Ένα φάρμακο που χορηγείται για μια σπάνια μορφή λεμφώματος δείχνει ότι μπορεί να «καθαρίσει» τον ιό HIV του AIDS από τον οργανισμό… ξετρυπώνοντας τα κρυμμένα κύτταρα- ρεζερβουάρ του. Τα νέα ευρήματα που ανήκουν σε ειδικούς του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας στο Τσάπελ Χιλ και τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση «Nature» μαρτυρούν ότι κάποια ημέρα μια οριστική θεραπεία για το AIDS ίσως δεν αποτελεί άπιαστο όνειρο.

Ελπίδα για «εκρίζωση» του ιού

Το φάρμακο Zolinza της εταιρείας Μerck δίνει ελπίδα για «εκρίζωση» του ιού του AIDS από τον οργανισμό. Παρότι τα υπάρχοντα κοκτέιλ φαρμάκων έχουν μετατρέψει το ΑΙDS σε μια χρόνια νόσο αποτρέποντας τον πολλαπλασιασμό του ιού HIV δεν μπορούν να προσφέρουν οριστική θεραπεία καθώς δεν σκοτώνουν τα ήδη μολυσμένα με τον ιό κύτταρα. Σήμερα η διακοπή των φαρμάκων μπορεί να αποτελέσει θανατική καταδίκη αφού επιτρέπει στον ιό ο οποίος κρύβεται μέσα σε εν υπνώσει κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να κυριεύσει και πάλι τον οργανισμό. Σε κάθε ασθενή υπάρχουν περί το 1 εκατομμύριο τέτοια μολυσμένα κύτταρα, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας είδαν όμως ότι μια και μόνο δόση του Zolinza ήταν ικανή για να επανενεργοποιήσει τα κρυμμένα κύτταρα σε οκτώ ασθενείς. Το βήμα αυτό, αν και είναι ακόμη πρώιμο, δίνει ελπίδα στους ειδικούς ότι θα μπορούν μελλοντικά να εξαλείφουν όλα τα ίχνη του ιού από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Νέα στρατηγική εξολόθρευσης

«Εάν ποτέ αποκτήσουμε μια οριστική θεραπεία για το AIDS, αυτή σε μεγάλο βαθμό θα αφορά αυτού του τύπου τη στρατηγική» ανέφερε ο Στίβεν Ντικς, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο που δεν συμμετείχε στη μελέτη και προσέθεσε: «Το ‘κλειδί’ είναι να βγάλουμε τον ιό από την κρυψώνα του και να βρούμε τρόπο να τον σκοτώσουμε».

Στο πλαίσιο της νέας μελέτης ο Ντέιβιντ Μαργκόλις και οι συνεργάτες του είδαν ότι ένας τύπος αντικαρκινικού φαρμάκου που ονομάζεται αναστολέας της ιστονικής διακετυλάσης (HDAC) μπορεί να ενεργοποιήσει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που έχουν μολυνθεί με τον HIV και βρίσκονται σε ύπνωση. Συγκεκριμένα οι ειδικοί χρησιμοποίησαν έναν τέτοιον αναστολέα, το Zolinza.

Και οι οκτώ ασθενείς που συμμετείχαν στη μελέτη λάμβαναν τη συμβατική θεραπεία τους ενώ έλαβαν και μια μόνο δόση του Zolinza. Στη συνέχεια οι ερευνητές αφαίρεσαν κύτταρα του αίματος από τον οργανισμό τους. Εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν ότι η έκφραση του ιού HIV στα εν υπνώσει κύτταρα πενταπλασιάστηκε, γεγονός που μαρτυρεί ότι ο ιός – ή τουλάχιστον ένα ποσοστό του – βγήκε από την κρυψώνα του. Αυτό που δεν προέκυψε από τη συγκεκριμένη μελέτη πάντως ήταν το εάν τα κύτταρα που έκρυβαν τον ιό πέθαναν, παραδέχθηκε ο δρ Μαργκόλις και προσέθεσε ότι παραμένει ασαφές και ποιο ακριβώς ποσοστό του κρυμμένου ιού ήλθε στην επιφάνεια.

Συνδυασμός φαρμάκων

Σε κάθε περίπτωση τα νέα ευρήματα θεωρούνται ως ένα σημαντικό βήμα προς την οριστική θεραπεία του AIDS. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι στο μέλλον θα χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός φαρμάκων προκειμένου να εξολοθρεύονται τα «κρησφύγετα» του ιού – για παράδειγμα ένα φάρμακο θα ξυπνά τα εν υπνώσει κύτταρα που «φιλοξενούν» τον ιό και κάποιο άλλο θα οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα στο να σκοτώσει αυτά τα κύτταρα. Εκτιμούν επίσης ότι αυτού του είδους οι θεραπείες θα λαμβάνονται από έναν μήνα ως ένα έτος ανάλογα με τον ασθενή. Αναφέρουν πάντως ότι θα παρέλθουν αρκετά χρόνια προτού μια τέτοια οριστική θεραπεία του AIDS αποτελέσει γεγονός.

Σημειώνεται ότι και άλλες εταιρείες όπως η Gilead Sciences και η Johnson & Johnson βρίσκονται στο κυνήγι της ίδιας στρατηγικής εξολόθρευσης των κρυμμένων μολυσμένων με τον HIV κυττάρων προκειμένου να αναπτύξουν μια θεραπεία για το AIDS.