Η πρώτη φορά που καταγράφηκε μαζικός θάνατος από πανώλη στην Ευρώπη ήταν την εποχή του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού και η εκκίνηση της τοποθετείται το 541-542 μ.Χ. Για αυτό και έμεινε στην ιστορία ως «Ιουστινιανή Πανώλη». Υπολογίζεται ότι στη διάρκεια της έχασαν τη ζωή τους περισσότερο από ένα εκατομμύριο άτομα δημιουργώντας σύμφωνα με τους ιστορικούς σειρά κοινωνικοπολιτικών μεταβολών στη βυζαντινή αυτοκρατορία και την Ευρώπη γενικότερα. Μια νέα μελέτη υποδεικνύει έναν μη αναμενόμενο υπεύθυνο για ότι συνέβη. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, κεντρικό ρόλο αν όχι στη δημιουργία πάντως σίγουρα στην έκταση που πήρε η επιδημία έπαιξε ο… κομήτης του Χάλει.
Ο λιμός
Ομάδα ειδικών με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κολούμπια στις ΗΠΑ μελέτησαν στρώματα πάγων της Γροιλανδίας. Επικέντρωσαν την προσοχή τους σε εκείνα που η ανάλυση των πυρήνων πάγου έδειξε ότι είχαν δημιουργηθεί την περίοδο 533-540 μ.Χ. Είναι γνωστό ότι ένας πυρήνας πάγου περιέχει στοιχεία που επιτρέπουν στους επιστήμονες να ανασυνθέτουν τις ατμοσφαιρικές και κλιματικές συνθήκες της εποχής που ο συγκεκριμένος πάγος σχηματίστηκε.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ατμόσφαιρα της Γης κατά το επίμαχο διάστημα περιείχε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες σκόνης από ό,τι θα έπρεπε ενώ επιπλέον υπήρχε σκόνη διαστημικής προέλευσης. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το 536 μ.Χ. ένα κομμάτι του κομήτη Χάλει αποσπάστηκε από αυτόν και έπεσε στη Γη. Η σύγκρουση είχε ως αποτέλεσμα ένα πυκνό πέπλο σκόνης να εγκατασταθεί στην ατμόσφαιρα μπλοκάροντας τον Ηλιο.
Αυτό με τη σειρά του προκάλεσε μια διαδοχή από καιρικά φαινόμενα (παρατεταμένο χειμώνα, ξηρασία κ.α) που εκτός των άλλων κατέστρεψαν τις καλλιέργειες και οδήγησαν τελικά σε λιμό. Οι ερευνητές εκτιμούν ότιο λιμός έκανε τον πληθυσμό της Ευρώπης αδύναμο και ευάλωτο στην πανώλη που ακολούθησε λίγα χρόνια μετά.
