Η συχνή χρήση αντιβιοτικών πριν την ηλικία των δύο ετών αυξάνει τον κίνδυνο περιττών κιλών ή παχυσαρκίας μέχει την ηλικία των πέντε ετών, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «JAMA Pediatrics».

Συσχέτιση

Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που συσχετίζει τα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος με την παχυσαρκία, χωρίς ωστόσο να τεκμηριώνει ότι όντως ευθύνονται για τα περιττά κιλά σε νηπιακή ηλικία. Επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Φιλαδέλφεια και της Ιατρικής Σχολής Πέρελμαν του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, με επικεφαλής τον Δρ Τσαρλς Μπέιλι, ανέλυσαν στοιχεία για περίπου 64.500 παιδιά, που αφορούσαν την περίοδο 2001 – 2013.

Οι επιστήμονες συσχέτισαν το βάρος των παιδιών με τη συχνότητα των επισκέψεων σε γιατρό και τη συνταγογράφηση αντιβιοτικών. Σχεδόν το 70% των παιδιών είχαν πάρει κάποιου είδους αντιβιοτικό προτού συμπληρώσουν τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής τους. Κατά μέσο όρο κάθε παιδί είχε πάρει δύο φορές αντιβιοτικά. Όσο περισσότερες φορές ένα παιδί είχε πάρει αντιβίωση, τόσο πιθανότερο ήταν να έχει βάρος πάνω από το κανονικό τα επόμενα χρόνια.

Η αύξηση του βάρους σχετιζόταν άμεσα με τα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος που καταπολεμούν μια ευρεία γκάμα παθογόνων μικροοργανισμών και όχι τόσο με τα πιο εξειδικευμένα αντιβιοτικά, που στοχεύουν σε επιμέρους κατηγορίες μικροβίων.

Τα ευρήματα

Τα παιδιά που είχαν πάρει αντιβιοτικά τουλάχιστον τέσσερις φορές έως την ηλικία των δύο ετών, ήταν κατά μέσο όρο 11% πιθανότερο να εξελιχθούν σε παχύσαρκα, σε σχέση με όσα δεν είχαν πάρει καθόλου αντιβιοτικά. Αν μία τουλάχιστον από αυτές τις φορές το αντιβιοτικό ήταν ευρέως φάσματος, τότε ο κίνδυνος αυξανόταν στο 17%.

«Εξετάζουμε την πιθανότητα τα αντιβιοτικά να συμβάλλουν πράγματι στον κίνδυνο παχυσαρκίας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα αντιβιοτικά σκοτώνουν μερικά χρήσιμα βακτήρια που ζουν στο στομάχι και στο έντερο, με αποτέλεσμα το σώμα να βρίσκεται πλέον σε μια μειονεκτική κατάσταση που διευκολύνει την παχυσαρκία. Προηγούμενες μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η χρήση αντιβιοτικών οδηγεί σε αύξηση του βάρους, κυρίως επειδή καταστρέφει την ποικιλία των μικροβιακών κοινοτήτων στο έντερο», σχολιάζει ο Δρ Μπέιλι.

Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν πάντως και την πιθανότητα η αιτία της αυξημένης παχυσαρκίας των παιδιών να μην είναι μόνο τα αντιβιοτικά, αλλά και οι ίδιες οι ασθένειες για τις οποίες χρησιμοποιούνται τα φάρμακα. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο, είναι το οικογενειακό ιστορικό παχυσαρκίας, ο θηλασμός, η διατροφή του νηπίου και η σωματική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες, οι παιδίατροι πρέπει να συνταγογραφούν αντιβιοτικά μόνο όταν το παιδί τα χρειάζεται πραγματικά, καθώς έχει παρατηρηθεί διεθνώς μια τάση των γιατρών να χορηγούν αντιβιοτικά σε περιπτώσεις που η διάγνωση δεν είναι ξεκάθαρη. Οι ωτίτιδες είναι μια από τις συχνότερες αιτίες συνταγογράφησης αντιβιοτικών σε παιδιά, ενώ όχι σπάνια χορηγούνται σε μικρά παιδιά που έχουν πονόλαιμο ή πυρετό, με το σκεπτικό να βοηθήσουν το ανοσοποιητικό σύστημά τους που ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως. Επίσης, οι ερευνητές συμβουλεύουν τους γονείς να μην πιέζουν εκείνοι τον γιατρό να χορηγήσει αντιβιοτικά στο παιδί, ιδίως αν αυτός είναι αρνητικός.