«Μία επιχείρηση όπως ο Ξένιος Ζευς θρέφει τον ρατσισμό γιατί στιγματίζει ανθρώπους λόγω της εμφάνισής τους» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» η Εύα Κοσέ, η οποία συνέταξε την έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch –HRW), που δόθηκε σήμερα, Τετάρτη, στη δημοσιότητα. Η έκθεση, που έχει τίτλο «Ανεπιθύμητοι επισκέπτες: καταχρηστικές πρακτικές της Ελληνικής Αστυνομίας κατά των μεταναστών στην Αθήνα», καταγγέλλει την πρακτική των αστυνομικών να επιλέγουν ποιους σταματούν στον δρόμο για έλεγχο στοιχείων με βάση το χρώμα, τη φυλή ή τη θρησκεία τους –και όχι λόγω βάσιμης υποψίας για παρατυπίες, όπως ορίζει η διεθνής νομοθεσία.
Τα στατιστικά επιβεβαιώνουν τη HRW: από τις 4 Αυγούστου 2012, όταν εγκαινιάστηκε η επιχείρηση Ξένιος Ζευς, ως τις 22 Φεβρουαρίου 2013, όταν η ΕΛ.ΑΣ. έπαψε να δημοσιοποιεί στοιχεία για τις προσαγωγές στο πλαίσιο του Ξένιου Δία, οι αστυνομικοί έλεγξαν τα έγγραφα 84.792 αλλοδαπών από τους οποίους μόνο οι 4.811 ήταν παράτυποι μετανάστες –δηλαδή, το 94% από αυτούς ζούσαν απολύτως νόμιμα στην Ελλάδα. Μέσα σε τόσους μήνες συνελήφθησαν μόλις 59 από αυτούς, αριθμός που καταρρίπτει το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι ο Ξένιος Ζευς συνέβαλε στη μείωση της εγκληματικότητας στην Αθήνα.
Το ότι το 94% όσων ελέγχθηκαν ήταν νόμιμοι μετανάστες ή πρόσφυγες δεν εμπόδισε τους αστυνομικούς να τους «σύρουν» στα αστυνομικά τμήματα ή στο Αλλοδαπών για πολύωρη εξακρίβωση και μάλιστα πολλοί από αυτούς έχουν υποστεί την ίδια ταλαιπωρία αρκετές φορές από τον Αύγουστο ως σήμερα.
Η κυρία Κοσέ συναντήθηκε με εκπροσώπους της ΕΛ.ΑΣ. την Τρίτη. «Ηταν ανοιχτοί, άκουσαν τις συστάσεις μας, αλλά είχαν διαφωνίες» λέει στο «Βήμα». «Για παράδειγμα, θεωρούν αναγκαίες τις προσαγωγές και δεν αποδέχονται ότι οι αστυνομικοί σταματούν κόσμο στον δρόμο με βάση την εμφάνιση. Η Αστυνομία θεωρεί επιτυχημένο τον Ξένιο Δία». Η HRW τονίζει ότι υπάρχει η τεχνολογία για να εξακριβώνονται τα στοιχεία των αλλοδαπών στον δρόμο μέσα σε λίγα λεπτά και ότι οι προσαγωγές στο Τμήμα όχι μόνο παραβιάζουν την ελευθερία των συλληφθέντων, αλλά και συνιστούν τεράστια σπατάλη πόρων για την Αστυνομία.
«Ολοι οι μαύροι έξω!»
Για να συντάξει την έκθεση, η κυρία Κοσέ πραγματοποίησε προσωπικές συνεντεύξεις με δεκάδες αλλοδαπούς. Η ιστορία που ξεχωρίζει είναι εκείνη του 19χρονου Τουπάκ, πρόσφυγα από τη Γουινέα, που επέστρεφε με το λεωφορείο στο σπίτι του όταν στο ύψος της πλατείας Αμερικής σταμάτησαν το όχημα αστυνομικοί και διέταξαν: «Ολοι οι μαύροι έξω!». Το πιο λυπηρό στην υπόθεση είναι ότι οι έλληνες επιβάτες του λεωφορείου άρχισαν να χειροκροτούν και να φωνάζουν «Μπράβο!» στους αστυνομικούς.
Η HRW θα έχει επίσης συναντήσεις με στελέχη τόσο της ελληνικής κυβέρνησης για να συζητήσει την έκθεση, αλλά και με στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. «Η βασική σύσταση προς την κυβέρνηση είναι να καταδικάσει δημόσια τις πρακτικές αυτές της Αστυνομίας» λέει. Σημειώνει ότι πέρυσι, όταν η HRW δημοσιοποίησε έτερη έκθεση για τα ρατσιστικά εγκλήματα στην Ελλάδα, «η πολιτική ηγεσία (Βουλή, υπουργεία Εξωτερικών και Δημόσιας Τάξης κ.ά.) δεν παραδεχόταν την ύπαρξη ρατσιστικής βίας στη χώρα».
Η κυρία Κοσέ εντοπίζει τέσσερα βασικά προβλήματα: οι έλεγχοι με βάση την εμφάνιση είναι υπερβολικά συχνοί, περιλαμβάνουν υπερβολικά συχνά σωματική έρευνα ή έρευνα των προσωπικών αντικειμένων, συνοδεύονται από σωματική και λεκτική κακοποίηση και δεκάδες χιλιάδες άτομα προσάγονται για ώρες στα αστυνομικά τμήματα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα των αλλοδαπών παραβιάζονται γιατί «στερούνται την ελευθερία τους για λόγους διακριτικής μεταχείρισης». Η HRW είναι ανένδοτη: «Πρόκειται για στέρηση της ελευθερίας και όχι για στέρηση της ελευθερίας μετακίνησης, όπως υποστηρίζει η Ελληνική Αστυνομία».
Συστάσεις προς τις Αρχές
«Στους ελέγχους αυτούς, η Αστυνομία επικεντρώνεται στους λάθος ανθρώπους, επιλέγοντάς τους με βάση στερεότυπα· και αυτό αποδεικνύεται από τις στατιστικές. Αν η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί πραγματικά να πατάξει την εγκληματικότητα στην Αθήνα, πρέπει να επικεντρωθεί σε άλλους ανθρώπους» λέει η ερευνήτρια της HRW.
Οι κυριότερες συστάσεις της οργάνωσης προς τις ελληνικές αρχές είναι πέντε: Καταδίκη των πρακτικών αυτών από την κυβέρνηση, διερεύνηση των περιπτώσεων παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταδίκη των υπευθύνων, σαφείς οδηγίες προς τους αστυνομικούς για τους ελέγχους αλλοδαπών (π.χ. σαφή κριτήρια για σωματική έρευνα, προσαγωγή κτλ.), εκπαίδευση των αστυνομικών και τεχνική δυνατότητα για επί τόπου ελέγχους στοιχείων.
«Η Ελλάδα έχει κάθε δικαίωμα να ελέγξει την παράτυπη μετανάστευση, αλλά με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα» καταλήγει η κυρία Κοσέ.
HeliosPlus
