Εκατομμύρια ηλικιωμένα άτομα σε παγκόσμιο επίπεδο με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας – κύρια αιτία τύφλωσης στον δυτικό κόσμο – θα μπορούσαν να γλιτώσουν από αναγκαίες μηνιαίες επισκέψεις σε γιατρούς αλλά και από τακτικές επώδυνες ενέσεις στα μάτια χάρη σε μια νέα ακτινοθεραπεία.

Σήμερα τα άτομα με ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας υγρής μορφής – η συγκεκριμένη μορφή αποτελεί κύρια αιτία τύφλωσης – αντιμετωπίζουν το πρόβλημά τους με μηνιαίες επισκέψεις στον ειδικό καθώς και με έγχυση ενέσιμων φαρμάκων απευθείας στο μάτι.

Οι δύο μορφές της πάθησης

Σημειώνεται ότι υπάρχουν δύο μορφές εκφύλισης της ωχράς κηλίδας: η ξηρή (γνωστή και ως μη εξιδρωματική ή ατροφική μορφή) και η υγρή (ή εξιδρωματική μορφή). Η ξηρή μορφή που μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ατροφίας του αμφιβληστροειδούς λόγω ηλικίας, αλλαγής στη χρωστική του αμφιβληστροειδούς ή ύπαρξης οζιδίων που σχηματίζονται κάτω από το μελάγχρου επιθήλιο του αμφιβληστροειδούς, είναι η πιο διαδεδομένη (80-90% των περιπτώσεων) και η λιγότερο επικίνδυνη.

Αν και λιγότερο συχνή, η υγρή (εξιδρωματική) μορφή είναι υπεύθυνη για το 90% των περιπτώσεων σοβαρής απώλειας στην όραση. Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας υγρής μορφής χαρακτηρίζεται από τη μη φυσιολογική ανάπτυξη αιμοφόρων αγγείων στο πίσω μέρος του ματιού, γεγονός που οδηγεί σε διαρροή αίματος και υγρού πίσω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Η ανάγκη για συχνές επισκέψεις καθώς και συνεχή χορήγηση ενέσεων στα άτομα με υγρή μορφή εκφύλισης της ωχράς κηλίδας κάνει, σύμφωνα με τους γιατρούς, πολλούς ασθενείς να μην συμμορφώνονται με το πρόγραμμα θεραπείας τους και να καταλήγουν στην τύφλωση.

Ακτινοθεραπεία εφάπαξ

Τώρα όμως η αμερικανική εταιρεία Oraya αναμένεται να κυκλοφορήσει στη Βρετανία μια ακτινοθεραπεία που εφαρμόζεται εφάπαξ και μπορεί να μειώσει σημαντικά την ανάγκη των ασθενών για ενέσεις – ορισμένοι εξ αυτών μπορεί να γλιτώσουν ακόμη και επί ένα έτος από την ενέσιμη θεραπεία.

Δοκιμή που διεξήχθη σε 21 διεθνή κέντρα συμπεριλαμβανομένων του King’s College του Λονδίνου καθώς και του Βασιλικού Οφθαλμιατρικού Νοσοκομείου του Μάντσεστερ έδειξε πως ασθενείς που υποβλήθηκαν στην ακτινοθεραπεία χρειάστηκαν λιγότερες κατά ένα τρίτο ενέσεις στη διάρκεια του έτους που ακολούθησε.

Μάλιστα σε ορισμένους ασθενείς τα αποτελέσματα ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακά αφού δεν χρειάστηκαν ούτε μια ένεση μέσα στους επόμενους 12 μήνες από την εφαρμογή της ακτινοθεραπείας, όπως ανακοίνωσαν ερευνητές κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας που έλαβε χώρα στο Σικάγο νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Ακόμη και βελτίωση της όρασης

Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η ακτινοθεραπεία είχε σχεδιαστεί ώστε μόνο να προλαμβάνεται η επιδείνωση της κατάστασης των ασθενών, σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάστηκε ακόμη και μια μικρή βελτίωση της όρασης.

Όπως ανέφερε ο δρ Τιμ Τζάκσον, χειρουργός οφθαλμίατρος του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Βρετανίας που ήταν επικεφαλής του βρετανικού άξονα της μελέτης «είναι άκρως ενδιαφέρον το γεγονός ότι σε ορισμένες ομάδες ασθενών παρουσιάστηκε μείωση της τάξεως του 50% στον αριθμό των απαιτούμενων ενέσεων καθώς και βελτίωση της όρασης. Τα αποτελέσματα αυτά είναι καλά αλλά απαιτούνται τώρα περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες ώστε να αποδειχθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας».

Χαμηλή δόση ακτίνων Χ

Η νέα θεραπεία βασίζεται σε εφαρμογή χαμηλής δόσης ακτίνων Χ με στόχο την επιλεκτική καταστροφή του μη φυσιολογικού ιστού του ματιού. Οι ακτίνες περνούν μέσα από τον σκληρό χιτώνα (πρόκειται για το λευκό του ματιού που περιβάλλει τον οφθαλμικό βολβό) και φθάνουν ως την ωχρά κηλίδα, χωρίς να επηρεάζεται ο φακός και ο κερατοειδής χιτώνας. Η ακτινοθεραπεία ολοκληρώνεται το πολύ σε 20 λεπτά και έχει ήδη λάβει έγκριση για χρήση στη Βρετανία όπου αναμένεται να διατίθεται σε ιδιωτικές κλινικές πριν από το τέλος του έτους.