Ανδρες, μέχρι 55 ετών, οι άστεγοι της Αθήνας

Τον Ιούνιο του 2012 η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) βγήκε από το γραφείο στον δρόμο, στις γωνιές και στις γειτονιές της πόλης που γίνονται καταφύγιο των αστέγων αυτής της πόλης. Με αφορμή την παρουσίαση των ευρημάτων της «Ερευνας για τη Φτώχεια στην Αθήνα», οι επιστήμονες βρήκαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν την εμπειρία τους δίπλα στους αστέγους αυτής της πόλης, τους ανθρώπους στα πόδια των οποίων σκοντάφτουμε όταν περπατάμε στους δρόμους, ακόμη και στις πιο πολυσύχναστες λεωφόρους. «Η θέα των ανθρώπων που βλέπουμε στους δρόμους είναι ίσως η πιο κοινή εμπειρία που συνδέει τους κατοίκους μιας πόλης» είπε η κυρία Δήμητρα Νούση, διευθύντρια του ΚΥΑΔΑ.

Η έρευνα κατέγραψε μέσω προσωπικών συνεντεύξεων το προφίλ 480 αστέγων που διαβιούν σε 173 σημεία της πόλης και αφορά τη χρονική περίοδο Ιουνίου – Αυγούστου 2013. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι άστεγοι της πόλης περιορίζονται σε 480, αλλά τόσοι είναι εκείνοι που δέχθηκαν να συνομιλήσουν, ουσιαστικά εμπιστεύθηκαν την επιστημονική ομάδα του ΚΥΑΔΑ. Σύμφωνα με υπολογισμούς δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην πόλη, οι άστεγοι ανέρχονται σήμερα σε περισσότερα από 1.000 άτομα. «Στόχος μας δεν ήταν μόνο να μάθουμε ποιοι είναι οι άστεγοι, αλλά και να τους δώσουμε τον ρόλο του πολίτη, να πουν αυτό που νιώθουν σε αυτόν που πρέπει να το ακούσει» επισήμανε η διευθύντρια.

Ποιοι είναι οι άστεγοι των Αθηνών;

Σύμφωνα με τα δεδομένα της τρίμηνης καταγραφής, ποσοστό 77% των αστέγων είναι άνδρες και η πλειονότητά τους –ποσοστό 76% –βρίσκεται σε ηλικία 26-55 ετών. Δεν είναι λίγοι όμως και οι άνω των 55 ετών, που ανέρχονται σε 88 άτομα, δηλαδή 20% όσων δέχθηκαν να απαντήσουν. Οπως είναι λογικό για ανθρώπους που στερούνται τις βασικές συνθήκες υγιεινής, 53% αυτών βρίσκεται σε μέτρια κατάσταση υγείας και 8% σε κακή. Σχεδόν 60% των αστέγων δήλωσαν στους επιστήμονες ότι είναι εξαρτημένοι στο αλκοόλ ή/και στα ναρκωτικά, συγκροτώντας μια μεγάλη ειδική ομάδα αστέγων που έχουν ανάγκη ειδική αντιμετώπιση από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Ως την πιο δύσκολη και «αντιπαθή» ερώτηση που υπέβαλαν οι ομάδες του ΚΥΑΔΑ χαρακτήρισε η κυρία Νούση αυτήν που αφορά τους αιτιολογικούς παράγοντες που οδήγησαν τους ανθρώπους στον δρόμο. Γεγονός που αποδεικνύεται από το ότι 89 από τους 480 αστέγους που συμμετείχαν με τη θέλησή τους στην έρευνα αρνήθηκαν να δώσουν απάντηση. Από τους υπόλοιπους, το 54% δήλωσε ότι οφείλεται στην έλλειψη χρημάτων και 21% στην έλλειψη οικογένειας, ενώ υπάρχει και ένα 9% που απάντησε «ελεύθερη επιλογή».

Από τον δρόμο στην επανένταξη

Ενας από τους κύριους στόχους των workshops που διενεργεί σε καθημερινή βάση η επιστημονική ομάδα του ΚΥΑΔΑ είναι φυσικά η επανένταξη των αστέγων στον κοινωνικό ιστό. Η πλειονότητα των αστέγων (258 άτομα) δήλωσε αρνητική στην παροχή στέγης σε κάποια από τις οργανωμένες δομές του Δήμου Αθηναίων. Οπως διευκρίνισε η κυρία Νούση, η ερώτησή μας δεν είναι «θα επιθυμούσες να έχεις σπίτι;» αλλά «θα επιθυμούσες να φιλοξενηθείς κοντά μας;», με αποτέλεσμα οι απαντήσεις να αποτυπώνουν την άρνηση πολλών αστέγων να ενταχθούν σε μια ελεγχόμενη δομή. Αντιθέτως, ποσοστό 59% δήλωσε ότι επιθυμεί παροχή σίτισης.

Με την ενεργή σταθερή προσέγγιση των ανθρώπων που διαβιούν στον δρόμο από τους επιστήμονες του ΚΥΑΔΑ, ήδη 20 άστεγοι εγκατέλειψαν τους δρόμους και «δοκίμασαν» –έστω για ένα διάστημα –το πρόγραμμα προσωρινής διαμονής στο υπνωτήριο του δήμου. Από αυτούς οι εννέα ζήτησαν και πέρασαν στο Πρόγραμμα Φιλοξενίας, ενώ οι επτά παραμένουν στο προενταξιακό στάδιο του υπνωτηρίου. «Αυτό για εμάς που γνωρίζουμε το φαινόμενο των αστέγων είναι μεγάλη επιτυχία, γιατί ακόμη κι αν δεν μείνουν όλοι κοντά μας και γυρίσουν στον δρόμο, έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα για την επανένταξή τους» είπε η διευθύντρια του ΚΥΑΔΑ, καταλήγοντας στο στοιχείο ότι 4 από τους 20 οδηγήθηκαν τελικά στην επανένταξη με τη βοήθεια της Κοινωνικής Υπηρεσίας.

Τα Βασικά συμπεράσματα καταγραφής αστέγων από το ΚΥΑΔΑ του Δήμου Αθηναίων

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 16 Οκτωβρίου 2013