Αν με το φαγητό σας πίνετε κόκκινο κρασί, για επιδόρπιο φάτε μαύρη σοκολάτα και στη συνέχεια κοιμηθείτε καλά η μνήμη σας θα είναι την επόμενη μέρα σε άριστη κατάσταση. Αυτή είναι η συνταγή για τη καλή λειτουργία της μνήμης σύμφωνα με δύο νέες μελέτες.
Ο ύπνος θρέφει την μνήμη
Την πρώτη μελέτη πραγματοποίησαν ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και του Πανεπιστημίου του Πεκίνου. Είναι η πρώτη μελέτη που ρίχνει φως στον νευρωνικό μηχανισμό με τον οποίο «δουλεύει» ο ύπνος στον εγκέφαλο.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εξελιγμένα μικροσκόπια για να παρατηρήσουν με ποιο τρόπο δημιουργούνται νέες συνδέσεις (συνάψεις) ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα (τους νευρώνες) στη διάρκεια του ύπνου σε ποντίκια. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο μηχανισμός σχηματισμού συνάψεων κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι παρόμοιος στους ανθρώπους και στα ποντίκια.
Η μελέτη έδειξε ότι ακόμη και η εντατική εκπαίδευση μέσα στη μέρα δεν μπορεί να αναπληρώσει τον χαμένο ύπνο, όσον αφορά την μνήμη και την μάθηση. Οπως φάνηκε καθαρά στο μικροσκόπιο, όταν τα ποντίκια είχαν κοιμηθεί καλά, σχημάτιζαν περισσότερες νευρωνικές συνδέσεις και έτσι ήσαν σε θέση την επόμενη μέρα να θυμούνται και να εκτελούν καλύτερα τι τους είχαν μάθει οι επιστήμονες την προηγούμενη (π.χ. να περπατάνε πάνω σε μια περιστρεφόμενη ράβδο).
Όταν, αντίθετα, τα ποντίκια είχαν μείνει σκοπίμως άυπνα, τότε ο εγκέφαλός τους δημιουργούσε πολύ λιγότερες συνδέσεις και οι ικανότητές τους από άποψη μνήμης και μάθησης ήσαν κατώτερες την επόμενη μέρα, όταν έπρεπε να επαναλάβουν τι είχαν μάθει.
Τα ευρήματα
Τα πειραματόζωα είχαν τροποποιηθεί γενετικά, προκειμένου οι νευρώνες τους να φωτίζονται από μία φωσφορίζουσα πρωτεϊνη, έτσι ώστε να διακρίνονται καθαρά κάτω από το μικροσκόπιο σάρωσης με λέιζερ (προηγουμένως είχε δημιουργηθεί ένα διαφανές ‘παράθυρο’ στο κρανίο τους, κάτι που επέτρεπε την παρατήρηση των νευρωνικών αλλαγών σε πραγματικό χρόνο).
Η δημιουργία των νέων εγκεφαλικών συνδέσεων δεν γινόταν στη φάση του βαθέως ύπνου (REM), δηλαδή των ονείρων. Από την άλλη, συνεχιζόταν ακόμη και όταν το ζώο είχε πια ξυπνήσει. Περίπου το 5% των νέων συνάψεων δημιουργούνταν μέσα στο επόμενο 24ωρο.
«Το εύρημά μας πως ο ύπνος βοηθά στη δημιουργία νέων συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες του εγκεφάλου, είναι κάτι καινούριο, το οποίο κανείς δεν γνώριζε ως τώρα. Πιστεύαμε ότι ο ύπνος βοηθούσε, όμως θα μπορούσαν να παίζουν ρόλο και άλλα πράγματα. Δείξαμε πλέον ότι ο ύπνος πράγματι βοηθά στη δημιουργία νέων συνδέσεων και ότι στη διάρκειά του ο εγκέφαλος δεν είναι ήσυχος, αλλά «ξαναπαίζει» τι συνέβη στη διάρκεια της ημέρας. Ξέρουμε τώρα ότι όταν μαθαίνουμε κάτι νέο, ένας νευρώνας θα βγάλει νέες συνδέσεις σε συγκεκριμένο «κλαδί» του. Φανταστείτε ένα δέντρο που βγάζει φύλλα σε ένα κλαδί, αλλά όχι στο διπλανό. Οταν μαθαίνουμε κάτι καινούριο, είναι σαν να βγάζουμε φύλλα σε ένα συγκεκριμένο κλαδί» αναφέρουν οι ερευνητές που δημοσιεύουν τη μελέτη τους στην επιθεώρηση «Science».
Η ρεσβερατρόλη
Πλήθος μελετών τα τελευταία χρόνια έχουν αποκαλύψει τις πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις που έχει στον ανθρώπινο οργανισμό η αντιοξειδωτική ουσία ρεσβερατρόλη που βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο κόκκινο κρασί και τη μαύρη σοκολάτα.
Μια νέα μελέτη που έγινε από ερευνητές του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Charité – Universitätsmedizin στο Βερολίνο έδειξε ότι η αντιοξειδωτική ουσία ρεσβερατρόλη μια ακόμη ευεργετική δράση. Βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του μηχανισμού της μνήμης. Στη μελέτη έλαβαν μέρος 46 άτομα χωρισμένα σε δύο ομάδες. Η μια ομάδα ελάμβανε για έξι μήνες συμπληρώματα ρεσβερατρόλης και η άλλη έπαιρνε εικονικά συμπληρώματα. Οπως διαπιστώθηκε εκείνοι που ελάμβαναν τα συμπληρώματα είχαν περισσότερες συνάψεις στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη από εκείνους που έπαιρναν τα εικονικά συμπληρώματα.
Είναι η πρώτη μελέτη που αποκαλύπτει την δράση της ρεσβερατρόλης στους γνωστικούς μηχανισμούς. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Neuroscience» με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι επειδή η μελέτη έγινε σε μικρό δείγμα ατόμων θα πρέπει να γίνουν και άλλες μεγαλύτερες για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα.
