Τελεφερίκ σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα, βιομηχανίες με πρώτη ύλη το ξύλο και το νερό σε δάση, μεταλλευτικές, τουριστικές, βιομηχανικές και άλλες εγκαταστάσεις, με λιγότερες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, σε δημόσιες γαίες. Νέες αναπτυξιακές ιδέες φέρνει το σχέδιο νόμου που ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) για τις επιτρεπόμενες χρήσεις σε δάση, δασικές εκτάσεις και δημόσιες γαίες. Θα τεθεί σε διαβούλευση τις επόμενες ημέρες και θα δίνει τη δυνατότητα σε επενδυτές να απλώσουν σε καινούργια πεδία την επιχειρηματική τους δράση.

Η κυβέρνηση, σε μια περίοδο που αναζητεί επενδύσεις, δεν φείδεται προσπαθειών για να αξιοποιήσει φυσικούς πόρους στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, με επικεφαλής τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σταύρο Καλαφάτη, εξέταζε από καιρό ενδελεχώς τις δυνατότητες για μια ρύθμιση η οποία να περιλαμβάνει κωδικοποίηση της δασικής νομοθεσίας για τις επιτρεπόμενες χρήσεις εντός δασών, δασικών εκτάσεων και δημόσιων γαιών. Επεδίωξε όμως παράλληλα να τους δώσει και έναν αέρα… αναπτυξιακό.

Ετσι, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΚΑ, δημιουργείται μια νέα κατηγορία εκτάσεων με τίτλο «δημόσιες γαίες» στις οποίες θα μπορούν να εγκατασταθούν μεταλλευτικές, τουριστικές, βιομηχανικές και άλλες εγκαταστάσεις, με λιγότερες απαιτήσεις όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς όρους. Σε αυτή την κατηγορία θα περιλαμβάνονται δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις, βραχώδεις, πετρώδεις και βαλτώδεις εκτάσεις, τα ορεινά ρέματα καθώς και οι περιοδικώς κατακλυζόμενες εκτάσεις οι οποίες δεν φέρουν δασική βλάστηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο οι χορτολιβαδικές εκτάσεις και οι φρυγανότοποι υπολογίζονται σε περισσότερα από 24 εκατ. στρέμματα.
Βιομηχανικές εγκαταστάσεις θα μπορούν να κατασκευαστούν επίσης σε δάση και δασικές εκτάσεις, αλλά μόνο για εμφιάλωση νερού ή όσες χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το ξύλο.
Στις δημόσιες γαίες, καθώς και σε δάση και δασικές εκτάσεις, βάσει των νέων διατάξεων, επιτρέπονται διάφορα έργα και δραστηριότητες, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις, εκπαιδευτήρια, νοσοκομεία, ιερές μονές, σωφρονιστικά καταστήματα, ΧΥΤΑ, υδροτριβεία, κεραίες ραδιοτηλεοπτικών μέσων, πάρκα κεραιών, κέντρα υποδοχής μεταναστών κ.λπ. Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας μονίμων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων (μελισσοκομεία, εκτροφεία θηραμάτων, ιχθυοτροφεία, εκτροφεία γουνοφόρων). Παράλληλα, ρυθμίζεται και το πρόβλημα των ήδη λειτουργούντων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων –κυρίως επί δασώνόπου δεν προβλέπονταν ως σήμερα αλλά και επί των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων –οι οποίες δεν έχουν την απαιτούμενη έγκριση της δασικής αρχής.
Σε ίδιες εκτάσεις θα επιτρέπονται μεγάλα δημόσια έργα, έργα ηλεκτροπαραγωγής, μικρά δημοτικά έργα, ορειβατικά καταφύγια, αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές.
Τυροκομικές μονάδες, ελαιοτριβεία, σφαγεία και μονάδες υδατοκαλλιέργειας, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΚΑ, θα επιτρέπονται μόνο σε δημόσιες γαίες. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν τέτοιες εκτάσεις στην περιοχή, οι εγκαταστάσεις αυτές θα μπορούν να λειτουργήσουν σε δασικές εκτάσεις, αλλά ποτέ σε δάση.
Για την κατασκευή της βασικής υποδομής κατασκηνώσεων που λειτουργούν σε δάση και δασικές εκτάσεις μπαίνουν προδιαγραφές.
Οσο για τις δασικές φυτείες επί αγροτικών εκτάσεων, τα πεδινά ρέματα, τα οποία δεν φέρουν δασική βλάστηση και τις εποχικά κατακλυζόμενες εκτάσεις, θα εξαιρούνται της δασικής νομοθεσίας. Το ίδιο θα συμβεί και για τα σχέδια πόλης –εκτός από πάρκα και άλση –προκειμένου να επιλυθούν χρόνια προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί σε άλλοτε δασικές περιοχές που σήμερα είναι δομημένες. Αν και παράδοξο, η πλατεία της Αγίας Παρασκευής και η οδός Αγίου Ιωάννου παραμένουν… δασικά.
Τουρισμός στα δάση


Για τουριστικές επενδύσεις σε δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις, τα επιτρεπόμενα ποσοστά δόμησης παραμένουν όπως ίσχυαν. Δηλαδή το σύνολο των προς οικοδόμηση χώρων δεν μπορεί να υπερβεί το 10% ενώ προβλέπεται και άλλο 20% δόμηση εφόσον η εγκατάσταση πρόκειται να εξυπηρετήσει και αθλητικές χρήσεις και εφόσον η συνολική προς αξιοποίηση έκταση είναι μεγαλύτερη των 3.000 στρεμμάτων.
Ωστόσο, το χρηματικό αντάλλαγμα που πρέπει να καταβάλλουν οι επενδυτές για το κόψιμο των δέντρων αυξάνεται σημαντικά. Μάλιστα, σύμφωνα με παράγοντες του ΥΠΕΚΑ, το ποσό αυτό δεν θα πηγαίνει πλέον στο Πράσινο Ταμείο. Ο ιδιώτης θα είναι υποχρεωμένος, με το κονδύλι της αποψίλωσης, να κάνει αναδάσωση σε όμορη ή κοντινή περιοχή, ίσης ή και μεγαλύτερης έκτασης, την οποία θα του υποδείξει η δασική υπηρεσία.
Επίσης, δίνεται σε ιδιώτες η δυνατότητα εγκατάστασης ειδικών κατασκευών (όπως σχοινιοσιδηρόδρομοι και εναέριοι θάλαμοι) σε δάση και δασικές εκτάσεις για την εξυπηρέτηση τουριστικών υποδομών. Ωστόσο ο νομοθέτης θέτει δύο προϋποθέσεις: να μην υπάρχει οδική πρόσβαση και να μην αλλοιώνεται το τοπίο.
Πάντως, στο σχέδιο νόμου, ρυθμίσεις της δασικής νομοθεσίας εναρμονίζονται με την υφιστάμενη νομοθεσία για τα τουριστικά έργα, προκειμένου να διευκολυνθεί η διάνοιξη οδών διαμέσου δασών, δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων.
Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, στα τουριστικά έργα θα περιλαμβάνονται πλέον και οι εγκαταστάσεις αξιοποίησης των ιαματικών πόρων.
Οικοδομικοί συνεταιρισμοί


Σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της δασικής μορφής των εκτάσεων που κατέχουν θα παρέχεται η δυνατότητα ανταλλαγής με διαθέσιμες δημόσιες γαίες, με χορτολιβαδική βλάστηση. Με την εφαρμογή της αρχής της αντιστάθμισης ή της ανταλλαγής, το ΥΠΕΚΑ ελπίζει να λύσει τον γόρδιο δεσμό των οικοδομικών συνεταιρισμών οι οποίοι είχαν αγοράσει τις συγκεκριμένες εκτάσεις όταν δεν υπήρχε απαγόρευση δόμησής τους, μετάτην ισχύ του Συντάγματος του 1975 και πλέον δεν μπορούν να τις εκμεταλλευτούν. Οι διευκολύνσεις στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς θα προχωρήσουν σε συνδυασμό με τον νέο θεσμό της Τράπεζας Γης –του ηλεκτρονικού μηχανισμού διαχείρισης δικαιωμάτων μεταφοράς συντελεστή.

Εκχερσωμένες εκτάσεις


Με τον νέο νόμο ρυθμίζεται και το θέμα που αφορά εκτάσεις δασικού χαρακτήρα οι οποίες είχαν εκχερσωθεί, χωρίς άδεια της αρμόδιας δασικής αρχής, πριν από την ισχύ του Συντάγματος του 1975 και εξακολουθούν να καλλιεργούνται γεωργικά. Οι κάτοχοί τους θα μπορούν πλέον να τις εξαγοράσουν έναντι ανταλλάγματος υπό τον απαράβατο όρο ότι θα καλλιεργούνται γεωργικά εσαεί. Απαλείφεται όμως ο υφιστάμενος όρος ότι, οι κάτοχοί τους πρέπει να είναι κατ’ επάγγελμα αγρότες. Θεσπίζεται πάντως ρητή διάταξη, σύμφωνα με την οποία, αν η έκταση αλλάξει χρήση, ακυρώνεται αυτοδικαίωςο χορηγηθείς στον κάτοχο τίτλος, η έκταση επανέρχεταιστο Δημόσιοκαι υπάγεται στους περιορισμούς της δασικής νομοθεσίας. Επίσης, ο νομοθέτης επιχειρεί να επιλύσει προβλήματα με αναδασμούς που είχαν περιλάβει και εκτάσεις δασικού χαρακτήρα. Στόχος είναι οι συγκεκριμένες γαίες να αποδοθούν σε αγροτική εκμετάλλευση χωρίς τους περιορισμούς που θέτει η δασική νομοθεσία. Το ίδιο θα προβλέπεται και για τους αγρούς που δασώθηκαν λόγω εγκατάλειψης.
Η βόσκηση σε δάση και δασικές εκτάσεις θα ασκείται πλέον βάσει εγκεκριμένου διαχειριστικού σχεδίου το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τη βοσκοϊκανότητα του οικοσυστήματος (αριθμός των ζώων που μπορούν να βοσκήσουν μακροπρόθεσμα δίχως η έκταση να υποβαθμιστεί), τη βοσκοφόρτωσή του (αριθμός των ζώων που βόσκουν σε έναν βοσκότοπο για συγκεκριμένη χρονική περίοδο) και τη δυνατότητα αναβάθμισής τουπροκειμένου να εξυπηρετεί τη βοσκή.
Διοικητικές αλλαγές


Τα μέλη του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, το οποίο γνωμοδοτεί για θέματα διαχείρισης δασών, δασικών έργων και θήρας, μειώνονται από 7 σε 5ώστε να καταστεί ένα ευέλικτο όργανο.
Ανασυγκροτούνται οι Επιτροπές Επίλυσης Δασικών Αμφισβητήσεων διότι παρατηρήθηκαν προβλήματα δυσλειτουργίας. Ετσι καταργείται η δευτεροβάθμια επιτροπή επειδή από τα ως σήμερα στοιχεία προκύπτει ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι αποφάσεις της ταυτίζονται με τις αντίστοιχεςτης πρωτοβάθμιας επιτροπής, ενώ παρατηρείται καθυστέρηση στην έκδοση των σχετικών αποφάσεων από 5 ως και 10 χρόνια.
Βάσει των νέων διατάξεων καθορίζεται η χορήγηση πιστοποιητικού από τον δασάρχηγια τιςοριστικές και αμετάκλητεςπράξεις χαρακτηρισμού και για την ανάκληση εντός πενταετίας των πράξεων χαρακτηρισμού οι οποίες εκδόθηκαν «κατά πλάνη περί τα πράγματα».
Ολες οι εκδιδόμενες από τις δασικές υπηρεσίες πράξεις χαρακτηρισμού καθώς και οι σχετικές αποφάσεις της Επιτροπής Επίλυσης Δασικών Αμφισβητήσεων και του ΣτΕ, πλέον θα καταχωρούνται υποχρεωτικά στον διαδικτυακό τόπο του ΥΠΕΚΑ.
Επίσης, στη νέα ρύθμιση καθορίζεται νέος τρόπος υπολογισμού της αξίας των δασών με βάση τη θέση, τις παραγωγικές λειτουργίες του και το καθεστώς προστασίας και όχι μόνο με την παραγωγή ξύλου και βοσκήσιμης ύλης, όπως γίνεται σήμερα. Στόχος είναι να αυξηθούν τα έσοδα του Δημοσίου όταν εκποιούνται δικαιώματα του Δημοσίου επί δασών και δασικών εκτάσεων.

Απλούστερες διαδικασίες
Αμέσως οι κατεδαφίσεις για τα αυθαίρετα
Η διαδικασία βεβαίωσης και έκδοσης απόφασης κατεδάφισης για τις αυθαίρετες κατασκευές επί δασικού χαρακτήρα εκτάσεις απλουστεύεται, όπως και η διαδικασία απομάκρυνσής τους. Σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΕΚΑ, η κατεδάφιση όσων αυθαιρέτων βρίσκονται σε εκτάσεις των οποίων ο δασικός χαρακτήρας έχει κριθεί οριστικά θα μπορεί να γίνεται αμέσως χωρίς να δίδεται η δυνατότητα για δικαστικές προσφυγές. Πάντως η συγκεκριμένη διάταξη ενδέχεται να αφαιρεθεί από το τελικό κείμενο του νόμου, καθώς προς στιγμήν εξετάζεται η συνταγματικότητά της.
Παράλληλα αναπροσαρμόζεται περίπου στο διπλάσιο το ύψος των ποινών οι οποίες αφορούν παραβάσεις των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας.
Οι εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις (π.χ. στρατόπεδα) οι οποίες βρίσκονται μέσα σε άλλοτε δάση και δασικές εκτάσεις θα περάσουν και πάλι στα… χέρια της Δασικής Υπηρεσίας, η οποία θα μπορεί να προχωρεί σε νέες παραχωρήσεις για εκμίσθωση σε ιδιώτες ή σε άλλους φορείς. Τα έσοδα από τις νέες εκμεταλλεύσεις θα ενισχύουν το Πράσινο Ταμείο, το οποίο όμως έχει πια χάσει το… χρώμα του, διότι το 97,5% των πόρων του πέφτει στη… μαύρη τρύπα του κρατικού προϋπολογισμού και δεν στηρίζει πράσινες δράσεις.
Οσον αφορά τις καμένες εκτάσεις, περιοχές εντός δασών και δασικών εκτάσεων οι οποίες βρίσκονται σε νόμιμη αλλαγή χρήσης (π.χ. λατομικές ζώνες) θα εξαιρούνται των αναδασώσεων. Γενικότερα, στον νέο νόμο ενοποιούνται οι υφιστάμενες σε διάφορα νομοθετήματα διατάξεις που αφορούν τη λειτουργία μεταλλευτικών και λατομικών δραστηριοτήτων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις.
Με τις μεταβατικές διατάξεις ρυθμίζονται ακόμη θέματα που αφορούν συνέχιση της λειτουργίας, πιθανώς για δύο ή για τρία χρόνια, χιονοδρομικών κέντρων, κατασκηνώσεων, κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων,εγκαταστάσεων ύδρευσης δήμων, κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, πτηνοτροφείων, μελισσοκομείων, εκτροφείωνθηραμάτων, ιχθυοτροφείων, εκτροφείων γουνοφόρων ζώων, τα οποία βρίσκονται σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις και δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες άδειεςπου προβλέπονται από τις διατάξεις της δασικής, περιβαλλοντικής και πολεοδομικής νομοθεσίας.
Στο νέο σχέδιο νόμου θα περιλαμβάνεται και διάταξη βάσει της οποίας θα επιτρέπεται η δημιουργία ιδιωτικών δασικών φυτωρίων.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ