Ο διάσημος αμερικανός οικονομολόγος Τζέρεμι Ρίφκιν έχει οραματιστεί έναν κόσμο μέσα στον οποίο κάθε σπίτι, στα επόμενα 20 χρόνια, θα έχει το δικό του σύστημα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Πόσο μακριά βρισκόμαστε σήμερα από την
εποχή που δεν θα είμαστε εξαρτημένοι από τις εταιρείες παροχής ενέργειας; Ισως όχι πολύ. Ηδη εδώ και λίγα χρόνια στην Τήνο ένας συνταξιούχος μηχανικός της ΔΕΗ, ο 70χρονος κ. Γ. Μπέτζιος, έχει δημιουργήσει ένα δικό του υβριδικό σύστημα (με παράλληλη χρήση φωτοβολταϊκών και ανεμογεννήτριας), το οποίο καλύπτει το σύνολο των ενεργειακών
αναγκών τριών διαμερισμάτων, καθώς και τις ανάγκες για θέρμανση και ζεστό νερό. Μάλιστα, στο δικό του σύστημα θα βασιστεί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ για να μετατρέψει τη Γαύδο σε «πράσινο νησί». Να γίνει δηλαδή η πρώτη περιοχή της χώρας η οποία θα ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από τον ήλιο και τον άνεμο.
Oλος ο προβληματισμός της πρακτικής εφαρμογής αυτών των συστημάτων ξεκίνησε για τον κ. Μπέτζιο το 1986, οπότε και εγκατέστησε το πρώτο αυτόνομο σύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) σε ταράτσα πολυκατοικίας στο Χαλάνδρι. Η ανεμογεννήτρια όμως δεν άντεξε για πολύ.
Η δεύτερη απόπειρα έγινε 12 χρόνια αργότερα, το 1998, πολύ πιο μακριά, στη Μογγολία, με την εγκατάσταση τριών μικρών αυτόνομων συστημάτων σε χωριά απομακρυσμένα από το δίκτυο. Τα συστήματα λειτούργησαν για περίπου έναν χρόνο, αλλά και πάλι οι μικρές ανεμογεννήτριες αποδείχθηκαν αναξιόπιστες. «Εχουν κατά καιρούς εμφανιστεί πολλά ακατάλληλα συστήματα που μπορεί να περιλαμβάνουν από μπαταρίες αυτοκινήτου,μικρού μεγέθους ανεμογεννήτριες,μέχρι ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς.Τα συστήματα αυτά βέβαιατελικά αστοχούν και εγκαταλείπονται.Κανένας έλεγχος δεν ασκείται από την Πολιτεία και οι πολίτες απογοητευμένοι επιστρέφουν στις γνώριμες πετρελαϊκές μηχανές» επισημαίνει ο κ. Μπέτζιος, τονίζοντας ότι πλέον τα σύγχρονα συστήματα λειτουργούν και λύνουν σημαντικά προβλήματα. Οικονομία 573 kWh
Απόδειξη αποτελούν τρία ενεργειακά αυτόνομα διαμερίσματα στον οικισμό Αγίας Παρασκευής της Χώρας της Τήνου, τα οποία λειτουργούν ως εξοχικές κατοικίες για τον κ. Μπέτζιο και τις κόρες του, αλλά και άλλες δύο εφαρμογές στο ίδιο νησί: υβριδικά συστήματα τοποθετήθηκαν για ηλεκτροδότηση κατοικίας στη Στενή και άρδευση κτήματος μικρής κλίμακας στο χωριό Αγάπη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ιδιοκτήτης του κτήματος σπαταλούσε στο παρελθόν ενέργεια από πετρελαιοκίνητη αντλία 2 kW, ενώ τώρα αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια (με φωτοβολταϊκά πάνελ) και καταναλώνει ενέργεια μικρότερη από 0,1 kWh. Συνολικά εξοικονομεί 573 kWh τον χρόνο. Αντλίες του είδους αυτού μπορούν να αντικαταστήσουν και τα γνωστά ενεργοβόρα πιεστικά τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως στα νησιά, όπου υπάρχει έλλειψη νερού, αλλά και στην ηπειρωτική χώρα.
Ο κ. Μπέτζιος ασχολείται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το 1974. Τότε εργαζόταν στη Γενική Διεύθυνση Ερευνας και Ανάπτυξης της Volkswagen στη Γερμανία. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1977, η εταιρεία τον στέλνει στη Βραζιλία για να επιθεωρήσει τις πρώτες εφαρμογές χρήσης της αιθανόλης ως κύριου καυσίμου αυτοκινήτου. Στην Ελλάδα επιστρέφει το 1978 και δουλεύει στη Θεσσαλονίκη ως το 1981, στη ΔΕΦΑ (Γκάζι), στην Πυρκάλ και από το 1986 στη ΔΕΗ, από όπου συνταξιοδοτείται το 2003.
Πρότυπο για τη Γαύδο
«Ως εργαζόμενος της ΔΕΗ πάλευα από το 1986 για την υλοποίηση του σχεδίου μετατροπής των Αντικυθήρων αρχικά και μετέπειτα της Κύθνου σε ένα αυτόνομο ενεργειακά νησί με βάση ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά τότε η ΔΕΗ δεν το ήθελε» αναφέρει. Σήμερα, αν και είναι συνταξιούχος, συνεργάζεται με τη ΔΕΗ (ΔΕΗ Ανανεώσιμες) ως σύμβουλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Με βασικό συνεργάτη του τον κ. Ι. Παππά (είναι ο εμπνευστής και κατασκευαστής του κεντρικού συστήματος έλεγχου, καθώς και της ανεμογεννήτριας που ανταποκρίνεται σε αυτό), δουλεύουν πάνω στο υβριδικό σύστημα το οποίο προγραμματίζεται να εγκατασταθεί στο νοτιότερο άκρο της Ελλάδας, τη Γαύδο.
Συγκριτικό πλεονέκτημα
«Εξετάσαμε την πρόταση του κ. Μπέτζιου, ζητήσαμε κάποιες βελτιώσεις και μόλις ολοκληρωθεί το τεχνικό κομμάτι θα την προωθήσω για έγκριση στο ΔΣ. Ελπίζω να μπορέσουμε σύντομα να προχωρήσουμε στην εγκατάσταση του συστήματος το οποίο θα παρέχει ενεργειακή αυτονομία στη Γαύδο» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ κ. Ι. Τσιπουρίδης . Οπως επισημαίνει ο ίδιος, «οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας και πρέπει να το εκμεταλλευθούμε. Τη δεκαετία του 1980 η ΔΕΗ είχε εγκαταστήσει σειρά φωτοβολταϊκών στα Αντικύθηρα, σ τους Αρκιούς, σ τη Γαύδο και σε ορισμένες βραχονησίδες. Είπαμε να επανέλθουμε με πιο ολοκληρωμένο τρόπο στη Γαύδο». ΟΔΗΓΟΣ: Τα μυστικά των φωτοβολταϊκών
Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί έναν ανεξάντλητο εγχώριο ενεργειακό πόρο.Και τα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορούν να τον εκμεταλλευθούν προς όφελος του περιβάλλοντος αλλά και της τσέπης μας.«Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από φωτοβολταϊκό συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης περίπου ενός κιλού διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.Επιπλέον,τα συστήματα αυτά μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των αιχμών ζήτησης και στην αποτροπή μπλακάουτ» λέει ο υπεύθυνος για θέματα ενέργειας της Greenpeace κ.Δ. Ιμπραήμ.Ο οικιακός καταναλωτής μπορεί να κάνει απόσβεση και να κερδίσει από την πώληση ενέργειας στο δίκτυο της ΔΕΗ.
Διάρκεια ζωής
Τα φωτοβολταϊκά έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής (ως 30 χρόνια) και χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση. Μπορούν να εγκατασταθούν σε μονοκατοικία αλλά και σε πολυκατοικία (σε στέγαστρο βεράντας ή με τη σύμφωνη γνώμη των υπόλοιπων ιδιοκτητών σε κοινόχρηστη ταράτσα). Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια διοχετεύεται όλη στο δίκτυο της ΔΕΗ,η οποία πληρώνει 55 λεπτά την κιλοβατώρα. Αφορολόγητα έσοδα
Οσοι έχουν εγκατεστημένο φωτοβολταϊκό στο σπίτι τους εξακολουθούν να αγοράζουν ρεύμα από τη ΔΕΗ.Αν στο δίμηνο το φωτοβολταϊκό παράγει ηλεκτρική ενέργεια αξίας 200 ευρώ και στο σπίτι καταναλώνεται ενέργεια αξίας 100 ευρώ,η ΔΕΗ θα καταθέσει στον τραπεζικό λογαριασμό του ιδιοκτήτη τη διαφορά,δηλαδή τα 100 ευρώ.Τα έσοδα από την πώληση της ενέργειας δεν φορολογούνται.
Ο ισολογισμός
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο εκστρατειών πολιτικής του WWF Ελλάς κ.Αχ.Πληθάρα,ένα φωτοβολταϊκό παράγει ετησίως κατά μέσον όρο 1.100-1.500 kWh ανά εγκατεστημένο κιλοβάτ.Στις νότιες και πιο ηλιόλουστες περιοχές παράγει περισσότερη ενέργεια από ό,τι στις βόρειες.Το κόστος ενός φωτοβολταϊκού 2 kW είναι περίπου 10.000 ευρώ (περιλαμβάνονται ΦΠΑ και έξοδα σύνδεσης).Η δαπάνη μπορεί να καλυφθεί με δάνειο από τράπεζα.Η ετήσια παραγωγή ενέργειας (πρώτο έτος) υπολογίζεται σε 2.600
kWh και τα έσοδα στην 25ετία σε περίπου 36.000 ευρώ (καθαρά έσοδα περίπου 26.000 ευρώ).
Η απόλυτη οικιακή οικονομία
Ο κ. Βίλλας και η σύζυγός του παράγουν οι ίδιοι ό,τι καταναλώνουν
O 63χρονος συνταξιούχος κ. Μ. Βίλλας και η σύζυγός του Παναγιώτα ζουν μόνιμα έξω από τον οικισμό της Στενής στην Τήνο και είναι απολύτως αυτάρκεις. Με το υβριδικό σύστημα που τους έχει εγκαταστήσει ο κ. Μπέτζιος έχουν όσο ρεύμα χρειάζονται, ενώ παράγουν οι ίδιοι ό,τι καταναλώνουν: κρέας, τυριά, λαχανικά, αβγά, ψωμί, έχοντας αναπτύξει πλήρη οικιακή οικονομία. «Δεν θα έφευγα ποτέ από εδώ.Δεν θα εγκατέλειπα αυτόν τον τρόπο ζωής. Είμαστε αυτόνομοι, αυτάρκεις. Δεν έχουμε τίποτε ανάγκη» λέει ο κ. Βίλλας.
Στην περιοχή της Τήνου όπου αποφάσισε να ζήσει η οικογένεια του κ. Βίλλα δεν υπάρχει δίκτυο της ΔΕΗ. Αρχικά η παροχή ρεύματος του σπιτιού στηριζόταν σε μια ντιζελογεννήτρια, η οποία λειτουργούσε μόνο πέντε ώρες την ημέρα και το κόστος της ανερχόταν σε 250-300 ευρώ τον μήνα για την αγορά πετρελαίου. Και στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνεται το κόστος για την αγορά και τις επισκευές των ντιζελογεννητριών.
Η εγκατάσταση του αυτόνομου συστήματος άρχισε σταδιακά. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν μπαταρίες, οι οποίες τις πέντε ώρες που λειτουργούσε η ντιζελογεννήτρια φορτίζονταν- περίπου με το ίδιο κόστοςκαι χάριζαν δωρεάν ρεύμα το υπόλοιπο 24ωρο. Σήμερα χρησιμοποιούνται οι ίδιες μπαταρίες, μία ανεμογεννήτρια 400 W και ένας μετατροπέας 1.000 W και το ζεύγος Βίλλα εξυπηρετείται θαυμάσια. Το συνολικό κόστος του συγκεκριμένου συστήματος ήταν περίπου 5.500 ευρώ.
Μαζί με την ενεργειακή αυτονομία ο κ. Βίλλας και η σύζυγός του ασχολούνται εξίσου ενεργά και με την οικιακή οικονομία. Στο αγρόκτημά τους συντηρούν κατσίκια, πρόβατα, πουλερικά, διαθέτουν έναν μεγάλο λαχανόκηπο και, όπως λένε, «ψωνίζουμε σπανίως». Και είναι κάθε στιγμή έτοιμοι να αντιμετωπίσουν κάθε πρόβλημα. Σε περιόδους άπνοιας, για παράδειγμα, που οι μπαταρίες του συστήματος αρχίζουν να αδειάζουν, ο κ. Βίλλας κάνει σωστή διαχείριση ενέργειας και μόνο εφόσον η άπνοια συνεχίζεται μπαίνει σε λειτουργία η ντιζελογεννήτρια.
Το επόμενο βήμα είναι η αγορά μιας μεγαλύτερης ανεμογεννήτριας και ενός ισχυρότερου μετατροπέα για την πλήρη κάλυψη των ηλεκτρικών αναγκών ακόμη και σε περιόδους άπνοιας. Αν χρειαστεί, το σύστημα θα συμπληρωθεί και με φωτοβολταϊκό πάνελ.
Κόστος κατασκευής 15.000 ευρώ
Το τελικό κόστος για το υβριδικό σύστημα που εγκατέστησε ο κ. Μπέτζιος, το οποίο είναι ελληνικής έμπνευσης και κατασκευής και καλύπτει και τα τρία διαμερίσματα, υπολογίζεται σε περίπου 15.000 ευρώ και, όπως λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά, «σε λίγο καιρό θα μπορώ να πουλάω ρεύμα στη ΔΕΗ». Αυτή τη στιγμή το εγκατεστημένο σύστημα υποστηρίζει ψυγείο, τηλεόραση, πλυντήρια ρούχων και πιάτων, ηλεκτρονικό υπολογιστή και «όλα τα ηλεκτρικά εργαλεία που χρειάζεται ένας μάστορας», όπως λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος. Η κουζίνα είναι γκαζιού, ενώ ο ηλιακός θερμοσίφωνας αποτελεί ιδιοκατασκευή. Μάλιστα ένα από τα τρία διαμερίσματα έχει και ενδοδαπέδια θέρμανση- η οποία θα λειτουργεί με ηλιοθερμία-, καθώς και υπόγεια δεξαμενή ζεστού νερού. Το τζάκι που έχει τοποθετηθεί είναι ενεργειακό για να υποβοηθά (αν και όποτε χρειάζεται πρόσθετη θέρμανση) την ενδοδαπέδια θέρμανση.
