Κανένα μέρος στη Γη δεν είναι πια ασφαλές από τις παρενέργειες της ανθρώπινης παρουσίας: οι χιλιάδες τουρίστες και επιστήμονες που επισκέπτονται κάθε χρόνο στην Ανταρκτική μεταφέρουν άθελά τους χιλιάδες σπόρους ξενικών φυτών, τα οποία έχουν ήδη αρχίσει να κατακτούν την ήπειρο, εις βάρος της ενδημικής πανίδας.
Η προειδοποίηση έρχεται από την πρώτη συνολική αποτίμηση για την απειλή των ξενικών ειδών στην Ανταρκτική, η οποία δημοσιεύεται στην αναγνωρισμένη αμερικανική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».
Η διεθνής ερευνητική ομάδα που υπογράφει τη μελέτη επισημαίνει ότι η θερμοκρασία στην Ανταρκτική αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι σε άλλες περιοχές του κόσμου, γεγονός που θα διευκόλυνε την επιβίωση ξενικών ειδών και την εδραίωσή τους στο ευαίσθητο περιβάλλον της Ανταρκτικής.
Τη μεγαλύτερη απειλή δείχνει να αντιμετωπίζει η Ανταρκτική Χερσόνησος, κάτω από τη Νότιο Αμερική, η οποία δέχεται τον μεγαλύτερο αριθμό τουριστών και ήδη αντιμετωπίζει δραματική αύξηση της θερμοκρασίας -τρεις βαθμούς Κελσίου τον τελευταίο μισό αιώνα.
Ξενικά είδη ζώων και φυτών έχουν ήδη ανατρέψει την ισορροπία σε ορισμένα νησιά κοντά στη λευκή ήπειρο, και τώρα απειλούν να επαναλάβουν την καταστροφή στην Ανταρκτική Χερσόνησο και σε κοντινά νησιά.
Δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες σε ετήσια βάση
Κάθε χρόνο επισκέπτονται την Ανταρκτική περισσότεροι από 33.000 τουρίστες και 7.000 επιστήμονες.
Σχεδόν όλοι αυτοί οι επισκέπτες καλούνται να λάβουν μέτρα όπως το προσεκτικό καθάρισμα των ρούχων και των αποσκευών και η χρήση καινούργιων παπουτσιών. Οι πρακτικές αυτές επιβάλλονται τόσο από τους ερευνητικούς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στην ήπειρο όσο και από την Διεθνή Ένωση Τουριστικών Πρακτόρων Ανταρκτικής (IAATO).
Όπως όμως σχολιάζουν οι ερευνητές, κανένα μέτρο δεν θα μπορέσει ποτέ να μηδενίσει το ρυθμό άφιξης ξενικών ειδών.
Τα ξενικά είδη είναι εξάλλου μία από τις σημαντικότερες αιτίες εξαφάνισης ενδημικών ειδών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Καταμέτρηση στις αποσκευές
Με αφορμή το Διεθνές Έτος Πόλων το 2007, μια διεθνή προσπάθεια για την επιστημονική μελέτη των πολικών περιοχών, η νέα μελέτη εξέτασε δειγματοληπτικά 1.000 τουρίστες και επιστήμονες το διάστημα 2007-2008.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ειδικές ηλεκτρικές σκούπες για να συλλέξουν τυχόν σπόρους από τις τσέπες, τα μπατζάκια, τα παπούτσια και τις αποσκευές των επισκεπτών.
Χρειάστηκαν σχεδόν τρία χρόνια μέχρι να ταυτοποιηθούν οι σπόροι και να διευκρινιστεί ποιοι ήταν εισαγόμενοι.
Περισσότεροι από 70.000 ξένοι σπόροι τον χρόνο
Η καταμέτρηση έδειξε ότι ο μέσος επισκέπτης μετέφερε πάνω του 9,5 ξένους σπόρους, αριθμός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάθε χρόνο πρέπει να φτάνουν στην Ανταρκτική πάνω από 70.000 σπόροι.
Οι μισοί και πλέον από αυτούς τους σπόρους, όπως για παράδειγμα η παπαρούνα της Ισλανδίας (Papaver nudicaule), προέρχονταν από ψυχρές περιοχές και θα μπορούσαν δυνητικά να ανταγωνιστούν την ανταρκτική πανίδα.
Αυτό συμβαίνει ήδη με ένα είδος μονοετούς πόας του Βορείου Ημισφαιρίου, το Poa annua, το οποίο πλέον απαντάται σε μεγάλη κλίμακα στα νησιά Κινγκ Τζορτζ και Ντισέπσιον, κοντά στην ηπειρωτική Ανταρκτική.
Εξαπλώνεται επίσης κοντά σε τέσσερις ερευνητικούς σταθμούς στην Ανταρκτική Χερσόνησο, και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα πολλαπλασιαζόταν ευρέως αν κατάφερνε να φτάσει σε περιοχές όπου κατοικούν πιγκουίνοι και φώκιες.
