Οι Νεάντερταλ δεν αποκλείεται να ήταν καλοί συνομιλητές: η μελέτη ενός οστού που υποστηρίζει τη γλώσσα δείχνει να επιβεβαιώνει τις υποψίες ότι ο εξαφανισμένος μας εξάδελφος μπορούσε να μιλά όπως εμείς.

Η παραδοσιακή άποψη θέλει τον προφορικό λόγο να εμφανίστηκε πριν από 50 με 100 χιλιάδες χρόνια, λίγες δεκάδες χιλιάδες χρόνια μετά την εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπου Homo sapiens, αναφέρουν οι συγγραφείς της νέας μελέτης στην επιθεώρηση PLoS ONE.

Εντυπωσιακές ομοιότητες του υοειδούς οστού

Η εικόνα αυτή άρχισε να αλλάζει το 1989, όταν ανακαλύφθηκε στο Ισραήλ ένα υοειδές οστό Νεάντερταλ ηλικίας 60.000 ετών, το οποίο παρουσίαζε εντυπωσιακές ομοιότητες με το αντίστοιχο οστό του σύγχρονου ανθρώπου.

Το υοειδές οστό, ένας σχηματισμός σε σχήμα πέταλου που παίζει κρίσιμο ρόλο στην ομιλία, βρίσκεται στον λαιμό κάτω από το σαγόνι και βοηθά στις κινήσεις της γλώσσας και στην κατάποση. Υπάρχει και σε άλλα θηλαστικά, βρίσκεται όμως σε διαφορετική θέση.

Ιδια λειτουργία

Η νέα έρευνα δείχνει τώρα ότι το υοειδές οστό του Homo neanderthalensis όχι μόνο έμοιαζε με το υοειδές οστό του Homo sapiens αλλά επιπλέον λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο.

Η διεθνής ομάδα ερευνητών που υπογράφει τη δημοσίευση εξέτασε το απολίθωμα σε τρισδιάστατες αξονικές τομογραφίες και μελέτησε τις μηχανικές ιδιότητες ενός εκμαγείου του οστού.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα ευρήματα ενισχύουν μεν τη θεωρία ότι οι Νεάντερταλ μπορούσαν να μιλούν, δεν προσφέρουν όμως οριστικές αποδείξεις.


Το υοειδές οστό του Νεάντερταλ μοιάζει με το αντίστοιχο οστό του σύγχρονου ανθρώπου (Α) και διαφέρει από του χιμπατζή (Β) (Πηγή: Luigi Capasso et al. / PloS ONE)

Η μελέτη χαρακτηρίστηκε πάντως πειστική από τον Νταν Ντεντιού, ειδικού του Ινστιτούτου Ψυχογλωσσολογίας «Μαξ Πλανκ», ο οποίος υποστήριξε σε εφετινή του δημοσίευση ότι ο προφορικός λόγος ήταν κοινό χαρακτηριστικό του σύγχρονου ανθρώπου, του ανθρώπου του Νεάντερταλ, πιθανώς και του τελευταίου κοινού προγόνου του.

Η νέα μελέτη δείχνει ότι το υοειδές οστό των Νεάντερταλ έμοιαζε με το δικό μας «όχι μόνο στο σχήμα αλλά και όσον αφορά τις μηχανικές ιδιότητές του» είπε ο Ντεντιού στο BBC.

Ο σύγχρονος άνθρωπος πιστεύεται ότι εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από περίπου 200.000 χρόνια, ενώ ο άνθρωπος του Νεάντερταλ εμφανίστηκε πριν από περίπου 600.000 χρόνια και κυριάρχησε στην Ευρώπη μέχρι την εξαφάνισή του πριν από περίπου 30.000 χρόνια.

Τα οστά του κοινού προγόνου

Η θεωρία ότι και τα δύο είδη κληρονόμησαν την ικανότητα προφορικού λόγου από τον κοινό τους πρόγονο ενισχύεται από την ανακάλυψη υοειδών οστών στην Ισπανία ηλικίας 500.000 ετών. Πιστεύεται ότι ανήκουν στον Homo heidelbergensis, έναν πιθανό κοινό πρόγονο του Homo sapiens και του Homo neanderthalensis.

Τα οστά της Ισπανίας μοιάζουν μορφολογικά με το υοειδές οστό του σύγχρονου ανθρώπου, μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν υποβληθεί σε λεπτομερή εξέταση.