Η Ολυμπιακή Επιτροπή της Αγγλίας ακύρωσε αναπάντεχα τη συμμετοχή της αρχαίας ελληνικής τριήρους στην τελετή έναρξης των 30ων Ολυμπιακών Αγώνων.
Το 480 π.Χ. οι τριήρεις οδήγησαν τους Έλληνες στη νίκη κατά των Περσών στη μάχη της Σαλαμίνας. Το 1987 «χτίστηκε» ένα ακριβές αντίγραφο του πλοίου, το οποίο συνδέθηκε με όσα σηματοδότησε για την ευρωπαϊκή ιστορία εκείνη η νίκη, και καθελκύστηκε για λογαριασμό του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.
Το 2004 μετέφερε την Ολυμπιακή φλόγα για τους Αγώνες της Αθήνας και τον Ιούλιο του 2012 έμελλε να αναβιώσει περασμένα μεγαλεία, καθώς θα οδηγούσε την ολυμπιακή φλόγα κατά μήκος του Τάμεση, στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου. Από το κατάστρωμά του θα ξεκινούσε η φλόγα για την τελική της διαδρομή προς το στάδιο.
Αντί να πλεύσει «περήφανα» στον λονδρέζικο ποταμό, ωστόσο, η «Ολυμπιάς», το ακριβές αντίγραφο της αρχαίας τριήρους που συμμετείχε στη νίκη της Σαλαμίνας, παραμένει μη αξιόπλοη και… μισοσυντηρημένη στο φαληρικό όρμο.
Αιτία είναι η απόφαση της οργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου να ακυρώσει την τελευταία στιγμή τη συμμετοχή της τριήρους στην τελετή έναρξης.
«Η απόφαση ήταν όχι μόνο αναπάντεχη και αδικαιολόγητη, αλλά και απολύτως προσβλητική προς τον ελληνικό λαό», τονίζει μιλώντας στο «ΒΗΜΑ» η κυρία Ζορζέτ Αληθινού, διευθύντρια του ελληνικού τμήματος της εταιρίας «International Advantage Corporation», η οποία ανέλαβε σε συνεργασία με το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό τη συντήρηση της τριήρους και τη μεταφορά της μέχρι το Λονδίνο, όπου υπό το βλέμμα πέντε δισεκατομμυρίων ανθρώπων θα έπλεε στον Τάμεση μεταφέροντας την ολυμπιακή φλόγα και την ελληνική σημαία λίγο πριν την τελετή έναρξης των αγώνων.
«Οι διοργανωτές των Αγώνων κινητοποίησαν λυτούς και δεμένους – ολόκληρο το διπλωματικό μηχανισμό σε Ελλάδα και Μεγάλη Βρετανία – για να επιτευχθεί η συμφωνία για τη συμμετοχή της τριήρους. Η υλοποίηση του εγχειρήματος θα αποτελούσε όχι μόνο κορυφαίο γεγονός των αγώνων αλλά και εξαιρετικό συμβολισμό της συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες», τονίζει η κυρία Αληθινού.
Πράγματι, Ελλάδα και Μεγάλη Βρετανία έχουν συνεργαστεί ποικιλοτρόπως από την αρχή της κατασκευής της τριήρους. Το 1987 Βρετανοί ναυπηγοί κατασκεύασαν για λογαριασμό του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού το ακριβές αντίγραφο της αρχαίας τριήρους, σύμφωνα με όλα τα πρότυπα και τα υλικά που χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Έλληνες ναυπηγούς.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, οι 170 κωπηλάτες που θα οδηγούσαν την τριήρη κατά μήκος του Τάμεση, φέροντας την ελληνική σημαία και την ολυμπιακή φλόγα, επρόκειτο να είναι Βρετανοί και να επιλεγούν από το περίφημο «Καταπίστευμα Τριήρους» (Trireme Trust) της Μεγάλης Βρετανίας.
Απόρριψη και υποψίες
Όλα ανατράπηκαν, ωστόσο, στις 20 Μαρτίου, όταν η κυρία Αληθινού έλαβε ένα email από τον Βρετανό κ. Μάρτιν Γκριν, διευθυντή τελετών για την οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών του Λονδίνου, με το οποίο ενημέρωνε την ελληνική πλευρά ότι η παρουσία της τριήρους θα έκανε το εγχείρημα «υπερβολικά δημοφιλές» και θα συγκέντρωνε «υπερβολικά μεγάλο αριθμό ανθρώπων», με αποτέλεσμα να προκύψουν πιθανά προβλήματα ασφαλείας.
Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα των Financial Times της Πέμπτης, ο κ. Γκριν επικαλέστηκε σε email του το ενδεχόμενο να προκύψει κυκλοφοριακό χάος στις όχθες του Τάμεση, καθώς και τον κίνδυνο οι θεατές να… πηδήξουν από τις γέφυρες του Τάμεση στην προσπάθεια τους να θαυμάσουν το αντίγραφο του αρχαίου πλοίου!
«Πρόκειται για προσβολή όχι μόνο απέναντι στους Έλληνες αλλά και προς τους Βρετανούς. Ο κίνδυνος πτώσης από τις γέφυρες και τα άλλα προβλήματα ασφαλείας που επικαλέσθηκε η βρετανική πλευρά ακούγονται σαν κακόγουστο αστείο», σχολίασε η κυρία Αληθινού.
Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι το δημοσίευμα των Financial Times έλαβε δεκάδες σκωπτικά σχόλια από απλούς πολίτες που σατίριζαν την πιθανότητα «οι πολίτες του Λονδίνου το 2012 να πηδήξουν από μία γέφυρα για να δουν ένα πλοίο να περνά»!
Το κόστος αποκατάστασης της τριήρους ήταν 350.000 ευρώ, από τα οποία είχαν ήδη καταβληθεί τα 150.000 για τις επισκευές που πραγματοποίησαν οι περίπου εβδομήντα Έλληνες μηχανικοί και ναυπηγοί, όταν η βρετανική πλευρά αποφάσισε να ακυρώσει το εγχείρημα.
Διπλωματικά επεισόδια και απειλές
Το μεγάλο ερώτημα, βέβαια, είναι το τι μέλει γενέσθαι καθώς η μισοσυντηρημένη τριήρης παραμένει μη αξιόπλοη στον φαληρικό όρμο. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η αρχική συμφωνία περιείχε λεπτομερή πρόβλεψη για σύγχρονα πειράματα ευσταθείας και υδατοστεγανότητας ώστε η τριήρης να καταστεί πλήρως πλεύσιμη, ενώ η ελληνική πλευρά είχε εξασφαλίσει και την απουσία οποιασδήποτε διαφήμισης στο σώμα της τριήρους, την οποία θα κοσμούσαν μόνο δύο μεγάλες ελληνικές σημαίες.
Όταν όλες οι παραπάνω προβλέψεις έπεσαν στο κενό, η δυσαρέσκεια της ελληνικής πλευράς ήταν εμφανής. Ειδικότερα, το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ακύρωσε την ειδική εκδήλωση που είχε προγραμματίσει για τις 17 Μαΐου, κατά την οποία βρετανική αποστολή θα ανέβαινε στην τριήρη στο φαληρικό όρμο και θα παραλάμβανε την ολυμπιακή φλόγα.
Η εν λόγω απόφαση όξυνε ακόμα περισσότερο τις σχέσεις ανάμεσα στην ελληνική και τη βρετανική πλευρά. Αξίζει να σημειωθεί, άλλωστε, ότι η συνεισφορά της τριήρους θα αποτελούσε τη μοναδική ελληνική συμμετοχή στις τελετές των αγώνων του 2012, γεγονός που καθιστά το «πλήγμα» για την ελληνική πλευρά ακόμα ισχυρότερο.
«Προς στιγμήν θέλουμε να ασκήσουμε πιέσεις σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο, να κερδίσουμε την υποστήριξη του ελληνικού και του βρετανικού λαού. Στη συνέχεια, ωστόσο, δεν θα διστάσουμε να κινηθούμε και σε νομικό επίπεδο, καθώς η βρετανική πλευρά παραβίασε τις συμβατικές της υποχρεώσεις και οφείλει να λογοδοτήσει γι’ αυτό», καταλήγει η κυρία Αληθινού.
