Ανάμεσα στην οδό Ορφέως και στη λεωφόρο Πέτρου Ράλλη, σε αυτή την terra incognita που είναι η βιομηχανική καρδιά της Αθήνας, τρία μόλις χιλιόμετρα από τον βράχο της Ακρόπολης, «ανθεί» ένας καταυλισμός-πληγή στο σώμα της πόλης, που χρόνια τώρα οι αρμόδιοι υπόσχονται να καθαρίσουν χωρίς να τα καταφέρουν. Περίπου χίλιοι Ρομά από την Αλβανία έχουν βρει μεροκάματο καίγοντας κλεμμένα καλώδια για να πουλήσουν τον χαλκό, αγνοώντας τον τοξικότατο αέρα που εισπνέουν μαζί με τους χιλιάδες συγκατοίκους τους. Οι φτωχοδιάβολοι της οδού Ορφέως αγοράζουν προς ένα-δυο ευρώ το κιλό τα καλώδια που καίνε καταγής ή σε καμίνι μέσα στο έδαφος, κάνουν δηλαδή την καρκινοδουλειά, και ύστερα πωλούν τον καμένο χαλκό προς τρία- τέσσερα ευρώ. Κλοπές καλωδίων από οικοδομές, από τη ΔΕΗ, από τον ΟΣΕ, προστασία στα γύρω μαγαζιά και άλλες παραβάσεις που αναπτύσσονται σε τέτοιου είδους γκέτο συνθέτουν τη μαύρη εικόνα του καταυλισμού. Τα παραπήγματα της οδού Ορφέως είναι χτισμένα πάνω σε σωρούς σκουπιδιών. Αυτοσχέδιες παράγκες πάνω σε ξύλινους στύλους, χωρίς παράθυρα και πόρτες, μόνο τοίχους από κόντρα πλακέ και στέγες από ελενίτ. Τα τρωκτικά χορεύουν γύρω από τις φωτιές. Η δυσωδία αποπνικτική. Το θέαμα τραγικό. Δεν μπορεί κανείς να φανταστεί ότι εδώ ζουν άνθρωποι.
Κι όμως εδώ ζουν περίπου 1.000 Ρομά από την Αλβανία. Μαζεύουν σωρούς καλωδίων και άλλων ηλεκτρονικών σκουπιδιών από τα δεκαπέντε γειτονικά, παράνομα σκραπατζίδικα (παλιατζίδικα), από κλοπές και από δρόμους, για να τα κάψουν και να πουλήσουν τον χαλκό. «Οι πρώτοι ήρθαμε εδώ το 1998. Τότε ήμασταν περίπου 10 οικογένειες. Στη συνέχεια, όταν έγινε το μετρό στο Αιγάλεω ήρθαν κι άλλοι» λέει ο Αργύρης Λάτουν, κάτοικος του καταυλισμού. «Τώρα είμαστε περίπου χίλια άτομα,400 ενήλικοι και 500 περίπου παιδιά από μωρά ως 15 ετών».
Ζητούμε από τον Αργύρη να μας ξεναγήσει στον καταυλισμό. Τον ακολουθούμε στα μικρά χωμάτινα αυτοσχέδια δρομάκια. Δεξιά και αριστερά οι βρώμικες τρώγλες. Πολλές από αυτές είναι χτισμένες πάνω σε σωρούς από μπάζα. Απορούμε γιατί αρκετές από αυτές είναι χτισμένες πάνω σε πασσάλους. «Για τα ποντίκια» εξηγεί. «Χιλιάδες από αυτά» συνεχίζει και χαμογελάει καθώς βλέπει τη φρίκη στο πρόσωπό μας. «Εδώ πρέπει να έρθεις το βράδυ για να δεις τι γίνεται.Το ψωμί που παίρνουμε τη μία μέρα δεν μπορούμε να το φάμε την επομένη γιατί το έχουν φάει τα ποντίκια». Δείχνει τα παπούτσια του. Είναι και αυτά γεμάτα τρύπες. «Από τα ποντίκια» εξηγεί.
Δίπλα μας έχουν μαζευτεί και άλλοι κάτοικοι του καταυλισμού. Μου λένε ότι γυρνάνε όλη την Αθήνα με τρίκυκλα και αυτοσχέδια καρότσια. Ψάχνουν για παλιοσίδερα και κυρίως για καλώδια που περιέχουν χαλκό. Στο κέντρο του καταυλισμού υπάρχουν αυτοσχέδια καμίνια όπου καίνε τα καλώδια και απογυμνώνουν τον χαλκό για να τον μεταπωλήσουν. Πολύ συχνά αυτό το κάνουν και σε απλές τρύπες στο έδαφος. Την επικίνδυνη και τοξική αυτή δουλειά την κάνουν τα παιδιά. Αν το καλώδιο είναι χοντρό, απογυμνώνουν τον χαλκό με μαχαίρι και η τιμή ανεβαίνει. Κάθε οικογένεια των έξι ατόμων βγάζει περίπου πενήντα ευρώ ημερησίως. Το τοξικό νέφος από το κάψιμο του χαλκού κυριαρχεί στον καταυλισμό, αλλά με τη βοήθεια του αέρα εξαπλώνεται και στις γύρω περιοχές.
«Τα σκραπατζίδικα είναι η γάγγραινα της περιοχής εδώ και 30 χρόνια» λέει η κυρία Εύη Ζυμαράκη , γραμματέας της επιτροπής που έχει συγκεντρώσει πάνω από 2.000 υπογραφές σε επιστολή προς τον Πρωθυπουργό για να σταματήσει αυτή η κατάσταση. «Κλείνει ένα εδώ και ανοίγει με άλλη επωνυμία παραπέρα. Σαν λερναία ύδρα».
«Δεν έχουμε νερό και τουαλέτες» μου λέει ο Ναζίρ, ένας νεαρός με τατουάζ στα μπράτσα του. Μας οδηγεί σε μια από τις αυτοσχέδιες τουαλέτες. Πρόκειται απλά για ένα κουτί με τέσσερις τοίχους. Η δυσωδία αβάσταχτη. «Εμείς οι άντρες βολευόμαστε και αλλού.Ομως οι γυναίκες πάνε σε αυτές τις τουαλέτες και μετά αρρωσταίνουν» λέει. «Είμαστε κι εμείς άνθρωποι. Θέλουμε νερό. Το ηλεκτρικό αναγκαζόμαστε να το κλέβουμε ή το βράδυ τη βγάζουμε με καντήλια» καταλήγει.
Ο Αργύρης μάς συστήνει στη γυναίκα του την Κριστίνα. Εχουν τρία παιδιά ηλικίας από 6 ως 11 ετών. «Ολοι εδώ είμαστε Αλβανοί Τσιγγάνοι από το Ελμπασάν.Υπάρχουν περίπου 4- 5 φάρες» λέει, δηλαδή μεγάλες οικογένειες. «Εχουμε ζητήσει από τον δήμο να μας βοηθήσει,αλλά μας λένε ότι αν μας δώσουν νερό και ηλεκτρικό θα είναι σαν να μας κάνουν νόμιμους. Τι θα κάνουμε; Γεννιόμαστε και πεθαίνουμε παράνομοι» λέει η Κριστίνα.
Τη ρωτάμε αν ανησυχεί για το γεγονός ότι τα τοξικά από τον καμένο χαλκό μπορεί να είναι καρκινογόνα για τα παιδιά. «Ναι,αλλά τι μπορούμε να κάνουμε;» ρωτάει. «Το πρόβλημα με τα παιδιά είναι ότι δεν έχουμε λεφτά να τους κάνουμε εμβόλια και δεν τα παίρνουν στα σχολεία.Δεν ξέρω τι είναι πιο επικίνδυνο για τα παιδιά:ο χαλκός ή τα ποντίκια» παρατηρεί. Εξηγεί ότι τα παιδιά δεν πάνε στο σχολείο γιατί χωρίς εμβόλια δεν τα παίρνουν επειδή φοβούνται για την εξάπλωση ασθενειών. «Κοίτα το παιδί μου» λέει και δείχνει έναν πιτσιρικά. «Ετσι βρώμικος που είναι ποιο σχολείο θα το πάρει;».
Από την πλευρά τους πολλοί κάτοικοι της περιοχής διαμαρτύρονται για τον καταυλισμό και τις δραστηριότητες των Ρομά. «Δεν σκοπεύουμε να γίνουμε Αγιος Παντελεήμονας, όμως όσο η πολιτεία αδιαφορεί, οι κινητοποιήσεις μας θα αγριέψουν όπως στην Κερατέα» λέει ο κ. Γ.Λινάρδος, πρόεδρος της επιτροπής κατοίκων Ταύρου- Μοσχάτου. Ο επιστημονικός συνεργάτης του «Δημόκριτου» κ. Ν. Κατσαρός μιλάει για καρκινογενέσεις, τερατογενέσεις και για σοβαρές βλάβες στο νευρολογικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού από το κάψιμο του χαλκού. Το πρόβλημα έγινε γνωστό από τις διαμαρτυρίες των κατοίκων Μοσχάτου- Ταύρου. Ο σημερινός δήμαρχος κ. Α. Ευθυμίου έχει διάθεση να το λύσει. Αποδέχτηκε ένα πιλοτικό πρόγραμμα συλλογής των καλωδίων από τους Ρομά μέσα στο οικόπεδο το οποίο παραχωρεί οικειοθελώς ο ιδιοκτήτης του για λίγους μήνες, ώσπου να πειστούν οι Ρομά ότι το πείραμα «πράσινο σημείο» πετυχαίνει. Στη συνέχεια, θα εφαρμοστεί και η μετεγκατάστασή τους. Ο δήμος διαθέτει γι΄ αυτό κάποια κονδύλια.
Υποστηρίκτρια του έργου η κυρία Μαργαρίτα Καραβασίλη, ει δική γραμματέας επιθεωρητών Περιβάλλοντος του υπουργείου ΠΕΚΑ, διατίθεται να δώσει τα υπόλοιπα μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων, ώστε οι Ρομά να συνεχίσουν να βγάζουν τον χαλκό, χωρίς όμως να καίνε τα καλώδια. Φορτηγό του εθνικού συστήματος ανακύκλωσης θα παραλαμβάνει τα χαλκούχα απορρίμματα μεταφέροντάς τα σε νόμιμες μονάδες ακίνδυνης επεξεργασίας του χαλκού (σαν τη Βιοχάλκο και τη Χαλυβουργική).
«Οι υπουργικές ρυθμίσεις θα τιμωρούν με κυρώσεις οποιονδήποτε συλλαμβάνεται με καμένο χαλκό» λέει η κυρία Καραβασίλη. Οι τιμές των ευγενών μετάλλων και του χαλκού έχουν ανέβει πάνω από 1.500% καθώς αυξάνεται η μαφία του χαλκού και το κυνηγητό της. «Η κατάσταση είναι τραγικότερη στο λιμάνι της Ρόδου. Από σαράντα στρέμματα μεταλλοσκουπιδότοπου εκλύονται διοξίνες που σύμφωνα με μετρήσεις βρέθηκαν στο αγελαδινό γάλα» τονίζει.
Οταν το γειτονικό εργοστάσιο μονωτικών Ηellafoam πτώχευσε, παράτησε 25 τόνους πολυουρεθάνης. Οι Ρομά το διέρρηξαν για να πάρουν ό,τι μέταλλο υπήρχε εκεί αδειάζοντας τα βαρέλια της πολυουρεθάνης για να τα κουβαλήσουν. Τα αέρια που εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα έκαναν τα μάτια των κατοίκων να καίνε. Χρειάζονται εξήντα χιλιάδες ευρώ για να απομακρυνθεί η πολυουρεθάνη που αν καεί, σύμφωνα πάντα με τον κ. Κατσαρό, παράγεται υδροκυάνιο και μονοξείδιο. Μια τοξική βόμβα βρίσκεται στον Βoτανικό και με μια σπίθα θα θρηνήσουμε ανθρώπινες ζωές.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
