Ο νέος κοροναϊός MERS, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί «απειλή για όλο τον κόσμο» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κυκλοφορεί εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια στις καμήλες, και πλέον τρία στα τέσσερα ζώα στη Σαουδική Αραβία είναι μολυσμένα.

Το πρώτο ανθρώπινο κρούσμα MERS (Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής) καταγράφηκε το Σεπτέμβριο του 2012 και αφορούσε έναν Σαουδάραβα που είχε στην ιδιοκτησία του τέσσερις καμήλες. Έκτοτε, ο ιός έχει προσβάλλει 182 άτομα, τα περισσότερα στη Σαουδική Αραβία.

Οι 79 από τους ασθενείς υπέκυψαν από πνευμονία ή και νεφρική ανεπάρκεια, ένδειξη ότι ο κοροναϊός του MERS είναι πιο θαναητφόρος από τον ιό του SARS, έναν συγγενικό κοροναϊό που προκάλεσε επιδημία το 2003 με θνησιμότητα γύρω στο 8%.

Το ΜERS όμως δεν φαίνεται να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ ανθρώπων, και ο τρόπος μετάδοσης παραμένει ασαφής. Λόγω του ενδεχόμενου να μεταλλαχθεί ο ιός και να προκαλέσει μεγαλύτερη επιδημία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε τον MERS «απειλή για όλο τον κόσμο» τον Μάιο του 2013.

«Παρών» εδώ και μια εικοσαετία στις καμήλες

Προηγούμενες μελέτες είχαν ανιχνεύσει τον ιό του ΜERS σε δρομάδες καμήλες (αυτές που έχουν έναν ύβο ή καμπούρα) και σε νυχτερίδες. Η νέα μελέτη, όμως, είναι η πρώτη που εξετάζει καμήλες από όλη την επικράτεια της Σαουδικής Αραβίας, της χώρας που βρίσκεται στο επίκεντρο της επιδημίας.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης αναφέρουν στην επιθεώρηση «mBio» ότι ανίχνευσαν αντισώματα κατά του ιού -ένδειξη παλαιότερης μόλυνσης- σε τρεις στις τέσσερις καμήλες που εξέτασαν (150 σε σύνολο 203).

Στις ενήλικες καμήλες μάλιστα (με ηλικία άνω των 2 ετών) το ποσοστό των θετικών ζώων έφτανε το 95%. Οι νεαρές καμήλες, όμως, ήταν πιθανότερο να φέρουν RNA του ιού στις ρινικές εκκρίσεις -ένδειξη ότι ο ιός ήταν δραστήριος στον οργανισμό τους.

Δεδομένου ότι ο ιός προκαλεί πνευμονία και υπάρχει στις ρινικές εκκρίσεις, επισημαίνουν οι ερευνητές, το εύρημα αυτό ενισχύει την υπόθεση ότι το MERS μεταδίδεται από σταγονίδια στον αέρα.

Εντύπωση προκαλεί όμως και η ανακάλυψη αντισωμάτων κατά του ιού σε δείγματα αίματος καμήλας που διατηρούνταν στην κατάψυξη από το 1998 -ισχυρή ένδειξη ότι το MERS διαδίδεται σιωπηλά στα ζώα εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, ίσως και πολύ περισσότερο.

Ενοχες οι νυχτερίδες;

Η έρευνα, όμως, δεν αρκεί για να αποδείξει ότι ο ιός μεταδίδεται από
τις καμήλες στον άνθρωπο. Θεωρητικά, δεν αποκλείεται να υπάρχει κάποιο
άλλο είδος, όπως οι νυχτερίδες, το οποίο μεταδίδει το MERS τόσο στη
δρομάδα όσο και στον άνθρωπο.

Οι καμήλες και οι νυχτερίδες δεν δείχνουν πάντως να νοσούν και παραμένει άγνωστο αν ο ιός τούς προκαλεί έστω και ήπια συμπτώματα.

Άγνωστο παραμένει επίσης γιατί τα πρώτα κρούσματα σε ανθρώπους καταγράφηκαν τόσο πρόσφατα -η έρευνα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να είχαν υπάρξει ανθρώπινα κρούσματα και πριν από το 2012.

Είναι κάτι που πιθανότατα δεν θα μάθουμε ποτέ, καθώς στη Σαουδική Αραβία δεν υπάρχουν διατηρημένα δείγματα από ασθενείς που είχαν αποβιώσει παλαιότερα από πνευμονία.

Κρούσματα του MERS έχουν καταγραφεί στη Σαουδική Αραβία, στο Κατάρ, στο Κουβέιτ, στην Ιορδανία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο Ομάν και στην Τυνησία, καθώς και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όπου ταξίδεψαν επιβάτες από τη Μέση Ανατολή.