Περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αφρική εκτιμάται ότι υποφέρουν από την έλλειψη πόσιμου νερού. Κι όμως, λίγες δεκάδες μέτρα κάτω από τα πόδια τους, το νερό του υδροφόρου ορίζοντα θα ήταν αρκετό για να μετατρέψει τη Σαχάρα σε ρηχή θάλασσα.
Η ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων νερού στους υδροφόρους ορίζοντες της Αφρικής, ακόμα και κάτω από τη μεγαλύτερη έρημο του κόσμου, ήταν γνωστή εδώ και δεκαετίες. Τώρα, όμως, ερευνητική ομάδα στη Βρετανία παρουσιάζει τον πρώτο χάρτη των υπόγειων υδάτων σε όλη την έκταση της ηπείρου, σε μια προσπάθεια να εντοπιστούν πόροι που θα διευκόλυναν την προσαρμογή στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής.
Εκατό φορές το νερό της επιφάνειας
Ο συνολικός όγκος του νερού στους υδροφόρους ορίζοντες της Αφρικής υπολογίζεται ότι είναι 100 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με το σύνολο των ποταμών και των λιμνών της ηπείρου.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματά τους στην επιθεώρηση Environmental Research Letters, οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα υπόγεια αποθέματα θα μπορούσαν να ανακουφίσουν μικρές κοινότητες σε κάποιες περιοχές, όπου χειροκίνητες αντλίες θα παρέχουν έως και 5 λίτρα νερού το δευτερόλεπτο.
Επισημαίνουν όμως ότι τα αποθέματα δεν μπορούν να αντληθούν με μεγάλες υποδομές γεωτρήσεων -αυτό θα εξαντλούσε σύντομα τους υδροφόρους ορίζοντες, θα εξαφάνιζε υπάρχουσες οάσεις στην επιφάνεια και θα δημιουργούσε κίνδυνο εισβολής αλμυρού νερού.
«Οι περιοχές με τα μεγαλύτερα αποθέματα υπόγειων υδάτων βρίσκονται στη βόρεια Αφρική, ειδικά στις μεγάλες ιζηματογενείς λεκάνες της Λιβύης, της Αλγερίας και του Τσαντ» αναφέρει η Χέλεν Μπόνσορ της βρετανικής γεωλογικής υπηρεσίας BGS. «Ο όγκος των αποθεμάτων σε αυτές τις λεκάνες αντιστοιχεί σε ένα στρώμα νερού πάχους 75 μέτρων σε όλη την επιφάνειά τους. Πρόκειται για μια τεράστια ποσότητα» επισημαίνει.
Στον χάρτη αριστερά, το σκούρο χρώμα αντιστοιχεί σε μεγαλύτερο πάχος για τον υδροφόρο ορίζοντα. Δεξιά, χάρτης της παραγωγικότητας του υδροφόρου ορίζοντα, με το μπλε να αντιστοιχεί στις υψηλότερες τιμές (Προσαρμογή από A.M.MacDonald et al./ERL)
Δεδομένα από πολλές μελέτες
Η ερευνητική ομάδα στην BGS και το Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου βασίστηκε σε υδρολογικούς χάρτες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και σε 250 προηγούμενες μελέτες για τα υπόγεια ύδατα σε διάφορες περιοχές.
Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι τα αποθέματα υπόγειων υδάτων είναι μεγαλύτερα στη Βόρεια Αφρική και μικρότερα στις υποσαχάριες περιοχές, οι οποίες γενικά είναι και οι φτωχότερες.
Ακόμα και σε αυτές όμως τις περιοχές, «η εργασία μας δείχνει ότι, με προσεκτική έρευνα και κατασκευή, υπάρχουν αρκετά υπόγεια ύδατα για να προσφέρουν μια μικρή παροχή νερού για ύδρευση και άρδευση σε επίπεδο κοινότητας» λέει ο Δρ Άλαν Μακ Ντόναλντ της BGS, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.
Ακόμα και οι μικρές χειροκίνητες αντλίες θα βοηθούσαν σημαντικά στην προσαρμογή του πληθυσμού στις συνθήκες ενός θερμότερου κόσμου, όχι όμως σε επίπεδο ολόκληρων χωρών.
Μπορεί λοιπόν τα υπόγεια ύδατα να μην επαρκούν για να πρασινίσουν ολόκληρη την Αφρική, σίγουρα όμως έχουν αξία σε μια ήπειρο όπου μόνο το 5% της καλλιεργήσιμης γης αρδεύεται αποτελεσματικά.
