Ο γείτονάς σας σάς βγάζει έξω από τα ρούχα σας παίζοντας στη διαπασών heavy metal ή βαριά λαϊκά; Ίσως σε λίγο το πρόβλημά σας να μπορεί να λυθεί μόνο και μόνο πείθοντάς τον να βάλει για λίγο το κεφάλι του κοντά σε έναν μαγνήτη.

Σε ένα πείραμα που ορισμένοι χαρακτηρίζουν «ορόσημο», επιστήμονες κατόρθωσαν να αλλάξουν τα μουσικά γούστα εθελοντών μέσω της διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης. Τα ευρήματα θεωρείται ότι μπορεί να βοηθήσουν στην ανάπτυξη θεραπειών για διάφορες μορφές ψυχικών διαταραχών και εξαρτήσεων.

Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Ζετόρε από το Πανεπιστήμιο Μακ Γκιλ στον Καναδά ζήτησαν από 17 εθελοντές να ακούσουν διάφορα μουσικά κομμάτια (ορισμένα είχαν επιλεγεί από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και άλλα από τους ερευνητές) και να αξιολογήσουν πόση ευχαρίστηση τους πρόσφερε το καθένα από αυτά. Παράλληλα τους δόθηκε η δυνατότητα να αγοράσουν όποια τραγούδια τους άρεσαν πολύ χρησιμοποιώντας τα δικά τους χρήματα.

Η διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε σε τρεις σειρές πειραμάτων: στις δυο πρώτες οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε διακρανιακή μαγνητική διέγερση ενώ στην τρίτη, «ψεύτικη» δοκιμή, οι μαγνήτες τοποθετήθηκαν στον εγκέφαλο των εθελοντών χωρίς να ενεργοποιηθούν.

Οι ερευνητές στόχευσαν σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, τον ραχιοπλευρικό προμετωπιαίο φλοιό, χρησιμοποιώντας διαφορετικές μορφές διέγερσης ώστε να ενεργοποιήσουν ή να καταστείλουν τη δραστηριότητά του.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο ραχιοπλευρικός προμετωπιαίος φλοιός εμπλέκεται στην έκλυση ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα, μια βαθύτερη περιοχή του εγκεφάλου η οποία σχετίζεται με την επεξεργασία των ανταμοιβών και με την ευχαρίστηση που μας προκαλεί η μουσική.

Στο σχετικό άρθρο τους, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Human Behaviour», οι ερευνητές από το Μακ Γκιλ αναφέρουν ότι με τη διέγερση του ραχιοπλευρικού προμετωπιαίου φλοιού οι εθελοντές δήλωναν ότι τους αρέσει περισσότερο η μουσική που άκουγαν και ήταν πρόθυμοι να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν κάποια από τα κομμάτια σε σχέση με τη δοκιμή-προσομοίωση. Αντιθέτως, με την καταστολή της ίδιας περιοχής η μουσική τους άρεσε λιγότερο και ήταν λιγότερο πρόθυμοι για αγορές.

Τα ευρήματα προσφέρουν για πρώτη φορά απτές ενδείξεις σχετικά με το πώς δημιουργούνται οι αισθητικές απολαύσεις στον εγκέφαλο, γι’ αυτό και η μελέτη θεωρήθηκε «ορόσημο» από άλλους επιστήμονες του τομέα. Η κατανόηση της αισθητικής απόλαυσης και των απολαύσεων γενικότερα
θεωρείται ότι μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για διαταραχές που σχετίζονται με το σύστημα της ανταμοιβής, όπως η κατάθλιψη και ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ή οι εξαρτήσεις από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.

Η μεταβολή του βαθμού απόλαυσης της μουσικής στους εθελοντές ήταν πρόσκαιρη, διαρκώντας μόνο όσο διήρκεσε το πείραμα. Στα ιατρικά χρονικά υπάρχει ωστόσο καταγεγραμμένη μια περίπτωση μόνιμης μεταβολής: ένας 60χρονος άνδρας ο οποίος υποβλήθηκε σε θεραπεία για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μέσω της μαγνητικής διέγερσης ανέπτυξε απροσδόκητα μια βαθιά λατρεία για τα τραγούδια του Τζόνι Κας.

Λαλίνα Φαφούτη