Η οικονομική κρίση έχει αλλάξει τις αποταμιευτικές και καταναλωτικές συνήθειες όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και πολλών Ευρωπαίων. Υπ’ αυτό το πρίσμα φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ φέτος το πρόγραμμα «Οικονομία: Γνώση… με αξία!» που υλοποιείται για ένατη συνεχή χρονιά σε δημόσια και ιδιωτικά δημοτικά σχολεία της Αττικής και του Πειραιά με την πρωτοβουλία της Citibank και σε συνεργασία με το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου τα παιδιά, σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, εμφανίζονται πιο επηρεασμένα από καταστάσεις που βιώνουν μέσα στις οικογένειές τους ή στον περίγυρό τους, ενώ γνωρίζουν και αντιλαμβάνονται πολύ καλύτερα έννοιες και οικονομικούς όρους που έχουν κατακλύσει την καθημερινότητά τους.
Μάλιστα το 75% των μαθητών που έχουν ήδη λάβει μέρος τα προηγούμενα οκτώ χρόνια φαίνεται να έχουν εξοικειωθεί με τις βασικές έννοιες της οικονομίας, έχουν δηλαδή μάθει να ιεραρχούν τις ανάγκες τους, να διαχειρίζονται τα χρήματά τους, να κατανοούν τη σημασία της αποταμίευσης προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους στόχους τους, να είναι σωστοί καταναλωτές και έχουν εξασκηθεί στην ομαδική εργασία, στη διαπραγμάτευση και στην επίλυση προβλημάτων.
Πιο υπεύθυνοι οι μαθητές της Α’ και Β’ Δημοτικού
Σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές εφαρμογής του προγράμματος, οι μαθητές της Α’ και της Β’ Δημοτικού εμφανίζονται περισσότερο υπεύθυνοι ως προς τη διαχείριση και αξιοποίηση του εικονικού «προϋπολογισμού» που τους διατίθεται. Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες (εικονικές οικογένειες) και ψωνίζουν από τα 4 καταστήματα που έχουν στηθεί στη σχολική αίθουσα, έτσι ώστε να διαχειριστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το χαρτζιλίκι που τους δίνεται από τον ερμηνευτή του προγράμματος φροντίζοντας να καλύψουν τις βασικότερες ανάγκες της ομάδας. Στο τέλος γίνεται μια συζήτηση με τα παιδιά για το πώς θα μπορούσαν να έχουν περισσότερα χρήματα για τις αγορές τους την επόμενη φορά που θα πάνε για ψώνια, έτσι ώστε να προκύψει η έννοια της αποταμίευσης, των αναγκών και των επιθυμιών.
Πιο ευαίσθητοι καταναλωτές είναι οι μαθητές της Γ’ και της Δ’ Δημοτικού, οι οποίοι καλούνται να λειτουργήσουν ως καταναλωτές και να αγοράσουν προϊόντα που κρύβουν κινδύνους για την υγεία του ανθρώπου σε χώρους που δεν πληρούν τους κανόνες σωστής λειτουργίας ενός καταστήματος. Έπειτα από αυτή την εμπειρία τα παιδιά καταθέτουν τις απόψεις τους σχετικά με τη σωστή αγοραστική συμπεριφορά και θέτουν κανόνες ασφαλούς κατανάλωσης.
Ως μεγαλύτερα τα παιδιά της Ε’ και της Στ’ Δημοτικού πραγματοποιούν έρευνα σε έντυπο υλικό με στόχο να ανακαλύψουν τους λόγους που οδήγησαν κάποιες χώρες σε οικονομικό αδιέξοδο. Αφού κρατήσουν τις σημειώσεις τους, καλούνται να αναλάβουν ενεργό δράση και να προτείνουν πραγματικές λύσεις στα προβλήματα που έχουν εντοπίσει με την οργάνωση και πραγματοποίηση ενεργειών που στόχο θα έχουν την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση του κόσμου καθώς και την εξεύρεση τρόπων χρηματοδότησης (π.χ. ενημερωτική καμπάνια, bazaar μεταχειρισμένων ειδών, λαχειοφόρος αγορά κτλ.)
Το πρόγραμμα
Η πρωτοβουλία ενίσχυσης της οικονομικής εκπαίδευσης ξεκίνησε από την CitiBank το 2004 έχοντας ως συνοδοιπόρο της το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, το οποίο λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τις ανάγκες και τις μαθησιακές δυνατότητες κάθε ηλικιακής βαθμίδας των μαθητών του δημοτικού, αλλά και τις δυνατότητες και περιορισμούς του σχολικού περιβάλλοντος σχεδίασε το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα φέτος ξεκίνησε από τον Ιανουάριο του 2013 και θα διαρκέσει μέχρι το τέλος περίπου της σχολικής χρονιάς. Διεξάγεται εντός των σχολικών τάξεων σε ώρες μαθημάτων από ομάδα ειδικών ερμηνευτών του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου και εθελοντών εργαζομένων της Citibank. Η επιλογή των τάξεων που θα συμμετάσχουν από κάθε σχολείο γίνεται από τους διευθυντές σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου.
Μέσα από τη χρήση αντικειμένων, δημιουργικού παιχνιδιού ρόλων και έρευνας, οι μαθητές θα ανακαλύψουν την διαφορά μεταξύ ανάγκης και επιθυμίας, καθώς και τη σημασία της σωστής διαχείρισης των χρημάτων και του οικονομικού προγραμματισμού σε όλα τα στάδια, από τον προγραμματισμό μιας οικογένειας, μέχρι αυτόν του κράτους.
Αγκαλιάζει 160 τάξεις και 4.000 μαθητές τον χρόνο
Κατά μέσο όρο κάθε χρόνο συμμετέχουν περίπου 160 τάξεις με 4.000 παιδιά. Στα 8 χρόνια διεξαγωγής του προγράμματος, φαίνεται να έχουν λάβει μέρος περισσότεροι από 54.000 μαθητές της Αττικής. Φέτος μάλιστα που τα παιδιά είναι πιο ευαισθητοποιημένα αναμένεται να συμμετάσχουν περίπου 4.250 μαθητές, με τη συμπλήρωση των θέσεων να έχει καλυφθεί μέσα στις τρεις πρώτες εβδομάδες από την ανακοίνωση του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου για το πρόγραμμα.
Φέτος μάλιστα για πρώτη φορά οι εργασίες του προγράμματος θα ολοκληρωθούν μέσα από την υλοποίηση μιας έκθεσης με τα έργα των συμμετεχόντων και τις ιδέες τους για την επίλυση των επίκαιρων ζητημάτων της οικονομίας και της κρίσης. Η έκθεση αυτή θα διεξαχθεί στο τέλος της σχολικής χρονιάς στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο στην Πλάκα.