Οι ενδείξεις που είχαν συγκεντρωθεί ως σήμερα έδειχναν ότι οι σημερινοί Ευρωπαίοι κατάγονται από αγρότες που έφτασαν στην ήπειρο πριν από 7.500 χρόνια και διασταυρώθηκαν με κυνηγούς που ζούσαν ήδη εκεί. Κι όμως, νέα μελέτη στην επιθεώρηση «Nature» αποκαλύπτει ότι το DNA των σύγχρονων Ευρωπαίων φέρνει ίχνη και ενός τρίτου προγόνου, μιας μυστηριώδους φυλής από τη Βόρεια Ευρασία.
«Πριν από αυτή την έρευνα, το μοντέλο που είχαμε για την προέλευση των Ευρωπαίων αφορούσε την ανάμειξη δύο πληθυσμός. Εμείς δείξαμε ότι υπήρχε και μια τρίτη ομάδα» αναφέρει ο Ντέιβιντ Ράιχ της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, η οποία συνεργάστηκε στη μελέτη με το Πανεπιστήμιο του Τίμπιγκεν στη Γερμανία και άλλα ιδρύματα.
Τι πιστεύαμε
Αρχαιολογικές και γενετικές ενδείξεις που έχουν συγκεντρωθεί την τελευταία δεκαετία έχουν αποκαλύψει ότι η εφεύρεση της γεωργίας στην Εγγύς Ανατολή άλλαξε ριζικά το τοπίο στην Ευρώπη πριν από περίπου 7.500 χρόνια: Γεωργοί από τη Εγγύς Ανατολή, οι οποίοι είχαν πιθανώς ανοιχτόχρωμο δέρμα και καστανά μάτια, κατέφθασαν τότε στην ήπειρο και αναμείχθηκαν με κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, οι οποίοι ζούσαν ήδη στην Ευρώπη για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Πρέπει μάλιστα να είχαν ασυνήθιστη για τα σημερινά δεδομένα εμφάνιση, με γαλάζια μάτια αλλά μελαμψό δέρμα, λένε οι ερευνητές.
Η τρίτη ομάδα
Η νέα μελέτη δείχνει τώρα ότι υπήρξε και μια τρίτη ομάδα που συμμετέχει στο γενετικό προφίλ των σύγχρονων Ευρωπαίων: μια αρχαία βορειοευρασιατική φυλή από την περιοχή της Σιβηρίας, η οποία μάλιστα είχε συγγενική σχέση με τους πληθυσμούς που πέρασαν το Βερίγγειο Πορθμό πριν από 15.000 χρόνια και έγιναν οι πρώτοι κάτοικοι της Αμερικής.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε το DNA περισσότερων από 2.300 ατόμων από όλο τον κόσμο και το συνέκριναν με το γονιδίωμα εννέα αρχαίων σκελετών από τη Σουηδία, το Λουξεμβούργο και τη Γερμανία: οκτώ κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες που έζησαν πριν από 8.000 χρόνια, πριν την άφιξη της γεωργίας, και ενός αγρότη που έζησε πριν από 7.000 χρόνια.
Τα ευρήματα
Η ανάλυση έδειξε ότι οι σημερινοί Ευρωπαίοι φέρουν γονίδια όχι μόνο από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες και τους αγρότες αλλά και από τη φυλή της Βόρειας Ευρασίας. Αντίθετα, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και οι αγρότες δεν φέρουν τέτοια γονίδια, ένδειξη ότι η βορειοευρασιατική φυλή ήταν η τελευταία που έφτασε στην Ευρώπη μετά την άφιξη της γεωργίας.
Όταν ξεκίνησε η τελευταία μελέτη, η φυλή της Βόρειας Ευρασίας ήταν μια «φυλή φάντασμα», γνωστή μόνο από τη γενετική κληρονομιά της στους σύγχρονους πληθυσμούς. Αυτό άλλαξε το 2013, όταν ανακαλύφθηκε ο σκελετός ενός αγοριού που έζησε πριν από 24.000 χρόνια κοντά στη λίμνη Βαϊκάλη της Σιβηρίας.
Η συμβολή αυτής της φυλής στο γενετικό προφίλ των Ευρωπαίων είναι μικρότερη σε σχέση με τις δύο άλλες ομάδες και δεν ξεπερνά πουθενά το 20%, επισημαίνει ο Ιωσήφ Λαζαρίδης, ερευνητής του Χάρβαρντ και πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης. «Σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι κατάγονται και από τις τρεις προγονικές ομάδες. Οι διαφορές ανάμεσά τους οφείλονται στις σχετικές αναλογίες: Οι Βορειοευρωπαίοι κληρονόμησαν περισσότερα από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, έως και το 50% στη Λιθουανία, ενώ οι Νοτιοευρωπαίοι κατάγονται περισσότερο από τους αγρότες» αναφέρει.
Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να προσδιορίσουν το πότε έφτασαν στην Ευρώπη οι μετανάστες από τη Βόρεια Ευρασία. Όπως επισημαίνουν, το παζλ της καταγωγής των Ευρωπαίων πιθανότατα δεν έχει συμπληρωθεί, και περισσότερα στοιχεία μπορούν να προκύψουν μόνο από γενετικές αναλύσεις σε αρχαίους σκελετούς, οι οποίοι συνεχίζουν να έρχονται στο φως.
