Τριάντα μαγικά χαρτάκια. Κάθε πρωί στήνεται γι’ αυτά ολόκληρος πόλεμος στην είσοδο του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) Αθηνών. Οι ασθενείς ή οι συγγενείς τους, ειδικά οι πιο ηλικιωμένοι, παίρνουν σειρά αξημέρωτα μέχρι να ανοίξει η πόρτα και να γραφτούν στην πρόχειρη λίστα του θυρωρού. Με βάση αυτή θα μοιραστούν, λίγο μετά τις 08.00, οπότε ανοίγει η υπηρεσία και τους επιτρέπεται επιτέλους να ανεβούν στον τρίτο όροφο, τα μικρά τετράγωνα χαρτάκια με τον αριθμό και τη στρογγυλή σφραγίδα για τη σειρά προτεραιότητας. Μερικές ώρες αργότερα, ο κάτοχός τους θα περάσει στα ενδότερα για να καταθέσει τα χαρτιά του για τον προέλεγχο: τα πιστοποιητικά, δηλαδή, που θα αξιολογήσουν οι γιατροί για να αποφασίσουν αν τελικά θα τον καλέσουν έπειτα από κάποιους μήνες να εξεταστεί και κλινικώς από την επιτροπή τους, για να του αναγνωρίσουν ή όχι (υπομονή μερικούς μήνες ακόμα) την αναπηρία του και άρα να εγκρίνουν την καταβολή κάποιου προνοιακού επιδόματος. Η ίδια διαδικασία τηρείται και για τη φαινομενικά απλούστερη επανεξέταση, αφού το χορηγούμενο επίδομα ανανεώνεται ανά διετία. Ακόμη κι αν ο ανάπηρος έχει κομμένο χέρι, πρέπει να περάσει και πάλι από την «κλίνη» της επιτροπής ώστε να επιβεβαιώσουν οι αρμόδιοι ότι η κατάστασή του δεν άλλαξε!
Δικηγορικά κόλπα
Ηταν Πέμπτη, κατά τις 07.45, όταν εισέβαλε στο θυρωρείο μια γυναίκα ωρυόμενη επειδή της πήραν τη σειρά. Τα έβαλε με τον θυρωρό, απαιτώντας να μπει αυτή πρώτη γιατί, λέει, είχε έρθει στις 4 τα ξημερώματα και είχε κολλήσει ένα χαρτί με ονόματα στην πόρτα. Εργολαβικά. Επρόκειτο για δικηγόρο, η οποία ανέλαβε να καταθέσει τα χαρτιά για τον προέλεγχο τριών δικαιούχων ως εκπρόσωπός τους. Διαδικασία νομιμότατη μεν, αρκεί επί τη ευκαιρία να μην ψαρεύει και πελάτες!
«Δεν είσαστε εδώ, κυρία μου» της έλεγε ο θυρωρός. Η δικηγόρος ανένδοτη, παρά τις αντιρρήσεις του θυρωρού, τις διαμαρτυρίες των άλλων δικαιούχων που περίμεναν, ακόμη και του καφετζή του κτιρίου, ο οποίος πηγαίνει πρώτος κάθε πρωί και ξέρει καλύτερα από όλους τη σειρά των… αφίξεων. «Κάποιος έσκισε το χαρτί που έβαλα στην πόρτα. Πες μου ποιον έχεις γράψει πρώτο» φώναζε στον θυρωρό. Τελικά έμαθε το όνομα και λίγα λεπτά αργότερα εμφανίστηκε ο «δράστης» συνοδευόμενος από έναν εύσωμο άνδρα –ο τελευταίος όπως αποδείχθηκε ήταν μαζί με τη δικηγόρο (και δεν ήταν ασθενής ούτε συγγενής του).
Υστερα από έναν ακόμη γύρο διαπληκτισμών ομολόγησε: πέταξε μόλις έφτασε το χαρτί θεωρώντας το παλιό και έβαλε άλλο με το δικό του όνομα. Ο κ. Γιώργος, που περίμενε κι αυτός τη σειρά του, παρατήρησε πάντως στον διπλανό του ότι η «ομολογία» δεν… προσφέρθηκε αχρεωστήτως –αλλά δεν παίρνουμε όρκο. Ούτως ή άλλως, η δικηγόρος κατόρθωσε να βάλει τους τρεις δικούς της πρώτους.
Business as usual
Μια και η υπηρεσία ήταν ακόμα κλειστή, τα νεύρα των περισσότερων εκτονώθηκαν στο πεζοδρόμιο με τσιγάρο. Ο εύσωμος συνοδός της δικηγόρου έπιασε το καλύτερο σημείο, απ’ όπου μπορούσε να τους παρατηρεί όλους. Και δεν άργησε να σηκωθεί και να πλησιάσει τους πιο καλοντυμένους. Μίλησε σε αυτόν που είδε ότι κουτσαίνει. «Κοίτα, αν μου επιτρέπεις, μην πας άνετος επάνω. Να δείχνεις χάλια, να το παίξεις, αλλιώς θα σε κόψουν»!
Το παιχνίδι προφανές: το θύμα-πελάτης να τρομάξει, να ζητήσει συμβουλή και να αναλάβει την υπόθεσή του ο δικηγόρος που λύνει και δένει. «Κοίτα, για να μην παιδεύεσαι, δεν σκοπεύω να παίξω θέατρο. Θα το πάρω εφόσον το δικαιούμαι· αν όχι, δεν το θέλω» έκοψε τη συζήτηση ο Πέτρος.
Σε τέσσερις μήνες
Στον προθάλαμο της γραμματείας για την κατάθεση προκαλείται αναταραχή μόνον όταν έρχεται η ώρα να μοιραστούν τα χαρτάκια. Ο διοικητικός υπάλληλος που παραλαμβάνει τους φακέλους των δικαιούχων (μόνος θα διεκπεραιώσει τη δουλειά, παλιά ήταν παρών και γιατρός, αλλά πλέον δεν περισσεύουν) μοιράζει τα χαρτάκια της προτεραιότητας, χωρίς να υπολογίσει τους τρεις που «παρεισέφρησαν». Οταν το λάθος ανακαλύπτεται μαζεύει ξανά τα χαρτάκια, αλλά ένας ασθενής εξεγείρεται: θέλουν να του πάρουν το 9 και να του δώσουν το 12. «Ευτυχώς ο Στάθης (σ.σ.: ο εν λόγω διοικητικός υπάλληλος) είναι εντάξει στη δουλειά του, εξυπηρετικός και με κατανόηση» σπεύδει να ηρεμήσει τον κάτοχο του 9 ο κ. Μιχάλης.
Το πρόβλημα πράγματι λύνεται, αλλά η επόμενη ανακοίνωση παγώνει κάποιους. «Επειδή λόγω της προσέλευσης η αναμονή για να εξεταστείτε έχει μεγαλώσει πολύ, μας έχουν απαγορεύσει να δεχόμαστε φακέλους δικαιούχων αν το επίδομά τους δεν λήγει εντός των επομένων δύο μηνών. Οσοι έχετε μεγαλύτερο περιθώριο πρέπει να έρθετε αργότερα». Η διευθέτηση θα ήταν λογική για την αποσυμφόρηση της υπηρεσίας, αρκεί εντός του διμήνου να ακολουθούσε και η κλινική εξέταση, οπότε να υπήρχε η απόφαση για την ανανέωση ή μη του επιδόματος προτού αυτό λήξει. Ως την κλινική εξέταση όμως μεσολαβεί ένα τετράμηνο, καθώς το ΚΕΠΑ αντιμετωπίζει προβλήματα στη στελέχωση των επιτροπών με ειδικότητες γιατρών που είναι πιο απαραίτητοι: καρδιολόγοι και νευρολόγοι. Εκτός αυτού, «έρχονται εδώ από όλη την Αττική, ακόμη κι αν υπάρχει τοπικό ΚΕΠΑ στην περιοχή τους ή σε γειτονικό δήμο. Γιατί τους λένε ότι αν θέλουν να εξυπηρετηθούν πιο γρήγορα να πάνε στο Αθηνών».
Παράλογο παράβολο
Και οι αναποδιές μοιάζει να μην έχουν τελειωμό. Ανάλογα με την περίπτωση ή το ασφαλιστικό ταμείο απαιτούνται παράβολα για να υποβληθούν οι φάκελοι. Μόνον που αυτά δεν εκδίδονται από το ΚΕΠΑ. «Πρέπει να πας στο ΙΚΑ. Εδώ από πίσω είναι, πολύ κοντά…». Το πολύ κοντά είναι μερικά τετράγωνα για ηλικιωμένους και ταλαιπωρημένους. Και στο ΙΚΑ όμως, ανάλογα σε ποιον θα πέσουν, τίποτα δεν είναι αυτονόητο. «Στην αρχή μού είπε ότι πρέπει να πάω στο ΙΚΑ της περιοχής μου για το παράβολο. Με τα παρακάλια τελικά το έκοψε» λέει ο κ. Γιάννης, ένας από τους ηλικιωμένους που έκαναν διαδρομή κάτω από τον καυτό ήλιο. Η σκέψη να συσταθεί ένα γραφείο του ΙΚΑ ειδικά για την έκδοση παραβόλων μέσα στο ΚΕΠΑ προφανώς δεν απασχόλησε ποτέ τους αρμοδίους. Κι όμως το ΚΕΠΑ δεν στεγάζεται σε κανένα σπουδαίο μέγαρο που δεν σηκώνει προσθήκες και μετατροπές. Το κτίριο των πάλαι ποτέ υγειονομικών επιτροπών του ΙΚΑ στην Πειραιώς έχει τους ίδιους πρόχειρους χώρους, τους ίδιους άβαφους τοίχους και την πινακίδα με το αναπηρικό καροτσάκι στην πόρτα της τουαλέτας, η οποία πάντως δεν έχει καμία μπάρα δίπλα στη λεκάνη για να στηριχτεί ο ανάπηρος.
Τώρα, άλλη μέρα
Τουλάχιστον όσοι περιμένουν φαίνονται σε γενικές γραμμές ικανοποιημένοι με όποιους υπαλλήλους έρχονται σε επαφή. Ολοι μιλούν για τον Στάθη που παραλαμβάνει τους φακέλους, αλλά και τις συναδέλφους του στο γκισέ που δίνουν τα αποτελέσματα των επιτροπών. Κάποιους άλλους φροντίζουν να τους βάζουν στη θέση τους. Οπως την υπάλληλο που απάντησε στον ηλικιωμένο που ήρθε αργοπορημένος, γύρω στις 11.00, όταν πια τα χαρτάκια της προτεραιότητας είχαν εξαντληθεί. «Από πού θα πάρω κι εγώ;» τη ρώτησε. «Από πουθενά. Τέλειωσαν για σήμερα. Θα ξανάρθεις άλλη μέρα». Και όμως, αιτήσεις γίνονται δεκτές από τις 8 το πρωί ως τη 1 μετά το μεσημέρι. Τα χαρτάκια προτεραιότητας μοιράζονται το πρωί ως πρόχειρη λύση για να μην επικρατεί χάος. Από εκεί και πέρα οποιοσδήποτε μπορεί να καταθέσει τον φάκελό του εντός του ωραρίου.
«Θα προλάβετε ως τη 1. Δεν έχουν μείνει πολλοί ακόμα. Αυτά που σας είπε η υπάλληλος δεν τα λέει κανένας νόμος. Και είναι ντροπή της. Να περιμένετε» είπε ένας κύριος με κοστούμι και χαρτοφύλακα στο χέρι που περίμενε από νωρίς. Ηταν κι αυτός δικηγόρος, αλλά διαφορετικός από την πρωινή, ερειστική συνάδελφό του. Είχε αναλάβει να καταθέσει τον φάκελο ενός πελάτη του, αναπήρου. «Εντάξει, και ο νόμος λέει ότι οι δικηγόροι προηγούνται στις υπηρεσίες. Αλλά σε μια τέτοια υπηρεσία είναι ντροπή και να το επικαλείσαι. Θα περιμένω κι εγώ τη σειρά μου, όπως οι άλλοι»…
HeliosPlus
