Το ακρυλαμίδιο που περιέχεται σε τροφές όπως οι τηγανητές πατάτες, τα τσιπς, τα μπισκότα, τα δημητριακά πρωινού αλλά και ο καφές…. γεννά λιποβαρή μωρά. Αυτό έδειξε διεθνής μελέτη για τη διατροφή με ισχυρή ελληνική συμμετοχή που περιελάμβανε 1.100 έγκυες και τα νεογνά τους από την Ελλάδα, τη Δανία, την Αγγλία, τη Νορβηγία και την Ισπανία.
Χαμηλότερο βάρος, μικρότερη περίμετρος κεφαλής
Συγκεκριμένα, όπως προέκυψε από τη μελέτη η οποία δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Environmental Health Perspectives», η κατανάλωση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τροφίμων με μεγάλη περιεκτικότητα σε ακρυλαμίδιο συνδέεται με τη γέννηση νεογνών με χαμηλότερο βάρος και με μικρότερη περίμετρο κεφαλής σε σύγκριση με το φυσιολογικό. Η διαφορά βάρους ανάμεσα σε νεογνά των οποίων οι μητέρες εκτέθηκαν σε υψηλές ποσότητες ακρυλαμιδίου και σε εκείνα των οποίων οι μητέρες είχαν χαμηλή έκθεση στην ουσία έφθανε τα 132 γραμμάρια, ενώ η διαφορά στην περίμετρο της κεφαλής έφθανε τα 0,32 εκατοστά.
Έχει αποδειχθεί ότι το χαμηλό βάρος του νεογέννητου συνδέεται με διάφορες αρνητικές βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την υγεία του, όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης. Επίσης η μικρότερη περίμετρος κεφαλής συνδέεται με καθυστέρηση στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος.
Η ελληνική συμμετοχή
Στην έρευνα, που διεξήχθη στο πλαίσιο του κοινοτικού έργου NewGeneris (www.newgeneris.org), συμμετείχαν 21 ερευνητικά κέντρα ή Πανεπιστήμια, μεταξύ των οποίων το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με τον δρα Σ. Κυρτόπουλο και τη δρα Μ. Μποτσιβάλη. Συμμετείχε επίσης το Πανεπιστήμιο Κρήτης με τη δρα Λ. Χατζή και τον καθηγητή Μ. Κογεβίνα. Επικεφαλής της μελέτης ήταν επιστήμονες του Κέντρου Έρευνας Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας (CREAL) της Βαρκελώνης και του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.
Επίδραση αντίστοιχη του καπνίσματος
Η υπεύθυνη για την εκτίμηση της διατροφικής έκθεσης μέσω ερωτηματολογίων στα πλαίσια του έργου, δρ Μποτσιβάλη, ανέφερε ότι «η νέα μελέτη αναδεικνύει τη σημασία της κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων για την έκθεση στο ακρυλαμίδιο, ουσία με δυνητικές τοξικές επιδράσεις. Στη μελέτη εξετάστηκε επίσης η επίδραση και άλλων παραγόντων, όπως κοινωνικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής της εγκύου, συμπεριλαμβανομένου και του καπνίσματος. Η μέγιστη επίδραση του ακρυλαμιδίου στο βάρος των νεογνών που παρατηρήθηκε ήταν συγκρίσιμη ποσοτικά με εκείνη του καπνίσματος των μητέρων κατά την εγκυμοσύνη, γνωστή από άλλες μελέτες. Στην Ελλάδα (Κρήτη) η έκθεση σε ακρυλαμίδιο ήταν μεταξύ των χαμηλότερων της μελέτης, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά βρέθηκαν στην Αγγλία και τα χαμηλότερα στη Δανία».
Πώς σχηματίζεται το ακρυλαμίδιο
Το ακρυλαμίδιο σχηματίζεται κατά την παρασκευή τροφίμων με μεγάλη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, ειδικότερα κατά το τηγάνισμα, το φρυγάνισμα ή το ψήσιμο, και μάλιστα η ποσότητά του στις τροφές αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας και τον χρόνο παρασκευής.
Υπάρχει μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον για τη διατροφική έκθεση στη συγκεκριμένη ουσία, και ιδιαίτερα για την έκθεση των εμβρύων, δεδομένου ότι το ακρυλαμίδιο διαπερνά τον πλακούντα. Αυτή είναι η πρώτη μελέτη σε ανθρώπους η οποία εξέτασε την έκθεση σε ακρυλαμίδιο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και τις επιπτώσεις της στα νεογέννητα.
Στη νέα μελέτη, η μέτρηση του ακρυλαμιδίου στο αίμα του ομφαλίου λώρου των νεογνών με χρήση συγχρόνων βιολογικών τεχνικών επέτρεψε την εκτίμηση των επιπέδων έκθεσης κατά τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης.
