Με κύρος οι έλληνες εκπαιδευτικοί, στα τάρταρα το εκπαιδευτικό σύστημα

Πάντα -και ειδικά στην επαρχία- ο εκπαιδευτικός ενέπνεε σεβασμό, όχι μόνο στη σχολική αίθουσα αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Αν και έχουν αλλάξει πολλά στο πέρασμα του χρόνου και η εξέλιξη θα έλεγε κανείς ότι θα κλόνιζε αυτή την ευρέως διαδεδομένη εικόνα κύρους, ο Παγκόσμιος Δείκτης Κύρους για τους εκπαιδευτικούς δεν επιτρέπει ανατροπές.

Σύμφωνα με έρευνα η οποία εκπονήθηκε σε 21 χώρες παγκοσμίως από το ίδρυμα Varkley GEMS, οι έλληνες εκπαιδευτικοί, όσον αφορά το κύρος τους, κατέχουν την υψηλότερη θέση στην Ευρώπη και τη δεύτερη (73%) παγκοσμίως, ανάμεσα σε χώρες όπως τις Αίγυπτο, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Δημοκρατία της Τσεχίας. Οι κινέζοι εκπαιδευτικοί μάλιστα κατέχουν το υψηλότερο ποσοστό κύρους στην κοινωνία τους, ενώ το χαμηλότερο σημειώνεται στο Ισραήλ.

Εκτός από την Ελλάδα, στις υπόλοιπες χώρες της γηραιάς ηπείρου φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη απαισιοδοξία αναφορικά με τον σεβασμό που δείχνουν οι μαθητές για τους εκπαιδευτικούς τους, συγκριτικά με την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Η μέση βαθμολογία για την εμπιστοσύνη προς τους καθηγητές σε παγκόσμιο επίπεδο αγγίζει το 6,3 με άριστα το 10, ενώ σε καμία χώρα η βαθμολογία δεν είναι χαμηλότερη από 5.

Παρά το γεγονός ότι το κύρος των εκπαιδευτικών είναι πολύ υψηλό στη χώρα μας, όταν οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να καταθέσουν άποψη για το πόσο καλό είναι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το βαθμολόγησαν κάτω από τη βάση, δίνοντάς του βαθμό τέσσερα στα δέκα. Η βαθμολογία μάλιστα είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη σε κάθε άλλη χώρα, πλην της Αιγύπτου.

Έτσι υπάρχει αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ της υψηλής εμπιστοσύνης απέναντι στους εκπαιδευτικούς και της χαμηλής κατάταξης στο ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα. Το φαινόμενο αυτό εξηγείται ενδεχομένως από τα αποτελέσματα του PISA της Ελλάδος, τα οποία βρίσκονται κάτω από τον μέσο όρο για τα μαθήματα των μαθηματικών, της ανάγνωσης και των φυσικών επιστημών.

Σε παγκόσμιο επίπεδο όμως δεν παρουσιάζεται σαφής συσχέτιση μεταξύ του κύρους του εκπαιδευτικού και των αποτελεσμάτων των μαθητών σε κάποια χώρα, παρ’ όλο που έχει εντοπιστεί κάποια σχέση ανάμεσα στην αμοιβή των εκπαιδευτικών και στα αποτελέσματα των μαθητών. Δεν υπάρχει δηλαδή στατιστική σχέση ανάμεσα στο πόσο καλό είναι κάποιο εκπαιδευτικό σύστημα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του PISA, και πόση εμπιστοσύνη έχει ο αντίστοιχος λαός στους εκπαιδευτικούς του.

Αν και στην Ελλάδα ψαλιδίζονται συνεχώς οι θέσεις των εισακτέων στα παιδαγωγικά τμήματα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εξαιτίας των ελάχιστων διορισμών που γίνονται στα δημοτικά σχολεία της χώρας, οι γονείς φαίνεται να συνεχίζουν να προτρέπουν τα παιδιά τους σε ποσοστό 40% να επιλέξουν το συγκεκριμένο επάγγελμα.

Στην Κίνα το 50% των γονέων θα παρείχε θετική ενθάρρυνση ως προς την επιλογή του επαγγέλματος αυτού, ενώ στο Ισραήλ μόνο το 8% των γονέων θα ενθάρρυναν τα παιδιά τους σε αυτή τη σταδιοδρομία. Γενικά, αποδεικνύεται πως οι γονείς είναι πιθανότερο να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα σε εκείνες τις χώρες όπου ο σεβασμός προς τους εκπαιδευτικούς είναι μεγαλύτερος.

Οι γνώμες διχάστηκαν και στις 21 χώρες σχετικά με το αν οι συνδικαλιστικές ενώσεις των εκπαιδευτικών έχουν παρά πολύ μεγάλη ή πάρα πολύ μικρή επιρροή σε θέματα αμοιβής και όρων εργασίας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι περισσότεροι υποστηρίζουν την άποψη ότι οι ενώσεις θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη επιρροή όσον αφορά τα δύο αυτά ζητήματα από τα άτομα που πιστεύουν το αντίθετο. Ωστόσο, οι χώρες με πρόσφατο ιστορικό δυσαρέσκειας των εκπαιδευτικών, όπως η Ιαπωνία, η Ελλάδα, η Γαλλία και οι ΗΠΑ, έχουν το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που πιστεύουν ότι οι ενώσεις των εκπαιδευτικών έχουν περισσότερη επιρροή από όσο θα έπρεπε.

Στην Ελλάδα μάλιστα οι ερωτηθέντες έδειξαν μεγαλύτερο σκεπτικισμό όσον αφορά την επιρροή που ασκούν οι επαγγελματικές ενώσεις, σε θέματα αμοιβής και όρων εργασίας. Σχεδόν το 50% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι οι ενώσεις των εκπαιδευτικών έχουν υπερβολική επιρροή σε θέματα αμοιβής και όρων εργασίας.

Κοινό συμπέρασμα όλων των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα συντελεί το γεγονός πως οι εκπαιδευτικοί, όλων των βαθμίδων, θα πρέπει να αμείβονται σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μαθητών τους. Μάλιστα σε ποσοστό άνω του 59% του πληθυσμού της κάθε χώρας υποστήριξε πως οι καθηγητές θα πρέπει να αμείβονται βάσει της απόδοσης. Σε ποσοστό μάλιστα της τάξεως του 70% των ελλήνων ερωτηθέντων υποστήριξαν το ενδεχόμενο αμοιβής των εκπαιδευτικών ανάλογα με την απόδοσή τους. Ωστόσο, το κοινό στην Ελλάδα πίστευε ότι οι μισθοί των εκπαιδευτικών είναι υψηλότεροι από το τι ισχύει στην πραγματικότητα.

Όπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο Πίτερ Ντόλτον, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, «βρίσκουμε ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών, ως προς τον τρόπο με τον οποίο το κοινό κρίνει τους εκπαιδευτικούς. Τα δεδομένα αυτά μας πληροφορούν σχετικά με το ποιοι αποφασίζουν να γίνουν εκπαιδευτικοί σε κάθε χώρα, κατά πόσο αντιμετωπίζονται με σεβασμό και πώς ανταμείβονται οικονομικά. Σε τελική ανάλυση, αυτά επηρεάζουν το βαθμό της επιτυχίας τους στη διδασκαλία των παιδιών μας».

Παρόμοια όσον αφορά το επαγγελματικό κύρος θεωρούνται τα επαγγέλματα του κοινωνικού και του εκπαιδευτικού, στα δύο τρίτα των ερωτηθέντων. Σε ΗΠΑ, Βραζιλία και Τουρκία οι εκπαιδευτικοί θεωρούνται περισσότερο να μοιάζουν με το επάγγελμα του βιβλιοθηκάριου, ενώ μόνο στην Κίνα βρίσκονται σε ισάξια κλίμακα με τους γιατρούς.

«Φιλοδοξία μου είναι οι εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο σεβασμό όπως οι γιατροί. Δυστυχώς, σε πολλές χώρες στον κόσμο οι εκπαιδευτικοί δεν απολαμβάνουν πλέον το ανώτερο κύρος που συνηθίζαμε να θεωρούμε δεδομένο. Με το πέρασμα του χρόνου η μείωση του σεβασμού για τους εκπαιδευτικούς θα αποδυναμώσει τη διδασκαλία και τη μάθηση, θα ζημιώσει τις μαθησιακές ευκαιρίες για εκατομμύρια ανθρώπους και τελικά θα εξασθενήσει τις κοινωνίες παντού στον κόσμο» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Σάνι Βάρκεϊ, ιδρυτής του Ιδρύματος Varkey GEMS.

Ο Παγκόσμιος Δείκτης Κύρους των Εκπαιδευτικών, του ιδρύματος Varkey GEMS –αποτελεί την πρώτη προσπάθεια σύγκρισης της στάσης απέναντι στους εκπαιδευτικούς –έχει εκπονηθεί από τον καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ Πίτερ Ντόλτον και τον επίκουρο καθηγητή στο Τμήμα Στατιστικής και Οικονομετρίας του Πανεπιστημίου της Μάλαγας κ. Όσκαρ Μαρσεράνο-Γκουτιέρες, και βασίζεται σε εκτενή δημοσκόπηση την οποία διενήργησε η εταιρεία Populus σε 21 χώρες. Η έρευνα συμπεριέλαβε χίλιους ερωτώμενους, σε κάθε μία από τις Αίγυπτο, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Δημοκρατία της Τσεχίας, Ελβετία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ισραήλ, Ιταλία, Ισπανία, Κίνα, Νότια Κορέα, Νέα Ζηλανδία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σιγκαπούρη, Τουρκία, και Φινλανδία.