μην τον ξανασυλλάβουν. «Προσπάθησα πέντε φορές να μπω στην Ελλάδα, από θάλασσα και Εβρο. Περιγράφω τη μία: Ηταν στις 19 Σεπτεμβρίου. Θα περνούσαμε από το Τσεσμέ με βάρκα εγώ, η γυναίκα μου, τα παιδιά μας, 2 και 5 ετών, και η μητέρα μου μαζί με άλλους Σύρους, 33 συνολικά, τα 10 παιδιά. Κοντά στη Σάμο μας σταμάτησε το Λιμενικό. Σε λίγο ήρθε και άλλο σκάφος, με αριθμό ΛΣ604, με έξι λιμενικούς με μάσκες. Μας έψαξαν και πήραν χρήματα και κοσμήματα. Μου πήραν 20.000 ευρώ. Συνολικά, απ’ ό,τι είπαν και οι άλλοι, πήραν 37.000 ευρώ. Μας τράβηξαν στα τουρκικά ύδατα και μας παράτησαν».

Την επόμενη φορά ο Ιγιάντ προσπάθησε μαζί με τη μητέρα του για να εξοικονομήσει τα χρήματα των υπολοίπων. Τα κατάφεραν να φθάσουν στην Αθήνα. Ο Ιγιάντ έχει ήδη επιχειρήσει τρεις φορές να πάει στη Σουηδία μέσω του «Ελ. Βενιζέλος» με πλαστά έγγραφα αλλά τον έπιασαν. «Και τις τρεις φορές με άφησαν αμέσως», λέει.

Η Υπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καταδικάζει έντονα την πρακτική των «άτυπων επαναπροωθήσεων» σύρων προσφύγων. «Το Βήμα» θέτει και την παράμετρο των «άτυπων κλοπών» των χρημάτων και των κινητών τηλεφώνων των επαναπροωθουμένων. «Οι επαναπροωθήσεις αντιβαίνουν τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας», λέει στο «Βήμα» ο Νιλς Μούιζνιεκς, επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, καταγγέλλοντας ότι την ίδια πρακτική ακολουθούν η Βουλγαρία και η Τουρκία.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ