Όταν επιτέλους ολοκληρωθεί, το Τηλεσκόπιο των Τριάντα Μέτρων (TMT) θα είναι μακράν το μεγαλύτερο οπτικό τηλεσκόπιο του κόσμου, πολύ ισχυρότερο από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Μόνο που οι ιθαγενείς της Χαβάης αντιδρούν στην κατασκευή του στο «ιερό» βουνό του Μάουνα Κέα, και οι υπεύθυνοι του προγράμματος σκέφτονται τώρα να το μετακομίσουν στα Κανάρια Νησιά.
«Βεβήλωση» του ιερού χώρου
Παρόλο που το Μάουνα Κέα φιλοξενεί ήδη 13 τηλεσκόπια, οι ιθαγενείς της Χαβάης διαμαρτύρονται ότι η κατασκευή του TMT στην ίδια κορυφή θα συνέχιζε τη «βεβήλωση» του ιερού χώρου.
Στις 31 Οκτωβρίου, το διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Παρατηρητηρίου TMT ανακοίνωσε ότι επέλεξε το νησί Λα Πάλμα των Κανάριων Νησιών ως εναλλακτική τοποθεσία.
Τον Απρίλιο του 2015, ακτιβιστές μπλόκαραν τα έργα στην κορυφή του Μάουνα Κέα, και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους το ανώτατο πολιτειακό δικαστήριο της Χαβάης ακύρωσε την άδεια υλοποίησης του έργου. Οι αξιωματούχοι του TMT ζήτησαν νέα άδεια από το Γραφείο Χερσαίων και Φυσικών Πόρων, και ένας νέος γύρος δικαστικών ακροάσεων ξεκίνησε τον περασμένο μήνα.
Όποια κι αν είναι η απόφαση του γραφείου, η άσκηση έφεσης θεωρείται σχεδόν βέβαιη, οπότε η νομική διαδικασία θα παρατεινόταν για πολλούς ακόμα μήνες.
«Θα παρακολουθούμε προσεκτικά την κατάσταση στη Χαβάη, ελπίζοντας ότι η διαδικασία θα προχωρήσει. Η επιτυχία ή μη αυτών των προσπαθειών θα καθορίσει το εάν μπορούμε να κατασκευάσουμε το τηλεσκόπιο στη Χαβάη» ανέφερε στον δικτυακό τόπο του Nature η Φιόνα Χάρισον του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας (Caltech), μέλος του διοικητικού συμβουλίου.
Θέμα… ύψους η υπεροχή του Μάουνα Κέα
Το σίγουρο πάντως είναι ότι το Μάουνα Κέα είναι καλύτερη τοποθεσία για την κατασκευή του γιγάντιου οργάνου, δεδομένου ότι η κορυφή του έχει ύψος 4.050 μέτρα, συγκριτικά με μόλις 2.250 μέτρα στην κορυφή του Λα Πάλμα. Αυτό σημαίνει ότι ένα τηλεσκόπιο στο Λα Πάλμα πρέπει να κοιτά τον ουρανό μέσα από δύο επιπλέον χιλιόμετρα αέρα.
Επιπλέον, η υγρασία στο Λα Πάλμας είναι υψηλότερη, κάτι που θα περιόριζε τις παρατηρήσεις στο μέσο του υπέρυθρου φάσματος. Οι παρατηρήσεις αυτές θα επέτρεπαν στο τηλεσκόπιο να διακρίνει κέντρα γαλαξιών και άλλα αντικείμενα που κρύβονται μέσα σε σύννεφα σκόνης.
Παρά τα προβλήματα με το TMT, πάντως, η κοινότητα της αστρονομίας έχει να ελπίζει σε δύο άλλες σημαντικές εξελίξεις: Στη Χιλή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η κατασκευή του Γιγάντιου Τηλεσκόπιου του Μαγγελάνου, το οποίο θα έχει κάτοπτρο 24,5 μέτρα και θα προσφέρει δέκα φορές τη διακριτική ικανότητα του Hubble, ενώ ένα διαφορετικό όρος της Χιλής επελέγη για το Ευρωπαϊκό Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο, ένα τέρας με κάτοπτρο 39 μέτρων.
