Ο κόσμος των δελφινιών και των φαλαινών περιστρέφεται γύρω από τον ήχο. Τα εντυπωσιακά θαλάσσια θηλαστικά ακολουθούν την ηχώ μέσα στο νερό για να προσανατολίζονται και να εντοπίζουν το θήραμά τους.
Κάτι τέτοιο, απαιτεί ιδιαίτερα ευαίσθητη ακοή. Όπως όμως έδειξε νέα μελέτη, οι φάλαινες όχι μόνο διαθέτουν υπερ-εκλεπτυσμένη ακοή, αλλά μπορούν και να τη «ρυθμίζουν» όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Τα ενδιαφέροντα ευρήματα έρχονται από ειδικούς του Πανεπιστήμιου της Χαβάης, οι οποίοι μελετώντας μια εκπαιδευμένη όρκα, την Κίνα, είδαν ότι μπορούσε να αυξομειώσει την ευαισθησία της ακοής της ανάλογα με τις συνθήκες που συναντούσε.
Για παράδειγμα, όταν περίμενε ότι θα άκουγε έναν ήχο υψηλής έντασης η έξυπνη Κίνα, απλά «χαμήλωνε» την ακοή της.
Αυξομείωση της ακοής
Οι ειδικοί με επικεφαλής τον δρ Πολ Νάκτιγκαλ παρατήρησαν για πρώτη φορά την ικανότητα της Κίνα να αυξομειώνει την ακοή της, πριν από περίπου πέντε χρόνια.
Τώρα στόχος τους ήταν να δουν τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι της όρκας. Με τη βοήθεια μαλακών επιθεμάτων με αισθητήρες που τοποθέτησαν στο σώμα της, οι ερευνητές προχώρησαν στην καταγραφή της δραστηριότητας των ηλεκτρικών σημάτων στον εγκέφαλό της κατά την αντίδρασή της στον ήχο.
«Οι δυνατοί ήχοι προκαλούσαν μεγαλύτερα εγκεφαλικά κύματα, ενώ οι χαμηλής έντασης ήχοι προκαλούσαν μικρότερα κύματα» εξηγεί ο δρ Νάκτιγκαλ. «Σε περίπτωση όμως που δεν άκουγε τον ήχο, δε μπορούσαμε να δούμε το μοτίβο των εγκεφαλικών κυμάτων».
Πείραμα όλο «αφτιά»
Οι ειδικοί έπαιξαν στην Κίνα έναν φυσικό ήχο χαμηλής έντασης και στη συνέχεια έναν ήχο διάρκειας πέντε δευτερολέπτων και έντασης 170 ντεσιμπέλ – ήχος αντίστοιχος με τον πυροβολισμό καραμπίνας από απόσταση ενός μέτρου.
Μετά από αρκετές επαναλήψεις, η Κίνα έμαθε ότι ο αρχικός φυσικός ήχος αποτελούσε προειδοποίηση για τον δυνατό που θα ακολουθούσε, με αποτέλεσμα να «χαμηλώνει» την ακοή της. Κάτι τέτοιο φάνηκε μέσω των αισθητήρων, καθώς κατά τη διάρκεια του δυνατού ήχου καταγράφονταν πολύ μικρότερα εγκεφαλικά κύματα από εκείνα που θα έπρεπε να καταγράφονται στο άκουσμα ενός ήχου τέτοιας έντασης.
Τα εντυπωσιακά ευρήματα παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του συνεδρίου Acoustics 2012, που πραγματοποιείται στο Χονγκ Κονγκ (13-18 Μαΐου).
Ο δρ Νάκτιγκαλ εξήγησε ότι τα θαλάσσια θηλαστικά που χρησιμοποιούν το σύστημα ηχοεντοπισμού (echolocation) – ένα είδος βιο-σόναρ που τα βοηθά να προσανατολίζονται, να εντοπίζουν «γείτονες» και να κυνηγούν – ενδεχομένως να έχουν αναπτύξει με τα χρόνια τη «ρυθμιζόμενη» ακοή για να προστατεύονται από τα δικά τους «τριξίματα» και «κραυγές».
«Οι ήχοι που παράγουν τα ζώα αυτά είναι υπερβολικά δυνατοί – μπορούν να ξεπεράσουν και τα 230 ντεσιμπέλ – και πολλές φορές αμέσως μετά το “κάλεσμά” τους πρέπει να είναι σε θέση να “πιάσουν” ήχους υπερβολικά χαμηλής έντασης» καταλήγει ο δρ Νάκτιγκαλ.
